TÜRK BASININDA YOL AYRIMINA BİR ÖRNEK: CAVİD ORAL VE HÜRSES GAZETESİ

Siyaset kurumu ile basın kuruluşları arasında doğrudan bir ilişki bulunmaktadır. Bilhassa da iktidar partilerinin basınla ilişkisi ayrı bir önem taşımaktadır. Bazen iktidar partilerinin, yayın organlarıyla ilişkileri olumlu bir seyir izlerken, zaman zaman da taraflar arasında bir cepheleşme yaşanabilmekte ve iktidarla basın karşı karşıya gelebilmektedir. Demokrat Parti (DP) zamanında basınla iktidar ilişkisi farklılıklar sunmuştur. Yayın hayatına Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) çizgisinde başlayan ve CHP’li bir siyasetçi olan Cavid Oral’ın sahip olduğu Hürses gazetesi de bu kategoridedir. Gazetenin haberlerinde ve Oral’ın yazılarında ilk iki yıl görülen DP muhalifi ve CHP destekçisi pozisyon iki yılın sonunda değişmeye başladı ve Oral’ın DP’ye geçmesiyle daha da belirgin bir hâl aldı. Böylece Hürses, DP’nin resmi bir yayın organı olmamakla birlikte, DP çizgisinde bir yayın politikası benimsedi. Bu çalışmada, Hürses gazetesinin ve sahibi Cavid Oral’ın zamanla CHP safından DP safına geçişinin örnekleri verilip iktidar-basın ilişkisinde yaşanan “dönüşümün” fotoğrafının ortaya konması amaçlanmaktadır.

AN EXAMPLE OF A PARTING OF THE WAYS IN THE TURKISH PRESS: CAVİD ORAL AND THE NEWSPAPER HÜRSES

There is a direct relationship between political institutions and the press, and the relationship between governing parties and the press has a special importance. Sometimes, the governing party sees its relations with the publication organs in a positive way, but there can sometimes be a confrontation between the press and the government, and in the time of the Democratic Party (DP) there were occasional differences between the press and the governing party. The newspaper Hürses, published by Cavid Oral, falls into in this category. It started by following the line of the Republican People’s Party (RPP), and in its first two years, both in its news reporting and in Cavid Oral’s writing, it adopted a position of opposition to the DP and support for the RPP. However, this later began to change, and this became clearer with Oral’s move to the DP. In this way, Hürses adopted a publication policy in line with the DP, although certainly not as an official publication organ. The aim of this study is to give examples of the move by the newspaper Hürses and its owner Cavit Oral from the side of the RPP to the DP, and to reveal the picture of the transformation in the government-press relationship.

PDF

___

Akşam
Dünya
Karagöz
Hürses
Milliyet
T.C. Resmi Gazete
Ulus
Albayrak, Mustafa, Türk Siyasi Hayatında Demokrat Parti (1946-1960), Phoenix Yayınevi, Ankara 2004.
Alemdar, Korkmaz, İletişim ve Tarih, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara 1996.
Bulunmaz, Barış, “Türk Basın Tarihi İçerisinde Demokrat Parti Dönemi ve Sansür Uygulamaları”, Öneri Dergisi, C: 10, Sayı: 37, Ocak 2012.
Çakmak, Fevzi, “Halkevlerinin Kapatılması ve Cumhuriyet Halk Partisi Mallarına El Konulması”, History Studies: International Journal of History, Cilt: 7, Sayı: 3, Yıl: 2015, ss. 1-21.
Demir, Şerif, Düello Menderes ve İnönü Demokrat Parti’den 27 Mayıs Darbesi’ne Olaylar, Timaş Yayınları, İstanbul 2011.
İnuğur, Nuri, Türk Basın Tarihi, Gazeteciler Cemiyeti Yayınları, İstanbul 1992.
Kaya, Emre, Ayşe Elif, “Demokrat Parti Döneminde Basın-İktidar İlişkileri”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı: 39, Yıl: 2010.
Koloğlu, Orhan, Osmanlı’dan 21. Yüzyıla Basın Tarihi, Pozitif Yayınları, İstanbul 2015.
Öymen, Altan, Öfkeli Yıllar, Doğan Kitap, 11. Baskı, İstanbul 2014.
Uyar, Hakkı, Demokrat Parti İktidarında CHP 1950-1960, Doğan Kitap, İstanbul 2017.
Yıldız, Nuran, “Demokrat Parti İktidarı ve Basın” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 51(1), 1997.
Atila, Rıza, “Bir Nümayiş Teşebbüsü”, Hürses, 9 Aralık 1954, s. 1.
Atila, Rıza, “Halkevleri Vebali”, Hürses, 29 Ocak 1956, s. 1.
Başyazı, “Başımız Sağolsun”, Hürses, 7 Haziran 1953, s. 1.
Başyazı, “Kıyamet Kopardılar”, Hürses, 22 Kasım 1951, s. 1-5.
Başyazı, “Zaruri Bir Açıklama”, Hürses, 24 Mayıs 1952, s. 1.
Başyazı, “Zaruri Bir Cevap”, Hürses, 8 Şubat 1953, s. 1.
Başyazı, “Basın Hürriyeti Ne Değildir?”, Hürses, 7 Aralık 1953, s. 1,7.
Başyazı, “Basın Meselesi”, Hürses, 27 Aralık 1953, s. 1,5.
Başyazı, “İç Siyaset Manzaramız”, Hürses, 6 Ekim 1954, s. 1,5.
Başyazı, “Matbuat Hürriyeti Nedir, Ne Değildir?”, Hürses, 22 Şubat 1955, s. 6.
Başyazı, “Hep Aynı Taktik”, Hürses, 17 Şubat 1954, s. 5.
Başyazı, “Samur Kürk”, Hürses, 6 Mayıs 1954, s. 1.
Başyazı, “Halk Partisi ve Meseleleri”, Hürses, 6 Temmuz 1954, s. 5.
Başyazı, “Hep Aynı Taktik”, Hürses, 17 Şubat 1954, s. 5.
Başyazı, “Samur Kürk”, Hürses, 6 Mayıs 1954, s. 1.
Be. Fa., “Aranıyor!...”, Hürses, 5 Ocak 1951, s. 1.
N.E., “Beslemelerin Yeni Hedefi”, Ulus, 1 Aralık 1953, s. 1.
Oral, Cavid, “Partiler ve Umumi Efkâr”, Hürses, 13 Ocak 1951, s. 1.
Oral, Cavid, “İktidarın En Zayıf Tarafı”, Hürses, 8 Ocak 1951, s. 1,6.
Oral, Cavid, “İktidarla Anlaşamadığımız Mesele”, Hürses, 9 Ocak 1951, s. 1.
Oral, Cavid, “Ne İstiyoruz?” Hürses, 29 Mayıs 1952, s. 1.
Oral, Cavid, “Eşit Muamele”, Hürses, 16 Nisan 1952, s. 1.
Oral, Cavid, “Eşit Muamele”, Hürses, 16 Nisan 1952, s. 1.
Oral, Cavid, “Samimiyet”, Hürses, 5 Ocak 1951, s. 1.
Oral, Cavid, “Bütçe Komisyonundaki Müzakereler”, Hürses, 13 Aralık 1952, s. 6.
Oral, Cavid, “Son Kurultay”, Hürses, 3 Ağustos 1954, s. 1,5.
Oral, Cavid, Partiler Arası”, Hürses, 4 Ocak 1955, s. 1.
Oral, Cavid, “Menderes ve Yeni Zihniyet”, Hürses, 20 Aralık 1954, s. 2.
Oral, Cavid, “Yeni Parti”, Hürses, 26 Aralık 1955, s. 1,5.
Oral, Cavid, “1956 Yılı Başında”, Hürses, 1 Ocak 1956, s. 1,5.
Hakkı Uyar (20 Kasım 2017)
http://www.beyazitdevletkutup.gov.tr/Eklenti/57281,gazete-katalogu-012018pdf.pdf?0 (Yayına Erişim Tarihi: 14.04.2018)

ISSN: 2146-4456
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2011
Yayıncı: Pamukkale Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi