Ögedey Kaan Devrinde Türkistan'da Teşkilat Yapısı

Ortaçağ tarihi için kısa bir zaman dilimini içeren Ögedey dönemi, Moğol İmparatorluğunda ulus teşkilatının ve Moğol ordusunun Türkleşme devrinin başlangıcı ve Türk-Moğol ordusu fetihlerinin ikinci devridir. Ögedey’in tahta oturması, ulus teşkilâtlarını fiilen ortaya çıkarmıştır. Uluslar, Moğol prenslerinin mülkü olmasına rağmen kağanlığa doğrudan bağlı memurlar tarafından yönetilmiştir. Ayrıca bu bölgede yaşayan Moğol aristokrasisi Türkistan şehirlerinde oturmamıştır. Çünkü bu dönemlerde Moğollar için zirai ve zanaat ürünlerinin sürekliliği ve paranın gelmesi şehirleri yönetmekten daha önemliydi. Neticede ulus teşkilâtları, daha sonraki dönemlerde ortaya çıkacak ayrı Türk-Moğol devletlerinin zeminini oluşturmuştur. Böylece XIII. yüzyılda dünya tarihine damgasını vuran Moğol Devleti’nin Türk ülkesi olan Büyük Türkistan’ı hakimiyeti altına alması, köklü siyasî, sosyal ve kültürel değişikliklere sebep olmuştur.

The Organization Structure of Turkestan in Period of Ugeday Khan

The period of Ugedey which took little time of place of the Middle Age, In Mongol Empire the organization of nation and the begining of the period of being turkized of the Mongol Army and the second period of Turk-Mongol’s conquests. Coming to the throne of the Ugedey caused the appearance of organization of the nation indeed. Nations, in spite of being the property of mongols were ruled by the clerks who wereadherent to Khan. Besides, Mongol’s aristocracy who lived in that region were not localized in Turkestan’s towns. Because at that period the permancy of agricultural and craft products and coming of the money were more important than rulling the city. As a result organization of the nation caused the appearance of the Turk-Mongol States which will appear later.As a matter of fact in xııı Mongol Empire who left the trace in the world history caused the reason of root,policy,social and some cultural changes.

PDF

___

Barthold, Vasiliy (1963), Turkestan v Epohu Mongolskogo Naşestviya, Moskova: İzd.Vostoçnoyi Literaturi.

Barthold, Vasiliy (1990), Moğol İstilasına Kadar Türkistan, (çev. Hakkı Dursun Yıldız),Ankara: Türk Tarih Kurumu.

Bretschneider, E. (1910), Mediaeval Researches from Eastern Asiatic Sources, Vol. 1,2, London: Kegan Paul,Trench, Trübner & Co.LTD.

Carpini, Johann de Plano, Moğol Tarihi ve Seyahatnamesi 1245-1247, (çev. Ergin Ayan), Trabzon.Curt Alınge (1967), Moğol Kanunları, (çev. Coşkun Üçok), Ankara.

Cüveyni, Alaaddin Ata Melik (1999), Tarih-i Cihan-Güşa, (çev. Mürsel Öztürk), Ankara:T.C.K.B.

Danzan, Lubzan (1973), Altan Topçi, (per. N.Şastina), Moskva.

Davidoviç, E. (1972), Denejnoye Hozyaystvo Sredney Azii Posle Mongolskogo Zavoyevaniya i Reforma Masud-beka (XIII v.), Moskova.

Erenov, A. (1960), Oçerki po İstorii Feodalnıh Zemelnıh Otnoşenii u Kazahov, Almatı:İzd. Akademii Nauk KazSSR.

Kafalı, Mustafa (2002a), “Çağatay Hanlığı”, Genel Türk Tarihi, C.5: 345-358, Ankara:Yeni Türkiye Yay.

Kafalı, Mustafa (2002b), “Altın-Orda Hanlığı”, Genel Türk Tarihi: 75-98, Ankara: Yeni Türkiye Yay.

Kurat, Akdes Nimet (1948), Rusya Tarihi başlangıçtan 1917’ye kadar, Ankara.

Kurat, Akdes Nimet (1976), “Altın Ordu Devleti”, Türk Dünyası El Kitabı, Ankara Khwandamir (1994), Habibu’s-Siyar /the Reign of the Mongol and the Turk/, (trans to İnglish W.Thackston), part 3, USA: Harvard University.

Köprülü, Fuat (1941), “Altın Ordu’ya Ait Araştırmalar”, Belleten №19 sayıdan ayrı basım, İstanbul: Maarif Matb.

Köprülü, Fuat (1983), İslam ve Hukuk Hukuk Tarihi Araştırmaları ve Vakıf Müessesesi,İstanbul.

Manghol-un Niuça Tobça’an (Yüan-Ch’ao Pi-Shi) Moğolların Gizli Tarihi (1995), (çev. Ahmet Temir), Ankara: Türk Tarih Kurumu.

Nasonov, N. Arseni (1940), Mongolı i Rus (İstorya Tatarskoy Politiki Na Rusi), Moskova-Leningrad: İzd. Akademii Nauk SSSR.

Ögel, Bahaeddin (2002), Sino-Turcica Çingiz Han’ın Türk Müşavirleri, İstanbul: Kültür Sanat Yay.

Radloff, W. (1952), “Versucheines Wörterbuches der Turk-Dialekte”, Türk Ansiklopedisi,C.5: 359, Ankara: MEB.

Reşidüddin (1960), Sbornik Letopisey, (çev. Yu.P.Verhovskiyi), II tom, Moskova: İzd.Akademiyi Nauk SSSR.

Roux, J. Paul (2001), Moğol İmparatorluğu Tarihi, (çev. Aykut Kazancıgil, Ayşe Bereket),İstanbul: Kabalcı Yay.

Spuler, Bertold (1988), History of the Mongols. Based on Eastern and Western Accounds of the Thirteenth and Fourtheenth Centuries, (trans. from German by Helga and Stuard Drummond), New York: Dorset Press.

Togan, Zeki (1981), Umumî Türk Tarihine Giriş, İstanbul: Enderun.

Turan, Osman (1965), Selçuklular Tarihi ve Türk İslam Medeniyeti, Ankara: Ankara Üniversitesi Yay.

Türk Ansiklopedisi (1968), “Emir” mad., C.15: 154, Ankara: MEB.

Trever, K., Yakubovskiy, A., Voronets, M., (1950), İstoriya Narodov Uzbekistana,tom 1, Taşkent: İzd. Akademiyi Nauk UzSSR.

Vladimirstov, B. (2002), Rabotı po İstorii i Etnografii Mongolskih Narodov, Moskva: RAN.

Vernadskiyi, Georgi (1997), İstoriya Rossiyi (Mongoli i Rus), Tver Moskova: Lean –Agraf.

Yuvalı, Abdülkadir (2004), Şıngıs Han XIII Orta Asya/ Karakurumnan Tebrizge Deyin/,(çev. R.Aşimov, J.Akılbekkızı), Türkistan: Ahmet Yesevi Üniversitesi Yay.

Yuvalı, Abdulkadir (1997), İlhanlılar Tarihi-I-Kuruluş Devri, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yay.