KAZAKLAR TÜRKLERİNDE ÇOCUK İLE İLGİLİ GERÇEKLEŞTİRİLEN TÖRENLER VE ÇOCUK TERBİYESİ

Öz Konar-göçer bir yaşam tarzını uzun yıllar sürdürmüş olan Kazaklar, diğer milletlerde de olduğu gibi çocuk sahibi olmak ve onun törenlerle kutlanması ile çocuğun yetiştirilmesi önemli bir durum olarak günümüze kadar gelmiştir. Çocuğun ilk doğumunda başlayarak gerçekleştirilen şildehana, besire beruv, at koyu, kırkınnan şığaru, besik toy, bağrından tabak alma, tusau kesüw, sündet toyu törenleri gibi gerçekleştirilen kutlamalar ile gelecek için terbiyeli ve saygılı bireyler yetiştirmek için öğretilen ahlak kuralları ve terbiye eğitimi, Kazak toplumunun yaşam değerleri arasındadır. Bu çalışmada, Kazak aile yapısı bağlamında çocuğun doğumunda ve doğumundan sonra gerçekleştirilen törenler ile çocuğun kültürel değer yargıları bağlamında aile içerisinde verilen terbiye öğretimi incelenmiştir. Bu açıdan Kazak ailesinde çocuk için yapılan törenler ve verilen terbiye, toplumun ahlak kuralları içerisinde çocuğun, geleneklerine bağlı bir birey olarak yetiştirilmesinin önemini ortaya koyması bakımından da tespitlerde bulunulmuştur. Kazak toplumunun çocuk için yapılan törenlerinde ve çocuk terbiyesindeki değişim ve dönüşümler, yaşanılan ekonomik-sosyal ve siyasal durumlar sonucunda ne gibi değişiklere uğradığı ve buna bağlı olarak törenlerde ve çocuk terbiyesinde yaşanılan değişimler değerlendirilmiştir. Ayrıca, Kazak halkının çocuk ile ilgili törenlerin toplum içerisindeki rolü ve önemi ile çocuk terbiyesinin açık bir şekilde ortaya konulabilmesi için saha çalışmaları yapılarak kaynak kişilerden elde edilen veriler kuramsal çerçevede değerlendirilmiştir.

___

  • ARGIBAEV, Halel. (1996). Kazak Otbası. Almatı: Kaynar.
  • ARTUN, Erman. (2008). Türk Halkbilimi. 4. Baskı. İstanbul: Kitapevi.
  • ÇETİN, Halil. (2016). “Koblandı Batır, Alpamıs ve Köroğlu Destanlarının Kazak Versiyonun Halkbilimsel Açıdan İncelenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Anabilim Dalı. s. 88-101.
  • ERGİN, Muharrem. (1994). Dede Korkut Kitabı, 13. Basım, İstanbul: Boğaziçi Yay.
  • ERQALİEVA, Jannat ve ŞAKUZADAULI, Nurhat. (2000). Kazak Kültürü. Almatı: “KATEV” Uluslararası Eğitim ve Kültür Vakfı.
  • KINACI, Cemile. (2017). “Kazak Avulundan Kutlama Salonlarına, Popülerleşen Bir Kazak Geleneği: Tusavkeser Toyu”, Milli Folklor Dergisi, Yıl. 29, S. 115. s.141-156.
  • NUSPOKULI, Ayıp ve JAPARULI, Äkimbay. (2011). Ağaş Besikten Jer Besikke Deyin. 4. Tom. Almatı: Öner Baspası.
  • OSPANULI, Eralı. (2009). Kazak Halkının Salt-Dästürleri. Almatı.
  • TAVULI, Älihan. (2017). Kazak Salt-Dästürleri. Almatı: Balavsa Baspası.