Ahmed Adnan Saygun’un çoksesli müzikte/Türk çoksesli müziği’nde ulusalcılığa ilişkin kodları

Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sistemi, Ziya Gökalp ve Atatürk’ün düşünceleri çerçevesinde, ulus-devlet temeline bağlı ulusalcı bir modernleşmeden oluşmuş, bu sistem Türkiye’deki kültürel ve müziksel yaratımı etkilemiş ve böylece, besteciler ulusal müzik malzemeleri ile uluslararası çoksesli müzik tekniklerini birleştirilerek devlet sistemine uygun bir ulusalcı çoksesli müzik yaratmışlardır. Türk çağdaş müziği olarak da anılan bu yeni müziğin ilk kuşak bestecilerinden biri de Ahmed Adnan Saygun’dur. O, müzik eserlerinin yanında, söylemleriyle de müzikte ulusalcılığı vurgulamış ve diğer bestecilerin içinde öne çıkmıştır. Bugüne kadar Saygun ve eserleri hakkında araştırmalar olmasına rağmen, onun ulusalcılık yaklaşımları hakkında doğrudan herhangi bir araştırmaya rastlanmamıştır. Bu çalışmada, Saygun’un çoksesli müzikte/Türk çoksesli müziği’nde ulusalcılığa ilişkin kodları etnomüzikoloji disiplini ve nitel araştırma modelinde literatür ve içerik analizi teknikleriyle araştırılmış, sonuç olarak ortaya çıkan on iki kod Saygun’un görüşleriyle tanımlanarak, yorumlanmıştır.

PDF

___

Akdil, Sayram (1987). “Besteci Ahmed Adnan Saygun”. Ahmed Adnan Saygun Semineri Bildirileri. İzmir: Filarmoni Derneği Yay. 25-27.

Anderson, Benedict (2007). Hayali Cemaatler. Milliyetçiliğin Yayılması ve Kökenleri. Çev. İskender Savaşır. İstanbul: Metis Yay.

Aracı, Emre (2007). Ahmed Adnan Saygun Doğu-Batı Arası Müzik Köprüsü. İstanbul: Yapı Kredi Yay.

Aydın, Yılmaz (2003). Türk Beşleri. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yay.

Aydın, Yiğit (2000). Repercussions of Nationalist Thought on Music during the Early Rebuclican Period in Turkey. Master Thesis. Ankara: The Middle East Tecnical University.

Aydın, Yiğit, (2004). “Ahmed Adnan Saygun’un Yaşamöyküsü İle Besteci ve Müzikolog Kimlikleri”. Biyografya 5 / Ahmed Adnan Saygun. Yayın Yönetmeni: Ayşegül Yaraman. İstanbul: Bağlam Yay. 21-67.

Bek, Güler (2008). “Çagdas Türk Sanatında “Ulusallık / Evrensellik” Sorunsalı ve Bazı Temel Yaklaşımlar”. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 17: 117-130.

Bohlman, Philip V. (2004). The Music of European Nationalism: Cultural Identity and Modern History. Ed. Michael Bakan. California: ABC-CLIO, Inc.

Calhoun, Craig (1987). Nationalism. Minneapolis: University of Minnesota Press.

Chatterjee, Partha (1996). Milliyetçi Düşünce ve Sömürge Dünyası. Çev. Sami Oğuz. İstanbul: İletişim Yay.

Çolak, Yılmaz (2003). “Nationalism and the State in Turkey: Drawing the Boundaries of ‘Turkish Culture’ in the 1930s”. Studies in Ethnicity and Nationalism 3 (1): 1-19.

Değirmenci, Koray (2006). “On the Pursuit of a Nation: The Construction of Folk and Folk Music in the Founding Decades of the Turkish Republic”. International Review of the Aesthetics and Sociology of Music 37 (1): 47-65.

Efe, Suat (1979). “A. Adnan Saygun`un Kişiliği ve Sanat Anlayışı”. Varlık 858: 14-15.

Ercan, Recep (2001). “Türkiye’de Ulusal Kültür Tartışmaları Bağlamında Çağdaş Uygarlık Sorunu”. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi 25 (1): 113-132.

Finkelstein, Sidney (1995). Besteci ve Ulus (Müzikte Halk Mirası). Çev. Halim Spatar. İstanbul: Pencere Yay.

Guibernau, Montserrat (1997). 20. Yüzyılda Ulusal Devlet ve Milliyetçilikler. Çev. Neşe Nur Domaniç. İstanbul: Sarmal Yay.

Gökalp, Ziya (1972). Türkçülüğün Esasları. Haz. Mehmet Kaplan. İstanbul: Kültür Yay.

Gökalp, Ziya, (2006). Türkçülüğün Esasları. Ankara: Elips Kitap.

Güler, Ali (2007). “Bir Çağdaşlaşma Modeli Olarak Atatürkçülük”. http://turkoloji.cu.edu.tr/ATATURK/arastirmalar/guler_01.pdf, Erişim Tarihi: 21.10.2009.

Hançerlioğlu, Orhan (1979). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi. Hülür, Himmet ve Gürsoy Akça (2007). “İmparatorluktan Cumhuriyete SiyasalBütünlük ve Ulusalcılık Söylemi”. S.Ü. Türkiyat Araştırmaları Dergisi 22: 311-335.

İçli, Gönül (2002). “Türk Modernleşme Sürecinin Günümüzdeki Yönelimi”. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi 26 (2): 245-254.

İlhan, Serap (1987). “Ahmed Adnan Saygun ve Türkçe Musiki Terimleri”. Ahmed Adnan Saygun Semineri Bildirileri. Yay. Haz. M. Tuğrul Göğüş. İzmir: Filarmoni Derneği Yay. 44-45.

Jdanov, Andrei A. (1996). Edebiyat, Müzik ve Felsefe Üzerine. Çev. F. Berktay. İstanbul: Kaynak Yay.

Kaygısız, Mehmet (1999). Müzik Tarihi, Başlangıcından Bugüne Müziğin Evrimi. İstanbul: Kaynak Yay.

Kaynar, Reşat (1986). “Atatürk'ün Kültür ve Eğitim Anlayışı”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 6 (II): 579-583.

Keyder, Çağlar (1999). “Türkiye’de Modernleşmenin Doğrultusu”. Türkiye’de Modernleşme ve Ulusal Kimlik. Ed: Sibel Bozdoğan ve Reşat Kasaba. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Kütahyalı, Önder (1991). “Saygun`u Anlamak”. Orkestra 211: 2-6.

Oran, Baskın (1997). Az Gelişmiş Ülke Milliyetçiliği. Kara Afrika Modeli. Ankara: Bilgi Yay.

Refiğ, Gülper (1997). Atatürk ve Adnan Saygun, Özsoy Operası. İstanbul: Boyut Yay.

Say, Ahmet (2005). Müzik Ansiklopedisi. C. 2. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yay. 146-149, 489.

Say, Ahmet, (2006). Müzik Tarihi. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yay.

Saydam, Ergican (1973). “Adnan Saygunla Konuşma”. Filarmoni 9 (86): 2-9.

Saygun, Ahmed Adnan (1936). Türk Halk Musıkîsinde Pentatonism. İstanbul: Nümune Matbaası.

Saygun, Ahmed Adnan, (1945). Yalan-Sanat Konuşmaları. Ankara: Doğuş Matbaası.

Saygun, Ahmed Adnan, (1948). “Yeni Türk Musikisi”. Eser 2: 48.

Saygun, Ahmed Adnan, (1985a). “Atatürk`ün Sanat ve Müzik Anlayışı ve Günümüzdeki Tefsiri”. Orkestra 143: 27-41.

Saygun, Ahmed Adnan, (1985b). “Gelenek, Milliyet ve Musiki”. Orkestra 145: 2-10.

Saygun, Ahmed Adnan, (1987). Atatürk ve Musıki (O'nunla Birlikte O'ndan Sonra). Ankara: Sevda Cenap And Müzik Vakfı Yay.

Selanik, Cavidan (1996). Müzik Sanatının Tarihsel Serüveni. Ankara: Doruk Yay.

Smith, D. Anthony (1998). Nationalism and Modernism. London and Newyork: Routledge.

Tagg, Philip (2000). “Musicology and the semiotics of popular music”. http://tagg.org/articles/xpdfs/semiota.pdf, Erişim Tarihi: 30.04.2010.

TBMM Arşivi, TBMM Zabıt Ceridesi (Cilt: 6, 10, 25, 28). http://www.tbmm. gov.tr /tarihce/ ataturk_ konusma/ataturk.htm, Erişim Tarihi: 07.11.2008.

Ulu, Esin (17 Kasım 2004). “Saygun ve Müzik Politikası”. (Konferans Metni). Osmanlı Bankası Araştırma Merkezi Etkinlikleri (Müzik ve Politika Sohbetleri). http://www.obarsiv.com/guncel_vct_0405_esinulu.html, Erişim Tarihi: 11.01.2009

Woodard, Kathryn (1999). Creating a National Music in Turkey: The Solo Piano Works of Ahmed Adnan Saygun. Doctoral Thesis. USA: University of Cincinnati.

Yıldırım, Ali ve Hasan Şimşek (2004). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yay.

Yöre, Seyit (2005). Alnar’ın Piyano Yapıtlarında Melodik Çizgiye İlişkin Makam Kategorizasyonu. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.

Yöre, Seyit, (2010). Ahmed Adnan Saygun’un Çoksesli Müzikte/Türk Çoksesli Müziği’nde Ulusalcılık Görüş ve Yönlerinin Değerlendirilmesi. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.