TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ ve EKONOMİK BÜYÜME: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER İÇİN PANEL VERİ ANALİZİ

Öz Ekonomilerin nasıl büyüdüğünü anlamak ve neden bazı ülkelerin diğer ülkelerden daha hızlı büyüdüğünü açıklamak cazibesini her dönemde koruyan konulardan biridir. Geleneksel büyüme teorilerinde iktisadi büyümenin kaynaklarının baĢta fiziksel sermaye olmak üzere, emek ve doğal kaynak olduğu kabul edilmiĢtir. Ancak sonraki dönemlerde yapılan çalıĢmalarda değiĢen ekonomik ve sosyal Ģartlara bağlı olarak ekonomik büyümenin sadece bu faktörlerle açıklanamayacağı ortaya konulmuĢtur. Solow (1956) yaptığı çalıĢmada büyümenin esas itibariyle sermaye ve emek artıĢı değil “Solow Artığı” olarak ifade edilen toplam faktör verimliliğine bağlı olduğunu savunmuĢtur. Bu çalıĢmada, toplam faktör verimliliğinin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi seçilmiĢ 20 GeliĢmekte olan ülke için 1991-2017 dönemine ait yıllık veriler kullanılarak panel veri tekniğiyle analiz edilmiĢtir. Ampirik analiz kısmında ilk olarak yatay kesit bağımlılığı ve testleriyle sınanmıĢ ve sonrasında serilerin durağanlığı MADF ve Hadri-Kurozumi (2012) panel birim kök testleriyle incelenmiĢtir. DeğiĢkenlerin eğim katsayılarının homojenliği Delta testiyle araĢtırıldıktan sonra, modele ait uzun dönem regresyon katsayıları ise CCE yöntemiyle tahmin edilmiĢtir. Tahmin sonuçlarına göre, ülkelerin tamamında uzun dönemde toplam faktör verimliliği, emek ve sermayedeki artıĢın ekonomik büyüme üzerinde pozitif ve istatistiki olarak anlamlı etkilere sahip olduğu belirlenmiĢtir. Toplam faktör verimliliğinin ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin ülkeden ülkeye değiĢtiği ve diğer değiĢkenlere göre daha yüksek olduğu tespit edilmiĢtir. Bu sonuçlar ekonomik büyümenin esas kaynağının toplam faktör verimliliği olduğu görüĢünü savunan Solow büyüme modeli ile örtüĢmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Ekonomik Büyüme, Toplam Faktör Verimliliği, Panel Veri Analizi, Gelişmekte Olan Ülkeler

PDF

___

ABRAMOVİTZ, Moses, (1956), “Resource and Output Trends in the United States Since 1870”, American Economic Review, 46, 5-23.
AÇIKGÖZ, İenay ve Karpat Çatalbaş, Gaye, (2010), “Türkiye Ekonomisinde Büyümenin Kaynakları: Parametrik Olmayan Bir Yaklaşım”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(2), 1-22.
ADAK, Mehmet, (2009), “Toplam Faktör Verimliliği ve Ekonomik Büyüme”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 49-56.
ALBEAİK, Saleh, Kaltenberg, Mary, Alsaleh, Mansour and Hidalgo, Cesar A, (2017), “Improving the Economic Complexity Index”, https://arxiv.org/ftp/arxiv/papers/1707/1707.05826.pdf, Erişim Tarihi: 15.01.2019
ALTUĞ, Sumru, Filiztekin, Alpay ve İevket, Pamuk, (2008), “Sources of Long-Term Economic Growth for Turkey, 1880–2005”, European Review of Economic History, 12, 393–430.
ATİYAS, İzak ve Bakış, Ozan, (2013), “Aggregate and Sectoral TFP Growth in Turkey: A Growth Accounting Exercise”, Rekabet Forumu Ref Working Paper, 1, 1-26.
BOSWORTH, Barry P., and Susan, M. Collins, (2003), The Empirics of Growth: An Update” Brookins Papers on Economic Activity, 2,113-179.
CHU, Angus C. and Cozzi, Guido, (2016), “Growth Accounting and Endogenous Technical Change” Economics Letters,146, 147–150.
CLARK, Gregory, (2013), Fukaralığa Veda: Dünyanın Kısa İktisadi Tarihi, İstanbul: İstanbul Bilgi Yayınları.
COELLİ, Timothy J., Rao, D. S. Prasada, O'Donnell, Christopher J. and Battese, George E. (2005). An Introduction to Efficiency and Productivity Analysis. Springer Science & Business Media, Second Edition, from http://facweb.knowlton.ohiostate.edu/pviton/courses/crp394/coelli_Intro_effic.pdf
DANQUAH, Michael, (2006) “Sources of Growth in Ghana”, African Institute for Economic Development and Planning, 1-51.
DAŞTAN, Hüseyin ve Çalmaşur, Gürkan, (2014), “Verimlilik, Teknoloji ve Etkinlik (Avrupa Birliği‟ne Üye Ve Aday Ülkelerin Performans Ölçümü)”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 6(11), 56-86.
GÜNÇAVDI, Ömer ve Küçükçifçi, Suat, (2007), “KKTC Ekonomisinde Büyümenin Kaynakları ve İstihdam İmkânları”, İktisat İşletme ve Finans, 22(250), 37-52.
GÜRLESEL, Can Fuat ve Alkin Kerem, (2010), Türkiye İçin Yeni Bir Büyüme Modeli, İstanbul Ticaret Odası: İstanbul, Erişim Tarihi: 20.12.2018, http://www.ito.org.tr/itoyayin/0021130.pdf.
HADRİ, Kaddour and Kurozumi, Eiji, (2012), “A Simple Panel Stationarity Test in the Presence of Serial Correlation and a Common Factor”, Economics Letters, 115, 31– 34.
IDEA, Consult, (2008), “A Time Series Analysis of the Development in National R&D Intensities and National Public Expenditures on R&D”, Orindicate, Final Study Report for Specific Assignment, 4, 1-102.
IŞIK, Cem, (2016). “Türkiye‟de Toplam Faktör Verimliliği ve Ekonomik Büyüme İlişkisi” Verimlilik Dergisi, 2016(2), 45-56.
İSABETLİ, İlayda ve Tunalı, Halil, (2018), “Toplam Faktör Verimliliği ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Çok Boyutlu Panel Veri Modeli ile Analizi”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10(18), 189-199.
İSMİHAN, Mustafa and Kıvılcım, Metin Özcan, (2005), “Sources of Growth in the Turkish Economy, 1960-2004”, 12th Annual Conference, Mısır: Kahire, 1-34.
KHADİMEE, Mehrdad, (2016). “The Sources of Economic Growth in Iran‟s Economy”, Journal of Economics Library, 3(4), 621-630.
KOLSUZ, Güneş ve Yeldan, Erinç (2014), 1980 Sonrası Türkiye Ekonomisinde Büyümenin Kaynaklarının Ayrıştırılması”, Çalışma ve Toplum, 2014(1), 49-66.
KRUGMAN, Paul, (1994), “Defining and Measuring Productivity”, https://www.oecd.org/sdd/productivity-stats/40526851.pdf, Erişim Tarihi: 24.02.2019.
MİNGZHİ, Xu and Travis J., Lybbert (2017),”Innovation-Adjusted Economic Complexity and Growth: Does Product-Specific Patenting Reveal Enhanced Economic Capabilities?”, UCDAVIS Agricultural and Resource Economics, Working Paper Series, 1-30.
MURRAY, Alexander, (2016), “Partial Versus Total Factor Productivity Measures: An Assessment of their Strengths and Weaknesses”, International Productivitiy Monitor, 31, 113-126.
NACHEGA, Jean-Claude, and Fontaine, Thomson (2006), “Economic Growth and Total Factor Productivity in Niger”, IMF Working Paper, 06/208, 1-28.
NEHRU, Vikram and Dbareshwar, Ashok, (1994), “New Estimates of Total Factor Productivity Growth for Developing and Industrial Countries”, World Bank Policy Research Working Paper, 1313, 1-36.
ÖZDİL, Tuncer ve Turdalieva, Aynura, (2015), “Kazakistan Ekonomisinde Ekonomik Büyümenin Kaynakları: Girdi-Çıktı Bir İnceleme Analizi Yaklaşımıyla Bir İnceleme”, International Conference on Eurasian Economies 2015, Erişim Tarihi: 22.11.2018, http://www.avekon.org/papers/1386.pdf.
PESARAN, M. Hashem, (2004). “General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels”, IZA Discussion Paper, 1240, 1-39.
PESARAN, M. Hashem, (2006), “Estimation and Inference in Large Heterogeneous Panels with a Multifactor Error Structure”, Econometrica, 74(4), 967–1012.
PESARAN, M. Hashem and Yamagata, Takashi, (2008). “Testing Slope Homogeneity in Large Panels”, Journal of Econometrics, 142, 50-93.
PESARAN, M. Hashem, Ullah, Aman and Yamagata, Takashi, (2008), “A Bias- Adjusted LM Test of Error Cross-Section Independence”, Econometrics Journal, 11, 105-127.
SAYGILI, İeref, Cihan, Cengiz ve Yurtoğlu, Hasan, (2001), “Verimlilik ve Büyüme: Türkiye Ekonomisi İçin Ülke Karşılaştırmalı Bir Analiz”, Sayıştay Dergisi, 43, 23-56.
SEKKAT, Khalid, (2004), “Sources of growth in Morocco: An empirical analysis in a regional perspective”, Review of Middle East Economics and Finance, 2(1):1-17.
SENHADJİ, Abdelhak S., (2000), “Sources of Economic Growth: An Extensive Growth Accounting Exercise”, IMF Staff Papers, 47(1), 129-157.
SOLOW, Robert M., (1956), “A Contribution to the Theory of Economic Growth”, Quarterly Journal of Economics, 70, 65-94.
SOLOW, Robert M., (1957), “Tecnical Change and the Aggregate Production Function”, The Review of Economics and Statistics, 39(3), 312-320.
TAYLOR, Mark P. and Sarno, Lucio, (1998), “The Behaviour of Real Exchange Rates during the Post-Bretton Woods Period”, Journal of International Economics, 46, 281-312.
VAN DER ENG, Pierre, (2009), “Total Factor Productivity and Economic Growth in Indonesia”, The Australian National University Working Papers inTrade and Development, Working Paper No. 2009/01.
VERGİL, Hasan ve Abasız, Tezcan, (2008), “Toplam Faktör Verimliliği, Hesaplanması ve Büyüme İlişkisi: Collins Bosworth Varyans Ayrıştırması”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 60-188.
YALÇINKAYA, Ömer, Hüseyni, İbrahim ve Çelik, Ali Kemal, (2017), “The Impact of Total Factor Productivity on Economic Growth for Developed and Emerging Countries: A Second-generation Panel Data Analysis”, Margin—The Journal of Applied Economic Research, 11(4), 404–417.