Bükreş Büyükelçisi Hamdullah Suphi ve Gagauz Türkleri

Türk Ocakları’nın kapanması sonrasında 1931 yılında Bükreş Elçiliğine atanan Hamdullah Suphi görevine başladığı andan itibaren Dobruca ve Besarabya’da yaşayan Gagauz Türkleri ile yakından ilgilenmeye başlamıştır. Onlar için okullar açtırmış ve Gagauz gençlerinin Türkiye’de öğrenim görmesini sağlamıştır. Onların Türklük bilincine ulaşmalarını ve Türkiye Türkleri ile yakın temas halinde bulunmalarını ve hatta Türkiye’ye iskan edilmelerini sağlamak için çalışmıştır. Ancak, II. Dünya Savaşı’nın çıkması bu düşüncesini hayata geçirmesini engellemişse de onun faaliyetlerinin Gagauz Türkleri için büyük önem arz ettiği tarihi bir gerçektir.

Bucharest Ambassador Hamdullah Suphi and Gagauz Turks

After closing of the Turkish Hearths, Hamdullah Suphi was appointed as Bucharest Ambassador in 1931. During his mission, he took a lively interest in Gagauz Turks living in Dobrudja and Basarabya. He contributed to the opening of schools for then as well as providing then with the opportunity to go to Turkey for education. He strave to enable Gagauz Turks to gain Turkic consciousness and to create a bridge between Turks of Turkey and Gagauz Turks in Romania. Beside that, he also attempted to settle Gagauz Turks in Turkey. Although the Second World War hindered his plans, it is historical reality that his activities as the Turkish Ambassador in Bucharest had great importance for Gagauz Turks.

PDF

___

ACAROĞLU, M. Türker (1967), “Tanrıöver ve Gaguzlar”, Türk Yurdu, Hamdullah Suphi Tanrıöver Özel Sayısı, Şubat,, c.6, sa.2.

AĞANOĞLU, Yıldırım (2001), Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Balkanların Makus Tarihi, Göç, İstanbul.

ANZERLİOĞLU, Yonca (2004), Karamanlı Ortodoks Türkler, Ankara.

ARGUNŞAH, Hülya (2001), “İlk Gagauz Romanı “Akıncılar Köyü”nde Türkiye ve Atatürk Sevgisi”, IV. Uluslararası Gagauz Kültürü Sempozyumu, 17-18 Kasım 1999, yay. hzl. İsmail Bozkurt ve Fedora Arnaut, Doğu Akdeniz Üniversitesi, Kıbrıs Araştırmaları Merkezi yayını, Gazimagosa.

BAYDAR, Mustafa (1968), Hamdullah Suphi Tanrıöver ve Anıları, İstanbul.

CIACHIR, Mihail (1934), Besarabieala Gagauzlaran Istorieasa, Chisinau,.

GERAY, Cevat (1964), Türkiye’den ve Türkiye’ye Göçler (1923-1961);Ankara,;

GUBOĞLU, Mihail (1983), “Türk-Romen İlişkileri (1923-1944)”, Belleten, c.XLVII, Ekim, sa.188.

GÜNGÖR, Harun ve Mustafa Argunşah (1991), Gagauz Türkleri, Tarih, Dil, Folklor ve Halk Edebiyatı, Ankara.

HABLEMİTOĞLU, Necip (1999), “Kemal’in Öğretmenleri”, Yeni Hayat, Kasım.

HİONİDİ, Georgiu (1970), Istoria tis Verias, c.II, Selanik.

HORATA, Osman (1997), “Romanya Türkleri”, Yeni Türkiye, Temmuz-Ağustos.

KARPAT, Kemal (2004), Balkanlar’da Osmanlı Mirası ve Ulusçuluk, çev. Recep Boztemur, Ankara.

MANOF, Atanas (2001), Gagauzlar (Hıristiyan Türkler), çev. M.Türker Acaroğlu, TTK, Ankara.

NAYIR,Yaşar Nabi (1936), Balkanlar ve Türklük, Ankara.

TÜZÜN, Süleyman (1998), İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Türk İç Politikasında Dış Türkler Meselesi (1939-1945), Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.

URALGİRAY, Yusuf (1981), Romanya’da Türk İslam Kültürü, Dobruca’nın Dünü, Bugünü, Yarını, A.Ü. DTCF Doğu Dilleri, C. II, sa. 42’den ayrı basım, Ankara.

ÜLKÜSAL, Müstecip (1966), Dobruca ve Türkler, Ankara.

WİTTEK, Paul (1952), “Yazıcıouglu Ali on the Christian Turks of the Dobrudja” BSOAS, University of London, vol.14, part: 3.