Azerbaycan'da Petrole Dayalı Ekonomiden Çok Sektörlü Ekonomiye Geçişin Gerekliliği ve Tarım

Azerbaycan dünyada petrol ülkesi olarak biliniyorsa da ekonomik olanakları sadece petrol ve doğal gazla sınırlı değildir. Azerbaycan aynı zamanda bir tarım ülkesidir. Tarım sektörü günümüzde ülke ekonomisinde petrol sektöründen sonra ikinci sırada yer almaktadır, fakat bağımsızlığın ilk yıllarında tarımsal üretimi önemli ölçüde azalmıştır. 20 Eylül 1994 yılında Azerbaycan'ın dünyanın büyük petrol şirketleri ile imzaladığı petrol anlaşmasından sonra ülkede başlayan ekonomik büyümede petrol sektörü önemli paya sahip olmuş ve diğer sektörlerin ihracattaki payı azalmıştır. Dünya piyasalarında petrol fiyatlarındaki yükselmeyle birlikte, reel gayri safi yurt içi hasıla önemli ölçüde artarken, üretim ve dış ticaret açısından petrol sektörüne bağımlı bir yapı ortaya çıkmıştır. Bu süreçte Azerbaycan'ın ihracatında petrol sektörünün payı %97'ye ulaşmıştır. Günümüzde Azerbaycan ekonomisinin petrole bağımlılığını azaltma çabaları önem arz etmektedir. Bu çalışmada, Azerbaycan'da petrol sektörüne bağımlılığın azaltılması açısından, petrol dışı sektörlerin, özellikle de tarım sektörünün gelişmesinin önemi ve tarımın çok fonksiyonluluğu olgusu tartışılmaktadır.

The Necessity of Azerbaijan's Transition from Oil-Based Economy to Multi Sectoral Economy and Agriculture

Though Azerbaijan is known as an oil-rich country in the world, its economic opportunities are not limited only to oil and gas. Azerbaijan has always been an agrarian country, and in the present days agriculture has managed to hold its influence following the oil sector. During the first years of independence agricultural production diminished in important measures. Following the oil treaty, which was signed by Azerbaijan and the world's leading oil companies on 20 September 1994, great economic development took place in the country. The oil sector held the main part of the economy during this development, and the role of the other sectors in export diminished. Along with the growth in the prices of oil in the world market, the share of the oil sector in GDP is increasing. In connection with this, in the production and foreign trade sector a structure which depends on the oil sector has been formed. The oil sector now occupies 97% of the export of Azerbaijan. It is, therefore, important to consider how Azerbaijan economy's dependence on oil can be diminished. This article focuses on the developmental problems of the non-oil sectors, especially those of the agricultural sector and discusses the multi-functionality of agriculture.

PDF

___

Abler, David G. (2004). "Multifunctionality, agricultural policy, and environ- mental policy". Agricultural and Resource Economics Review 33 (1): 8-17.
ADİK (2009). Azerbaycan Devlet İstatistik Komitesi. Azerbaycan Rakamlarda. Bakü: Sada.
_____ (2002). Azerbaycan Devlet İstatistik Komitesi. Azerbaycan'ın İstatistik Göstericileri 2002. Bakü: Seda.
_____ (2011). Azerbaycan Devlet İstatistik Komitesi. Azerbaycan'ın İstatistik Göstericileri 2011. Bakü: Seda.
_____ (2006). Azerbaycan Cumhuriyeti Tarım Bakanlığı. Guba İl Tarım ve Kırsal Kalkınma Master Planı. Bakü: Sada.
ACYASKDP (2008). 2008-2015 yıllarında Azerbaycan Cumhuriyeti'nde Yoksulluğun Azaltılması ve Sürdürülebilir Kalkınma Devlet Programı. Bakü: 15 Eylül.
ACAGGTDP (2008). 2008-2015 Yıllarında Azerbaycan Cumhuriyeti'nde Ahali- nin Gıda ile Güvenli Teminatı Devlet Programı. Bakü: 25 Ağustos.
ACBSİEKDP (2004). Azerbaycan Cumhuriyeti Bölgelerinin Sosyo-Ekonomik Kalkınmasına Dair Devlet Programı (2004-2008). Bakü:11 Şubat 2004.
ACBSEKDP (2009). Azerbaycan Cumhuriyeti Bölgelerinin 2009-2013 Yıllarında Sosyo-Ekonomik Kalkınmasına Dair Devlet Programı. Bakü:14 Nisan 2009.
ATEAE (2009). Azerbaycan Tarım Ekonomisi Araştırma Enstitüsünün Araştırmaları. Bakü.
Bagirov Sabit (2006). Petrol Anlaşmaları: Beklenen Gelirler. Gelecek 10 yıl. Azer- baycan'da Demokratik Reformaların İstikamet ve Maksadları. II c. Bakü: Sada.
Dünya Bankası (2009). Hesabat No. 44365-AZ. - Yeni İpek Yolu -İhrac Hesabına Diversifikasiya. 23 Aralık .
Hüseyn Ramil (2008). Tarımın Çok Fonksiyonluluğu: Küresel Ekonomik Sistemde Onun Yeri ve Rolü. Bakü: MBM .
IEA (2007). "World Energy Outlook 2007". International Energy Agen- cy.www.iea.org (3 Mayıs 2008).
OECD (2001). Multifunctionality. Towards Analytical Framework Framework. Paris.
Çukur, Tayfun, Ferruh Işın (2008). "İzmir İli Torbalı İlçesinde Sanayi Domatesi Üreticilerinin Tarımın Çok Fonksiyonluluğu Kavramına Bakış Açıları". Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 45 (3): 185-193.
Mövlanov S. (2001). Gıda Güvenliyini Ekonometrik Modeller Asasında Prognozlaştırılması. Bakü.
www.president.az/articles.php?item_id=20100119092139912&sec_id=11 (11.02.2010)
www.azerbaijan.az/portal/Economy/Agriculture/agriculture_a.html (11.01.2010)
www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/02/pdf/text.pdf
www.economy.gov.az (05.02.2010)
www. azstat.org/In_20/IN_20_.shtml (15.10.2011)
www.oilfund.az (15.10.2011)
www.wto.az (15.01.2010)
www.worldbank.org.az (04.04.2010)