Atatürk'ün Hatay Davası

İskenderun Sancağı, Mondros Mütarekesi sonrasında İtilaf Devletleri tarafından işgal edilmişti. İşgal sırasında Mustafa Kemal Paşa bölgede, Yıldırım Orduları Grup kumandanıydı. İskenderun, son Osmanlı Mebusan Meclisi tarafından ilan edilen Misak-ı Milli'ye dâhildi. Bu çalışmada, Misak-ı Milli sınırları içerisinde olmasına rağmen Fransa tarafından kontrol edilen İskenderun Sancağı'nın (Hatay'ın) Türkiye'ye katılması için izlenen dış siyaset ve stratejilere, özellikle de Atatürk'ün uluslararası konjonktürü iyi tahlil edip, Hatay davasına odaklanmasına ve bu davanın başarılı bir şekilde çözümü noktasında onun takip ettiği ve uyguladığı politikalara değinilecektir.

Atatürk's Struggle for The Annexation of Hatay to Turkey

The Sanjak of Alexandretta was occupied by the Allies following the Armistice of Moudros in October 1918. During the occupation, Mustafa Kemal Pasha was the Yıldırım Army Group Commander in the region. Although İskenderun (Alexandretta) was included in the National Pact declared by the last term of the Ottoman Parliament, it was still under French control. This study explores the foreign policies and strategies that were followed in order to make İskenderun (Hatay) a part of Turkey, focusing especially on Atatürk's insightful international policy which led to the successful finalization of this issue.

PDF

___

A. Arşivler

Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)

BCA, 030.10/224.510.12.

BCA, 030.10/191.311.23.

BCA, 030.18.1.2/81.102.2.

BCA, 030.10/200.369.8.

BCA, 030.10/224.511.6.

BCA, 030.10/222.501.15. BCA, 030.10/1.3.17.

BCA, 030.10/222.501.22.

BCA, 030.10/222.501.23.

BCA, 030.10/222.501.24.

BCA, 030.10/222.501.26.

BCA, 030.10/222.501.25.

BCA, 030.10/222.501.27.

BCA, 030.10/223.502.4.

BCA, 030.10/224.509.28.

BCA, 030.10/224.511.5.

BCA, 030.10/224.511.4.

BCA, 030.18.1.2/85.103.18.

BCA, 030.18.1.2/87.68.6.

BCA, 030.10/225.515.23.

B. Kitaplar ve Makaleler

Akçora, Ergünöz (2000). "Hatay'ın Anavatana İlhakının Türk Dış Politikasındaki Yeri". Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası. Yay. Haz. Berna Türkdoğan. Anka- ra: Atatürk Araştırma Merkezi Yay.

Armaoğlu, Fahir (1984). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi I. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.

Atatürk, Mustafa Kemal (2007). Nutuk. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yay.

Banguoğlu, Tahsin. (1987). "Misak-ı Millî ve Lozan". Türk Edebiyatı Dergisi XIV (168): 7-9.

Bayar, Celal (1955). Atatürk'ten Hatıralar, Anlatan Celal Bayar. İstanbul: Sel Yay.

Crisis, Bilge (2000). İşgal Altında İstanbul. İstanbul: İletişim Yay.

Erkin, Feridun Cemal (1980). Dışişlerinde 34 Yıl: Anılar-Yorumlar I. Ankara: TTK Yay.

Eskander, Saad (2000). "Britain's Policy in Southern Kurdistan: The Formation and the Termination of the First Kurdish Government; 1918-1919". British Journal of Middle Eastern Studies 27 (2): 139-163.

Gelvin, James L. (1998). Divided Loyalties: Nationalism and Mass Politics in Syria at the Close of Empire. Berkeley: University of California Press.

Gökçen, Sabiha (2007). Atatürk'le Bir Ömür. Yay. Haz. Oktay Verel. İstanbul: Altın Kitaplar Yay.

Güçlü, Yücel (2001). The Question of the Sanjak of Alexandretta. Ankara: TTK Yay.

Gündüz, Asım (1973). Hatıralarım. Der. İhsan Ilgar. İstanbul: Kervan Yay.

Himmetoğlu, Hüsnü (1975). Kurtuluş Savaşında İstanbul ve Yardımları I. İstanbul: Ülkü Yay.

Hourani, A. H. (1968). Syria and Lebanon. Beirut: Oxford University Press.

İnan, A. Afet (1977). Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Devrimi, Ankara: TTK Yay.

İnan, Afet ve Hikmet Bayur (1978). "1936-1939 Yılları Arasında Hatay Sorununun Gelişmesiyle İlgili Bir Özet". Hatay'ın Kurtuluşu İçin Harcanan Çabalar (Tay- fur Sökmen). Ankara: TTK Yay.

Khoury, Philip S. (1987). Syria and the French Mandate. New Jersey: Princeton University Press.

Kocatürk, Utkan (1999). Kaynakçalı Atatürk Günlüğü. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yay.

Longrigg, Stephen H. (1968). Syria and Lebanon under French Mandate. Beirut: Oxford University Press.

Martin, Thomas (2005). The French Empire Between the Wars. Manchester: Manchester University Press.

Melek, Abdurrahman (1986). Hatay Nasıl Kurtuldu. Ankara: TTK Yay.

Oran, Baskın (2002). Türk Dış Politikası I. İstanbul: İletişim Yay.

Özalp, Kazım (1992). Atatürk'ten Anılar. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.

Öztürk, Kazım (1981). Atatürk'ün TBMM Açık ve Gizli Oturumlarındaki Konuşmaları II. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.

Pehlivanlı, Hamit, Yusuf Sarınay ve Hüsamettin Yıldırım (2001). Türk Dış Politikasın- da Hatay (1918-1939). Ankara: Asam Yay.

Sevük], İsmail Habib (1937). O zamanlar. İstanbul: Cumhuriyet Matbaası.

(1939). Atatürk İçin. İstanbul: Cumhuriyet Matbaası.

Sonyel, R. Salahi (1987). Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika I. Ankara: TTK Yay.

Soyak, Hasan Rıza (2004). Atatürk'ten Hatıralar. İstanbul: Yapı Kredi Yay.

Soysal, İsmail (1983). Türkiye'nin Siyasal Anlaşmaları (1920-1945) I. Ankara: TTK Yay.

Sökmen, Tayfur (1978). Hatay'ın Kurtuluşu İçin Harcanan Çabalar. Ankara: TTK Yay.

Tekin, Mehmet (1993). Hatay Tarihi. Antakya: Hatay Kültür, Turizm ve Sanat Vakfı Yay.

Tengirşenk, Yusuf Kemal (2001). Vatan Hizmetinde. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yay.

Tevetoğlu, Fethi (1987). "Kızılaycı Hamdi Bey". Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 3 (9): 681-690.

Ünal, Tahsin (1978). Türk Siyasi Tarihi 1700-1958. Ankara: Emel Yay.

Yalman, Ahmet Emin (1970). Gördüklerim ve Geçirdiklerim (1922-1944) III. İstan- bul: Yenilik Basımevi.

Yavuz, Bige (2000). "1921 Tarihli Türk-Fransız Anlaşması'nın Hazırlık Aşaması". Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yay.

Yerasimos, Stefanos (1995). Milliyetler ve Sınırlar: Balkanlar, Kafkasya ve Orta- Doğu. İstanbul: İletişim Yay.

Atatürk'ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri (1991). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yay.

Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri I (1997). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yay.

TBMM Gizli Celse Zabıtları II (1999). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.