YENI BIR EKOFELSEFI YAKLAŞIM OLARAK MURRAY BOKCHIN’IN SOSYAL EKOLOJISI

Öz Bu makale, çevreci düşünce hareketi içerisinde etkili bir yere sahip olan Murray Bookchin‟in sosyal ekoloji düşüncesinin temel argümanlarını açıklamaktadır. Bu argümanlar, toplum-doğa etkileşimiyle ortaya çıkan etik tartışmalarda da gündeme gelmiştir. Murray Bookchin, çevre etiği tartışmalarında ön planda olan, insan merkezci çevre etiği ve canlı-çevre merkezci çevre etiği gibi iki temel çevre etiği yaklaşımlarının dışında, farklı olarak yeni bir bakış açısı ortaya koymuştur. Murray Bokchin, sosyal ekoloji yaklaşımı ile; politik ekoloji, çevre felsefesi, yeşil düşünce ve siyaset bilimi açısından yenilik taşıyan özgün yeni değerlendirmeleri tartışmaya açmış ve sosyal bilim-çevre tartışmalarına farklı bir boyut katmıştır. Bu makalede, bu farklı ekofelsefi anlayışın temel argümanları tartışılacaktır. Çalışmaya bu çerçeveden bakıldığında; Bookchin‟in sosyal ekolojisinin, farklı bir çevre etiği yaklaşımı ortaya koyduğu iddia edilmekte ve buna “beşeri-insani çevre merkezcilik” adı verilmektedir. Murray Bookchin‟in hem “beşeri gerçekliğe” hem de “ekolojik gerçekliğe” aynı ölçüde değer vermesi, her iki gerçekliğin görünürdeki zıtlığını sorgulayarak tamamlayıcılığını ifade etmesi nedeniyle böyle bir niteleme yapma gereği duyulmuştur. Murray Bookchin‟in sosyal ekoloji düşüncesi, öncelikle ekoloji/çevrebilimi içerisinde yeni bir disipliner açılım sunması açısından önemli olarak görülebilir. Çevre sorunlarının bir sosyal-siyasal sorun olarak ele alınmasında; “sosyal ekoloji” kavramının ve bu kavram çerçevesinde gerçekleşen tartışmaların önemli katkısı olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Sosyal Ekoloji, Birinci Doğa, İkinci Doğa, Ekoloji

PDF

___

BIEHL, Janet (2016). Toplumsal Ekoloji Siyaseti, (Çev: Esra Eren), Sümer Yayıncılık, İstanbul.
BOOKCHIN, Murray (1994). Özgürlüğün Ekolojisi, (Çev. Mustafa Kemal Coşkun), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
BOOKCHIN, Murray (1996). Ekolojik Bir Topluma Doğru, (Çev. Abdullah Yılmaz), Ayrıntı Yayınları.
BOOKCHIN, Murray (1999). Toplumu Yeniden Kurmak, (Çev. Kaya Şahin), Metis Yayınları, İstanbul.
BOOKCHIN, Murray (1999). Kentsiz Kentleşme, (Çev.Burak Özyalçın), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
BOOKCHIN, Murray (2015). Toplumsal Ekolojinin Felsefesi (Çev. Rahmi Öğdül), Sümer Yayıncılık, İstanbul.
BOOKCHIN, Murray (2017). Modern Kriz , (Çev. Abdullah Yılmaz) , Sümer Yayıncılık, İstanbul.
ÇALGÜNER, Tahir (2003). Ekoloji mi Çevrebilim mi?, Nobel Yayınları, Ankara.
DES Jardins, Joseph R. (2006). Çevre Etiği, (Çev.Ruşen Keleş), İmge Yayınevi, Ankara.
DOBSON, Andrew (2007). Ekolojizm, (Çev. Cengiz Yücel), Yeni İnsan Yayınları, İstanbul.
DUYGU, Ergin (2007). Çevre El Kitabı, Çankaya Belediyesi Yayınları, Ankara.
FOUCAULT, Michel (2007). İktidarın Gözü, (Çev. Işık Ergüden), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
İMGA, Orçun ( 2017) “ Murray Bookchin ve Sosyal Ekoloji” , Yeşil ve Siyaset (Ed.Orçun İmga- Hakan Olgun) , Liberte Yayınları, Ankara
KELEŞ, Ruşen-Hamamcı, Can (1998). Çevrebilim, İmge Yayınları, Ankara.
KELEŞ, Ruşen-Hamamcı, Can-Çoban, Aykut (2015). Çevre Politikası, İmge Yayınları, Ankara.
MUTLU, Ahmet (2014). “Demokratik Özerkliğin Teorik-Ekolojik Kritiği”, Quo Vadis: Sosyal Bilimler – Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, Artvin Çoruh Üniversitesi 15-17 Ekim 2014, Hopa-Artvin.
REYHAN, Hakan (2012). Ekolojik Emperyalizm, Alter Yayınları, Ankara.
REYHAN, Hakan (2014). “Sunuş”, Sosyal Çevre Bilinmleri (Ed. Hakan Reyhan vd.), Siyasal Yayınevi, Ankara.
ROUSSOPOULUS, Dimitri (2017). Politik Ekoloji, (Çev. Fuat Dara Elhüseyni), Sümer Yayıncılık, İstanbul.
ÜNDER, Hasan (1996). Çevre Felsefesi, Doruk Yayınları, Ankara.