Niğde'ye Yapılan Sürgünler

Osmanlı döneminde sürgün olayı hem kolonizasyon hem de ceza metodu olarak kullanılmıştır. Bununla birlikte Cumhuriyet döneminde sürgünler daha çok ceza metodu olarak karşımıza çıkmaktadır. Sürgün olayında kişi hapis cezasının çoğunu bitirdikten sonra genelde hapiste tutulmamaktadır. Geri kalan yıllar için sürgüne gönderilmektedir. Bunun oranı genellikle hapis süresinin beşte biri kadardır. Bu bir anlamda mahkumun problem yaratamayacağı özel bir mahalde zorunlu ikamete tabi tutulması gibidir. İkinci çeşit sürgün ise, bölge güvenliği açısından sınıra yakın yerlerde oturması sakıncalı olan kişilere uygulanmıştır. Bunlar sınır boylarından uzak yerlere zorunlu ikamete gönderilmişlerdir. Cumhuriyetin ilk yıllarında Niğde'ye sürgün edilenler, daha çok ikinci tip sürgüne dahil olan kişileri teşkil etmiştir. Bu sürgünler daha çok casus sürgünü niteliğindedir. Casusların Niğde'ye sürgün edilmelerinin sebebi, bölgenin Orta Anadolu'da bulunmasından ve nispeten emin bir yer olmasından dolayıdır. Sürgün olayı başlı başına bir ceza olmayıp, kişinin bazı haklarının kısıtlanmasından ibarettir. Sürgün olan kişi hemen hemen hür bir kimsenin yapabileceği bir çok hareketi yapabilme hakkına sahiptir.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye

The Exiles Sent to Nigde

The event of exiling someone during the Ottoman period was used for the aim of both punishmen and settlement. However, during the Republican period the exiles were only used to punish the person. The method of exiles was mainly used after the person in question stayed at prison and finished the most of his prisonment period. Then the remaining years he was not kept at prison but sent to exile. This ratio was mainly one-fifth of the remaining period of prisonment. This was a kind of compalsary settlement in a special place where he could not create any problem. The second type of exile was used for the person living in places close to border and creating promlem for the security of that area. Such persons were forced to settle in an area far from the borderlands. In the early years of the Republican era the exiles sent to Nigde mainly belong to the second type exiles, a kind of exiles used for spies. This was due to the fact that Nigde was situated in the central part of Anatolia and was relatively secure place. The event of exiling was not a total punishment at all, only restricting some rights of the person in question. He was almost free to do all free person could be able to. He had some certain rights in his practical life.

Keywords:

Turkey,

PDF

___

AKŞİN, Sina (1998), Jön Türkler ve İttihat Terakki, Ankara: İmge Kitabevi.

Ali Haydar Mithat (1325), Mithat Paşa, Hayat-ı Siyasiyesi, Hidematı, Münfa Hayatı,İstanbul: Hilal Matbaası

ARIKAN, Zeki (1984), “Mithat Paşa’nın Aydın Valiliği, (Ağustos 1880-Mayıs 1881)” Uluslar arası Mithat Paşa Semineri Bildiriler, Tartışmalar, Edirne, 8-10 Mayıs 1984.

BARKAN, Ömer Lütfi (1949-1950), Osmanlı İmparatorluğu’nda Bir İskân ve Kolonizasyon Metodu Olarak Sürgünler, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, C. 11, No: 1-4, İstanbul.

BOA. A. MKT. UM. 145/15.

BOA. A. AMD. 83/85.

BOA A AMD: 4/64

BOA A AMD: 23/54

BOA. DH. EUM. 1 Şb. 8/4

BOA. DH. EUM. 1. Şb. 4/5 (Yıpranma dolayısıyla belgenin ekine ulaşılamamıştır). bilig, Kış / 2006, sayı 36

BOA. DH. EUM. 1. Şb. 8/4 ( Bu yazının cevabı arşivde bulunamamıştır).

BOA. DH. EUM. 1. Şb. 5/41.

BOA. DH. EUM. 4. Şb. 21/8/M

BOA DH MKT: 1338/73

BOA DH MKT: 1513/95

BOA HAT: 447/22315/A

BOA HAT: 327/19001/A

BOA HAT: 500/24536

BOA İ.MVL: 135/3680

BOA İ. MVL: 46/869

BOZDAĞ, İsmet (1985), Sultan Abdulhamid’in Hatıra Defteri, İstanbul: Pınar Yayınları.

DAGM Cumhuriyet Arşivi, 030.18.014.22.57.2.

DAGM Cumhuriyet Arşivi, 30.18.01.02.80.97.10.

DAGM Cumhuriyet Arşivi, 30.18.01.02.85.104.8.

DAGM cumhuriyet Arşivi, 030.18.01.103.72.10.

DAGM Cumhuriyet Arşivi, 030.18.01.02.63.21.12.

DAGM Cumhuriyet Arşivi, 030.18.01.02.79.89.10.

Düstur, 3 Tertip, C.VII.

Düstur, 3. Tertip, C.XVII.

Düstur, 3. Tertip: C.XIX: 29.

“Sürgün” Mad. Türk Ansiklopedisi (1981), C.30: ME Basımevi.

KARAL, Enver Ziya (1983), Osmanlı Tarihi, Ankara, C. VII: TTK Basımevi.

KAYNAR, Reşat (1984), “Eğinli Sait Paşa’nın Hatıratında Mithat Paşa’nın Sadaretten

Azli ve Memleketten Çıkarılması ile İlgili Açıklamalar” Uluslar arası Mithat Paşa Semineri, Bildiriler, Tartışmalar, Edirne, 8-10 Mayıs 1984

LEWİS, Bernard (1991), Modern Türkiye’nin Doğuşu, Çev. Metin Kırat, Ankara: TTK Basımevi.

Osman Nuri (1327), Abdühamid-i Sani ve Devr-i Saltanatı, Hayat-ı Hususiye ve Siyasiyesi, Dersaadet: Mabaa-i Osmaniye.

PAKALIN, Zeki (1993), Osmanlı Tarihi Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul: MEB Basımevi.

TALAY, Aydın (1991), Eserleriyle ve Hizmetleriyle Abdulhamit, İstanbul: TTK Basımevi,

Türkçe Sözlük (1998), Ankara, C.2. TDK Yayını

Türk Ansiklopedisi, C.30. ME Basımevi

UÇAR, Ahmet (2001), Milli Mücadele’den 12 Mart’a Konya’da Siyasi Sürgünler, İstanbul: Tez Yayınları.

UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı (1987), Mithat ve Rüştü Paşaların Tevkiflerine Dair Vesikalar, Ankara, 1987: TTK Basımevi.

UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı (1950), Mithat Paşa ve Taif Mahkumları, Ankara: TTK Basımevi.