ADNAN MENDERES DÖNEMİ TÜRKİYE-IRAK İLİŞKİLERİ (1950-1960)

Bu çalışmada, Adnan Menderes dönemi (1950-1960) Türkiye-Irak ilişkileri konu edilmiştir. Çalışma, giriş ve üç bölümden oluşturulmuştur. Çalışmanın giriş kısmında; Cumhuriyet dönemi (1923-1950) Türkiye-Irak ilişkileri ana hatlarıyla ortaya konulmuştur. Çalışmanın ilk bölümde; Adnan Menderes’in iktidara gelmesinden ve 1950-1954 yılları arasındaki Türkiye-Irak ilişkileri üzerinde durulmuştur. Bu yapılırken, II. Dünya Savaşı sonrasında ortaya çıkan kutuplaşmalar ve soğuk savaş süreci göz önünde bulundurulmuştur. Çalışmanın ikinci bölümünde; 1954-1957 yılları arasındaki Türkiye-Irak ilişkileri açıklanmıştır. Bu ilişkiler açıklanırken, Rusya rekabeti bağlamında Amerika Birleşik Devletleri’nin takip ettiği Orta Doğu politikası da dikkate alınmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde; Türkiye ile Irak’ın 1957-1960 yılları arasındaki ilişkilerinden söz edilmiştir. Bu kısımda, özellikle 1958 yılından sonra Irak’ta Türkmenlere yönelik politikalar ve Türkiye’nin tutumu üzerinde durulmuştur. Sonuç kısmında ise hem birinci el, hem de araştırma eserlerinden yararlanılarak elde edilen bilgilere ve değerlendirmelere dayanılarak varılan sonuçlara yer verilmiştir.

TURKEY-IRAQ RELATIONS IN THE PERIOD OF ADNAN MENDERES (1950-1960)

In this study, Adnan Menderes period (1950-1960) has been mentioned in the Turkey-Iraq relations. The study is composed of three parts. At the beginnig of the study, republic period (1923-1950) Turkey-Iraq relations have been introduced briefly. In the first part of the study, Turkey-Iraq relations between Adnan Menderes’s rise to power and focused on the years 1950-1954. When this is done, the resulting polarities and cold war process were taken into account after World War II. In the second part of the study; Turkey-Iraq relations between the years 1954-1957 are described. While explaining these relations, the Middle East policy pursued by the United States in the context of Russian competition has also been taken into consideration. In the third part of the study, the 1957- 1960 year has been mentioned in the relations between Iraq and Turkey. In this section, especially after the 1958 policy against the Turkmen in Iraq and focused on Turkey’s attitude. In the conclusion, both the first hand and the results obtained from the research works and the results obtained based on the evaluations are included.

PDF

___

“Orta Doğu Paktı Hazırlanıyor”, Milliyet Gazetesi, 19 Ekim 1954.
ALBAYRAK, Mustafa, “Türkiye’nin Ortadoğu Politikaları (1920-1960)”, Orta Doğu Araştırmaları Dergisi, Cilt: III, Sayı:2, Elazığ 2005.
ALBAYRAK, Mustafa, “Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası’nın Hazırladığı İlk Rapor’un (1951) Demokrat Parti Hükümet Programlarına Etkileri”, ATAM Dergisi, Cilt:XX, Sayı:58, Mart 2004.
American Foreign Policy, 1950-1955-Basic Documents, II, Washington 1957.
ARMAOĞLU, Fahir, “Arap Milliyetçiliğinin Gelişmesi Sırasında Türk-Arap İlişkileri”, İki Tarafın Bakış Açısından Türk-Arap Münasebetleri, İstanbul 2000.
Cumhuriyet Gazetesi
DUMAN, Sabit, “Ortadoğu Krizleri ve Türkiye”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı:35-36, Ankara 2005.
ERKİN, Feridun Cemal, Dışişlerinde 34 Yıl, Anılar-Yorumlar, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1987.
FIRAT, Melek-Ömer Kürkçüoğlu, “Orta Doğu’yla İlişkiler”, (Edt.: Baskın Oran), Türk Dış Politikası, Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt I: 1919- 1980, İletişim Yayınları, İstanbul 2001.
Foreign Relations of the United States, 1952-1954, IX: The Near and Middle East (in two parts), Part I, U.S. Government Printing Office, Washington 1986.
GÖNLÜBOL, Mehmet, Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1995), Siyasal Kitabevi, Ankara 1996.
KASALAK, Kadir, “Irak’ta Manda Yönetiminin Kurulması ve Atatürk Dönemi Türkiye-Irak İlişkileri”, Askerî Tarih Araştırmaları Dergisi, Yıl:5, Sayı:9, Ankara 2007.
KAŞTAN, Yüksel, “II. Dünya Savaşı Sonrası Türkiye-Irak Siyasî İlişkileri”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:19, Konya 2008.
KODAL, Tahir, “Cumhuriyet Dönemi Türkiye-Irak İlişkileri (1923-1960)”, (Haz.: Üçler Bulduk-Abdullah Üstün), Türk Tarihçiliğine Katkılar-Mustafa Kafalı Armağanı, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayını, Ankara 2013.
KÜRKÇÜOĞLU, Ömer, Türkiye’nin Arap Orta Doğusu’na Karşı Politikası (1945-1970), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını, Ankara 1972.
Milliyet Gazetesi
NEİLL, William H. Mc, Dünya Tarihi, (Çev.: Alaaddin Şenel), İmge Kitabevi, Ankara 2006.
NEZİROĞLU, İrfan-Tuncer Yılmaz, Hükümetler- Programları ve Genel Kurul Görüşmeleri Cilt:2 (22 Nisan 1950- 20 Kasım 1961), TBMM Yayınları, Ankara 2013.
ÖZTÜRK, Kazım, Cumhurbaşkanlarının Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni Açış Konuşmaları, TBMM Yayınları, İstanbul 1959.
ÖZTÜRK, Kazım, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetleri ve Programları, TBMM Yayınları, İstanbul 1986.
SARAY, Mehmet, Türkiye ve Yakın Komşuları, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara 2006.
SEVER, Ayşegül, Türkiye’nin Orta Doğu İlişkileri-Kavramsal ve Olgusal Bir Analiz, Derin Yayınları, İstanbul 2012.
Son Posta Gazetesi
SOYSAL, İsmail, Türkiye’nin Siyasal Anlaşmaları Cilt:1 (1920-1945), Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara 1983.
SOYSAL, İsmail, Türkiye’nin Siyasî Bağıtları, (1945-1990), Cilt:II, Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara 1991.
ŞİMŞİR, Bilâl N., “Musul Sorunu ve Türkiye-İngiltere-Irak İlişkileri”, ATAM Dergisi, Cilt:XXI, Sayı:63, Ankara 2005.
TBMM, T.B.M.M. Tutanak Dergisi, Dönem:IX, Toplantı:Olğ, Cilt: 1, Ankara 1950.
TBMM, T.B.M.M. Zabıt Ceridesi, Devre:X, İctima:F, Cilt: 1, Ankara 1954.
TBMM, T.B.M.M. Zabıt Ceridesi, Devre:X, İctima:2, Cilt: 3, Ankara 1955.
TBMM, T.B.M.M. Zabıt Ceridesi, Dönem:11, İnikat:10, Cilt:1, Ankara 1957.
Ulus Gazetesi
UMAR, Ömer Osman, Bağdat Paktı, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara 2013.
ÜLMAN, Haluk, “Orta Doğu Buhranı”, Ankara Üniversitesi, SBF Dergisi, Cilt:XIII, Sayı:4, Ankara 1958.
Vakit Gazetesi

ISSN: 2146-4456
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2011
Yayıncı: Pamukkale Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi