İLK DEVİR TÜRK RESSAMLARINDAN BİR KESİT VE RESİM SANATINA KATKILARI

bir döneme işaret etmektedir. Askerî ve eğitim gibi alanlarda bu yenilikler en güçlü şekilde karşılık bulur. Kültürel ve sanatsal aktivitelerde de bu değişim en üst seviyede hissedilir. Osmanlı İmparatorluğu’nun bu döneminde Batı ile kurulan yakın temaslar, sadece siyasî ve ekonomik yapıyı değil, kültür ve sanat dünyasını da etkileyerek, bir değişim ivmesi yaratır. Bu değişimin ikinci aşaması ise Cumhuriyet’in kuruluşu ve gerçekleştirilen devrimlerle siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel yaşamın yeniden düzenlenmesidir. Bu makale, Batılı anlamda Türk resminin Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan süreçte anılan ilk devir Türk ressamlarından bir seçkiyi kapsamaktadır. Yaşam çizgileri, Türk resim sanatının filizlenmeye başladığı 19. yy içinde kalan, yapıtlarını ve isimlerini bildiğimiz az sayıdaki ressamımız çalışmanın odak noktasını oluşturmaktadır. Ayrıca hayatları, sanatları ve eserleri hakkında bilgilere ulaşabildiğimiz 10-15 civarında olan bu dönem sanatçıları arasında öne çıkan Nami Dede, İbrahim Paşa, Hüsnü Yusuf Bey, Osman Nuri Paşa, Yusuf Ziya Paşa, Hüseyin Zekai Paşa ve Süleyman Seyyid Bey makalemizin ana karakterlerini oluşturmaktadır. Yurt dışında eğitim alan ressamların yapıtları üslup, boya kullanımı ve biçim bilgisi açısından daha etkili sonuçları içerdiği söylenebilir. Bu dönem sanatçılarının durağan/statik içeriğe sahip olan portre, tarihi yapılar ve natürmortları daha çok resmettiği de diğer bulgular arasındadır. Sanatçılar hem hayat hikâyeleri hem de sanatsal yönden tek tek ele alınmıştır. Özellikle yaşam çizgilerine yakın tarihlerde yayınlanmış gazete, mecmua, katalog ve kitapların ışığında, dönemin ressamları ve üretimlerinin resim sanatımıza nasıl yön verdiğinin tespitine çalışılmıştır. Bu isimlerin Türk resim sanatına teknik, konu ve üslup olarak katkıları irdelenmiştir. Bu gruptaki ressamların ister yurt dışında isterse yurt içinde eğitim alsın, Akademik ve Realist üslupta resimler yaptıkları sonucuna ulaşılmıştır.

A SECTION OF THE FIRST PERIOD TURKISH PAINTERS AND THEIR CONTRIBUTIONS TO THE ART OF PAINTING

The last century of the Ottoman Empire prognosticate a period that rapid and different formations due to the lost wars. This innovations respond most strongly in fields like military and education. Also in cultural and artistic activities this change is felt at the highest level. In this period of the Ottoman Empire, close contacts that established with the West create a momentum of change by affecting not only the political and economic structure, but also the world of culture and art. The second stage of this change is the reorganisation of political, social, economic and cultural life through the establishment of the Republic and the revolutions made by the Republican regime. This article focuses on a few Turkish painters whose works and names are known to us; and their lifespan are within the 19th century when the Turkish art of painting began to sprout. Prominent ones among about 10-15 painters which we were able to gather information about their life, art and works; Nami Dede, İbrahim Pascha, Hüsnü Yusuf Bey, Osman Nuri Pascha, Yusuf Ziya Pascha, Hüseyin Zekai Pascha and Süleyman Seyyid Bey are the main characters of our article. It can be said that works made by the ones those who received education abroad have more effective results in sense of style, usage of paint and format. Among other findings it can be seen that painters of this period painted more of static contents like portraits, historical buildings and still-lifes. Both the life stories and artistic aspects of these artists have been thoroughly examined. It is aimed to examine how the painters of the period and their productions contributed to the art of painting, especially in the lights of the newspapers, magazines, catalogues and books that were published close to their lifetime. The contributions of these artists to the art of Turkish painting in terms of technique, subject and style are tried to be scrutinized. It is extrapolated that whether if they were educated abroad or not, this group of painters created works in Academic and Realistic styles.

PDF

___

Anonim (1329/1913), “Teracim-i Ahval Ressam Seyyid Bey”, Şehbal, Sayı: 82 (195).
Anonim (1332/1916), Galatasaraylılar Yurdu 332 ilkbahar Resim Sergisi, Hilal Matbaası, Dersaadet.
Anonim (1333/1917), Galatasaraylılar Yurdu Resim Sergisi İkinci Sene, Dersaadet Matba-i Yerardo, İstanbul.
Anonim, “Harb Resimleri Sergisi”, (21 Kânûn-u Evvel 1333/21 Kânûn-u Evvel 1917). Tasvir-i Efkâr.
Anonim (1918), Katalog Der Ausstellung Türkishcher Maler, Druck Der Gesellschaft Für Graphısche İndustrie Wien VI.
Anonim (1919), Türk Ressamları Sergisi Kataloğu Salon 1335/1919, Ahmed İhsan ve Şürekâsı Matbaacılık Osmanî Şirketi.
Anonim, Resim Sergisi Münasebetiyle Ressamlarımız Arasında (Şevket Bey) (5 Haziran 1928). Hâkimiyet-i Millîye.
Arseven, Celal Esad (1955), Türk Sanatı, C.2, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
Arslan, Necla (1997), “Süleyman Seyyid Bey”, Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, Cilt:3. Berk, Nurullah (1950), La Peinture Turque, Ankara.
Cezar, Mustafa (1995), Sanatta Batıya Açılış ve Osman Hamdi, Anadolu Sanat Yayınları, İstanbul, Cilt:2.
Dayıoğlu, Server (1999), “Osmanlı Sanatında Mevlevi Hattatları ve Divan Edebiyatı Müzesi Koleksiyonu”, Kültür ve Sanatıyla Eyüp Sultan Sempozyumu III, İstanbul.
Giray, Kıymet (2007), Türk Resim Sanatının Bir Asırlık Öyküsü, Seçil Ofset, İstanbul.
Gören, Ahmet Kamil (1997), Türk Resim Sanatında Şişli Atölyesi ve Viyana Sergileri, Şişli Belediyesi-İstanbul Resim ve Heykel Müzeleri Derneği, İstanbul.
Gören, Ahmet Kamil (2008), “Değişen Tarihsel Süreçler, Değişen Kavramlar Bağlamında Türk Resim Sanatı Tarihi Yazımına İlişkin Oluşan Sorular Üzerine Bir Deneme”, Değişen Tarihsel Süreçler Değişen Kavramlar, Ankara Üniversitesinin 60.
D.T.C.F.’nin 70. Kuruluş Yıldönümü, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, (63-82). Halil Edhem (1340/1924), Elvah-ı Nakşiye Koleksiyonu, Matbua-ı Amire, İstanbul.
İslimyeli, Nüzhet (1965), Asker Ressamlar ve Ekolleri, Doğuş Lmt. Şti. Matbaası, Ankara.
Mehmed Esad (1310/1894), Mirat-ı Mekteb-i Harbiye, (Artin Asaduryan) Şirket-i Mürettibiye Matbaası, İstanbul.
Mehmed Esad (1312/1896), Mi’rat-ı Mühendishane-i Berri-i Hümayun, Karabet Matbaası, İstanbul.
Olcay, Sema (2013), Asker Ressamlar, Mas Matbaacılık San. Ve Tic. A.Ş., İstanbul.
Özyiğit, Halil (2016), “(Şeker) Ahmet Ali Paşa’nın Düzenlediği İlk Sergiler ve Türk Resmine Katkıları”, İsmail Çetişli Hatıra Kitabı, Akçağ Yayınları, Ankara.
Özyiğit, Halil (2017), “Pierre Désiré Guillemet’nin İlk Özel Resim Atölyesi ve Sanayi-i Nefise Mektebi’ne Kadar Osmanlı Devleti’nde Sanat Eğitimine Katkısı”, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (14), 125-138.
Servet-i Fünun, 16 Nisan 1308/28 Nisan 1892, Sayı: 59, s.100.
Servet-i Fünun, Jules Breton, 22 Aralık 1893, Sayı: 145, s. 233-234.
Şahabeddin (1924a), “Türk Ressamları: Seyyid Bey”, Millî Mecmua, Sayı: 7 (106-108).
Şahabeddin (1924b), “Türk Ressamları: Nami Dede”, Millî Mecmua, Sayı: 11 (169-170).
Şahabeddin (1924c), “Türk Ressamları: İbrahim Paşa”, Millî Mecmua, Sayı: 12 (184-185).
Şahabeddin (1924d), “Türk Ressamları: Zekai Paşa”, Millî Mecmua, Sayı: 16 (252-254).
Şahabeddin (1924e), “Türk Ressamları: Hüsnü Yusuf Bey”, Millî Mecmua, Sayı: 17 (268- 270).
Şahabeddin (1924f), “Türk Ressamları: Yusuf Ziya Paşa”, Millî Mecmua, Sayı: 18 (284-286).
Şahabeddin (1924g), “Türk Ressamları: Nuri Paşa”, Millî Mecmua, Sayı: 19 (300-301).
Şişman, Adnan (2004), Tanzimat Döneminde Fransa’ya Gönderilen Osmanlı Öğrencileri (1839- 1876), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
Terzi, İhsan (1988), Mehmet Esad’ın Mi’rat-ı Mühendishane-i Berri-i Hümayun ve Mi’rat-ı Mekteb-i Harbiye Adlı Eserlerine Göre 19. Yüzyıl Türk Resmi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Resim-İş Eğitimi Bölümü, Doktora Tezi, Ankara.
Uzluk, Şahabeddin (1957), Mevlevilikte Resim Resimde Mevleviler, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
Vural, Didem (1999), Oryantalist Dönemde Avrupa’dan Türkiye’ye Gelen Yabancı Ressamlar ve Türk Resim Sanatına Etkileri, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Resim-İş Eğitimi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
Yetik, Sami (1940a), “Süleyman Seyyit Bey (Miralay)”, Güzel Sanatlar, Sayı: 1 (57-58).
Yetik, Sami (1940b), Ressamlarımız, İstanbul.
https://islamansiklopedisi.org.tr/mekteb-i-osmani-Erişim Tarihi 01.09.2020.

ISSN: 2146-4456
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2011
Yayıncı: Pamukkale Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi