İkinci Dünya Savaşı'nın Ardından Sovyetler Birliği'nin Yeni Ermenistan Kurma Girişimleri

19. yüzyılda gelişen sömürgecilik hareketi ile başta Rusya ve İngiltere olmak üzere Balkanlar, Ortadoğu ve Akdeniz'e hâkim olmak isteyen Batılı büyük devletler Osmanlı'ya karşı yıkıcı faaliyetlerde bulundular. Yayılma siyasetlerinde Osmanlı topraklarında yaşayan Ermenileri kullanarak onları yeni devlet kurmak için isyana teşvik ettiler. Osmanlı'nın 19.yüzyılda ve 20.yüzyılın başında Ruslarla yaptığı savaşlar sonunda Ermeniler, Rusya topraklarına ve diğer ülkelere göç etmeye başladılar. Sovyetler, Türkiye'den toprak koparmak maksadıyla, İkinci Dünya Savaşı sonrası Dünyadaki Ermenilerin Sovyet Ermenistanı'na göçü için çalışmalar başlattı. Sovyetlerin ve bazı Ermeni teşkilatlarının girişimleri ile yürütülen bu çabalarla bir 'sunî Ermenistan' düşüncesi oluşturulmaya çalışılsa da, gerek pek çok Ermeninin bu çağrıya gereken ilgiyi göstermemesi gerekse anavatana göçen Ermenilerin umduklarını bulamamaları sonucunda bu fikrin bir hayalden öteye gidemediği görülmüştür

The Efforts of the Soviet Union to Found a "New Armenia" Following World War II

In line with colonialism in the 19th century, Western countries, especially Russia and England, which were seeking to hold sway in the Balkans, the Middle East and the Mediterranean, took destructive actions against the Ottoman Empire. As a part of their enlargement policy, they provoked the Armenians living within the borders of the Ottoman State to rebel for a new state. The Armenians started to migrate to Russian territories and other countries as a result of the Ottoman-Russian wars in the 19th century and early 20th century. Following World War II, the Soviet Union instigated operations for the immigration of Armenians all over the world to Soviet Armenia so as to gain territory from Turkish borders. Although the Soviets and some Armenian organizations tried to forge the idea of an 'artificial Armenia', this proved to be a distant dream not only because it did not make much sense to many Armenians but also because the Armenians who migrated to this homeland could not find what they expected there.

PDF

___

Armaoğlu, Fahir (1983). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, 1914-1980. Ankara: Türkiye İş Bankası Yay.
Akter, Ahmet (2010). "Ermenilerin Amerika'ya Göç Nedenleri". www.eraren.org/ index.php?Lisan=tr&Page=DergiIcerik&IcerikNo=469 (27.11.2010)
Bali, Rıfat N. (2001). "Ermenistan'ın 'Anavatana Geri Dönün Çağrısı'nın Diaspora Erme- nilerine ve Türkiye'ye Etkisi". Tarih ve Toplum 35 (210): 356-362.
Beydilli, Kemal (1988). "1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşında Doğu Anadolu'dan Rusya'ya Göçürülen Ermeniler". Belgeler XIII (17). Ankara: Türk Tarih Ku- rumu Yay. 365-424.
Bilgin, Mustafa Sıtkı (2006). "Soviet-Armenian Collaboration Againist Turkey in the post-Second World War Period (1945-1947)". www.iksaren.org/ index.php?Page=Print&DergiIçerikNo=125 17.10.2006).
Çarkcıyan, Rahip G. (2006). Türk Devleti Hizmetinde Ermeniler. İstanbul: Kesit Yay.
Dabağyan, Levon Panos (2003). Türkiye Ermenileri Tarihi. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yay.
İpek, Nedim (1995). "Anadolu'dan Amerika'ya Ermeni Göçü". OTAM 6: 257-270.
Kenanoğlu, M. Macit (2004). Osmanlı Millet Sistemi. İstanbul: Klasik Yay.
Küçük, Cevdet (1984). Osmanlı Diplomasisinde Ermeni Meselesinin Ortaya Çıkışı 1878-1897. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yay.
_____ (1986). "Osmanlılarda Millet Sistemi ve Tanzimat". Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Türkiye Ansiklopedisi. C. 4. İstanbul: İletişim Yay. 1007-1024.
Laçiner, Sedat (2005). Türkler ve Ermeniler Bir Uluslar arası İlişkiler Çalışması. Geniş- letilmiş 2.Baskı. Ankara: Uluslar arası Stratejik Araştırmalar Kurumu Yay.
McCarthy, Justin (2002). "Osmanlı Ermeni Nüfusu". Osmanlı'nın Son Döneminde Ermeniler. Ed. Türkkaya Ataöv. Ankara: TBMM Yay. 63-83.
Mirak, Robert (1983). Torn Between Two Lands: Armenians in America 1890 to World War I. Harvard University Press Cambridge Massachusetts.
Ortaylı, İlber (1986). "Osmanlı İmparatorluğu'nda Millet". Tanzimat'tan Cumhuri- yet'e Türkiye Ansiklopedisi. C. 4. İstanbul: İletişim Yay. 999-1000.
Özdemir, Hikmet vd. (2004). Ermeniler: Sürgün ve Göç. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
Satılmış, Muammer (2002). "1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Doğu Anadolu'dan Rusya'ya Göçürülen Ermenilerin Geri Dönüşü". XIV.Türk Tarih Kongresi, Kongreye Sunulan Bildiriler. II. Cilt. I. Kısım. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay. 263-277.
Seydi, Süleyman (2006). "Sovyetler Birliği'nin Ermeniler İçin Başlattıkları 'Anavatana Dönüş Projesi". http://www.iksaren.org/index.php? Page=Print&DergiIçerik No=140 (17.10.2006).
Şimşir, Bilal N.(1985). "Ermeni Propagandasının Amerika Boyutu Üzerine". Tarih Boyunca Türklerin Ermeni Toplumu İle İlişkileri Sempozyumu. Ankara: Kurtu- luş Yay. 79-124.