ÜNİVERSİTE YERLEŞKELERİ VE ERİŞİLEBİLİRLİK

Öz İçinde yaşadığımız çevre, bina iç mekanlarından kentsel dış mekanlara, hatta kenti çevreleyen doğa parçasına kadar uzanan zincirleme bir yapı göstermektedir. Eğitim yapıları, özellikle de üniversite yapıları bu çevre içinde zamana bağlı olarak toplumların eğitim, araştırma, sosyal ve kültürel yapılarında meydana gelen değişimler sonucu çok yönlü özellikler gösterse de bütün toplumlarda yapılaşmış çevrenin en önemli öğesi olarak ortaya çıkar. Yükseköğretim, bireyi bilim, sanat ve edebiyat dallarından birine yönlendirerek diğer eğitim sistemlerinden ayrılır. Bu yüzden Yükseköğretim Kurumları toplumların bilinçlenmesi açısından uluslararası platformlardaki en önemli organizasyonlardır. Bu kurumlarda eğitim yaygın bir şekilde üniversite yerleşkelerinde yürütülmektedir. Üniversite yerleşke tasarımını etkileyen konum, ekonomi, kent-üniversite ilişkisi, eğitim sistemi ve nüfus gibi birçok planlama ölçütü olmasına rağmen herkes için erişilebilirlik, evrensel tasarım / herkes için tasarım ya da kapsayıcı tasarım gibi kavramlar son yıllara kadar yerleşke planlamada dikkate alınmamıştır. Bu çalışma öncelikle üniversite yerleşkelerinin herkes için erişilebilirliğine odaklanmaktadır. Makale bu kapsamda bir hak olarak eğitim ve erişilebilirlik kavramını irdelemekte, YÖK’ün Engelsiz Bayrak Ödülleri ve Engelsiz Eğitim Program Nişanı projesini tartışmaktadır. Makalede Üniversite Yerleşkeleri ve Erişilebilirlik kavramları ele alınmakta ve Eskişehir Teknik Üniversitesi 2 Eylül Yerleşkesi erişilebilirlik açısından değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Yerleşke erişilebilirliği, Yerleşke, İki Eylül Yerleşkesi

PDF

___

ALTINSOY, S., (2011). “Yeni Devlet Üniversitelerinin Gelişimi: Sorunlar ve Politika Önerileri”, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, DOI: 10.5961/JHES.2011.015 http://higheredu-sci.beun.edu.tr/text.php3?id=1533
ARAP, S., (2007). “Türkiye’de Üniversitelere İlişkin Politikalar ve Üniversitelerin Kuruluş Yeri Seçimi”, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Malatya.
BEGEÇ, H., (2002). “Üniversitelerde Kampus Yerleşme Biçimleri”, YAPI 252, YEM Yayınları, İstanbul
ÇAĞLAR, S. (2012). “Engellilerin Erişebilirlik Hakkı ve Türkiye’de Erişebilirlikleri”, AÜHFD, 61 (II): 541-598
DOMAE, L, (2017). “Planning the Campus with Place in Mind: A Phenomenological Exploration of the Lifeworlds of Community College Campuses in British Columbia”, University of Victoria:268
ERÇEVİK, B. Ve Önal, F., (2011). “Üniversite Kampüs Sistemlerinde Sosyal Mekan Kullanımları”, Megaron, VI, 3:151-153
ERKMAN, U. (1990). Büyüme ve Gelişme Açısından Üniversite Kampüslerinde Planlama ve Tasarım Sorunları, İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Baskı Atölyesi: 12-13
GÜRÜN, D. K. (2003). “Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi’nin Tanıtımı”, Hasan Hüseyin Doğan, Fulya Akyıldız (Ed.), (2004) Üniversite Yerleşke Planlaması ve Çevre Düzenlemesi 1. Ulusal Çalıştayı, Malatya: İnönü Üniversitesi Çevre Sorunları Araştırma Merkezi: 100
KAVİLİ ARAP, S. (2007). “Türkiye’de Üniversitelere İlişkin Politikalar ve Üniversitelerin Kuruluş Yeri Seçimi”, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Malatya
KİRAL, Özkan ve T. ALP, S. (2014). “Determining a Most Convinient Location For Campus By Using Fuzzy Anlytic Hierarchy Process”, Journal of Management, Marketing and Logistics-(JMML), ISSN: 2148-6670
LARKHAM, P. J. (2000). Institutions and urban form: The Example of Universities, Urban Morphology, 4(2): 68-77
ORUÇKAPTAN, A., (2003), “Üniversite Yerleşke Planlaması ve Çevre Düzenlemesi” 1. Ulusal Çalıştayı, Hasan Hüseyin Doğan, Fulya Akyıldız (Ed.), Üniversite Yerleşke Planlaması ve Çevre Düzenlemesi 1. Ulusal Çalıştayı, İnönü Üniversitesi Çevre Sorunları Araştırma Merkezi, Malatya, 168
SÖNMEZLER, K. (2003). “Modern Mimarinin Kentsel Deney Alanı: Üniversite Tasarımı”, Mimar Sinan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul
ŞENGÜL, M. (2003). “Öğrenci Üzerindeki Etkileri Açısından Üniversite Yerleşkeleri: İnönü Üniversitesi Örneği”, Hasan Hüseyin Doğan, Fulya Akyıldız (Ed.), Üniversite Yerleşke Planlaması ve Çevre Düzenlemesi 1. Ulusal Çalıştayı, İnönü Üniversitesi Çevre Sorunları Araştırma Merkezi, Malatya, 49-60
TANYELİ, U. (2004). “Üniversite Kentten Niye Kaçar”, Arredamento Mimarlık, 7-8, İstanbul
TURCAN, Y. (1996). “Tarihsel Süreç İçinde Yükseköğretim Yapılarının Mekansal Analizi”, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Trabzon
TUTAL, O. (2012). Anadolu Üniversitesi Yerleşkelerinin Ulaşılabilirliği Projesi, A.Ü. BAP 1006 F 122, Eskişehir
TUTAL, O. (2018). “Engelsiz Kent Engelsiz Yaşam Alanları”, Şehir ve Toplum, Sayı: 11: 50-60
TÜREYEN, M. (1999). Üniversite Yapıları; Adnan Menderes Üniversitesi Kampüsü ve Yapıları, Aydın: ADÜ Yayını
YERLİ, Ö, ÖZDEDE, S. (2017). “Design Process of a Campus Plan: A Case Study of Duzce University Konuralp Campus”, International Journal of Engineeering Research and Application, Vol.7, Issue 4:50
ZENGEL, R. (1998). “An Evaluation of the Settlement Patterns in Campus Planning with Regard to the Criteria of Accessibility”, Graduate School of Natural and Applied Sciences of Dokuz Eylül University, Ph. D Thesis, İzmir.
URL 1 http://www.yok.gov.tr/web/uluslararasi-iliskiler/budapeste-viyana-bildirgesi-2010
URL 2 http://www.yok.gov.tr/web/uluslararasi-iliskiler/bukres-bildirgesi-2012
URL 3 http://yok.gov.tr/documents/10279/15644851/erivan_bildirisi.pdf/8bd7dc00- 3b15-4b7f-b0a2-b13d84918b43
URL 4 http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/07/20090714-1.htm
URL 5 http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/06/20060620-9.htm
URL 6 http://www.yok.gov.tr/web/engelsizyok/engelsiz-universite-bayrak-odulleri
URL 7 https://www.facilities.upenn.edu/sites/default/files/pdfs/BldgDesignGuidelines.pdf