TELEVĠZYONDA YAYINLANAN KAMU SPOTLARININ HALKI BİLGİLENDİRMEDEKİ YERİ VE ÖNEMİ: KONYA ÖRNEĞINDE AMPİRİK BİR ÇALIŞMA

Kurum ve kuruluşlar; iletişim faaliyetlerini yürütmek için çeşitli araçlara başvurmaktadır. Teknolojinin gelişmesiyle sayısı artan bu araçlardan biri de televizyonda yayınlanan kamu spotlarıdır. Kamuyu bilgilendirmede son zamanlarda, özellikle kâr amacı gütmeyen kurumlarca oldukça aktif kullanılan kamu spotları, çeşitli amaçlar doğrultusunda hazırlanmaktadır. Bu amaçlar arasında; kamuyu bilgilendirme, toplum düzenini sağlama, yeni hizmetlerin duyurulması, kötü alışkanlıklarla mücadele vb. sayılabilir. Özellikle 2012 yılında RTÜK tarafın yayınlanan yönergeyle; kamu spotlarının ücretsiz olarak, tüm kanallarda yer alması zorunluluğu getirilmesiyle birlikte bu yayınların kullanımı artmıştır. Ancak kamu spotlarının amacına ulaşma noktasındaki başarısı, incelenmesi gereken bir konudur. Bu çalışma, kamu spotlarının iletişim amaçlarına ne denli hizmet ettiğinin tespiti ve halkın kamu spotlarına bakış açısının belirlenmesi amacıyla hazırlanmıştır. Ayrıca kamu spotlarının bilgi verme ve davranış değişikliği gerçekleştirmede çeşitli değişkenlere bağlı olarak ne derece etkili olduğu incelenmiştir. Çalışmada; halkla ilişkiler, kamuyu bilgilendirme, kamu spotları kavramları üzerinde durulmuştur. Kamu spotları birçok açıdan ele alınmış ve örneklerle ve geçmiş çalışmalarla desteklenmiştir. Çalışma kapsamında ele alınan konunun daha iyi anlaşılmasını sağlamak ve yapılan araştırmanın çerçevesini çizmek için kamu spotları konuları bakımından kategorilere ayrılmıştır. Kamu spotlarının etkilerinin ve hedef kitle tarafından nasıl değerlendirildiğinin tespit edilmesi için Konya halkı üzerinde anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Elde edilen verilere göre çeşitli değişkenlere bağlı olmakla birlikte, kamu spotları halkı bilgilendirmede yeterli ve etkili bir araçtır.

THE POSITION AND IMPORTANCE OF PUBLIC SPOTS BROADCASTED ON TELEVISION IN TERMS OF PUBLIC INFORMATION: AN EMPIRICAL STUDY IN THE CASE OF KONYA

Corporations and organizations; uses various tools to carry out communication activities. Public spots on television are also among these tools. Recently, public spots, which have been used very actively by non-profit organizations, have been prepared for various purposes in informing the public. Among these objectives; informing the public, maintaining public order, announcing new services, combating bad habits, etc. countable. In particular, in 2012, RTÜK issued a directive; The use of these broadcasts has increased due to the requirement that public spots should be available on all channels free of charge. However, the success of public spots in achieving their goals is an issue to be examined. This study is designed to determine the extent to which public spots serve the purposes of communication and to determine the public's point of view on public spots. In addition, the effect of public spots on informing and conducting changes in behavior is investigated depending on various variables. In this study; public relations, public awareness and public spots have been focused on. Public spots have been addressed in many ways and supported by examples and past studies. Public spots have been categorized in terms of their subjects in order to provide a better understanding of the subject and to frame the research. A survey was conducted on the people of Konya to determine the effects of public spots and how they were evaluated by the target audience. According to the obtained data, public spots are a sufficient and effective tool for informing the public, although they depend on various variables.

PDF

___

ARİSTOTELES, (2004). Retorik, (Çeviren Doğan, M.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
BALCI, Şükrü, (2007), “Negatif Siyasal Reklamlarda İkna Edici Mesaj Stratejisi Olarak Korku Çekiciliği Kullanımı”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.17: s.73-106.
BECERİKLİ, Sema Yıldırım, (2012), “Sağlık İletişimi Çalışmalarında Alımlama Analizinin Kullanımı”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, C. 0, S.43: s.163-177.
BİLGİÇ, Birgül, (2016), “Türkiye‟de Kamu Spotu Oluşum Süreci ve Yayın Politikaları” İstanbul Aydın Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi, C.I, S.2: s25-61.
BİLİS, Ali Emre, (2014), “Kamu Hizmetleri Yayıncılığının Yeni Eğilimi: Kamu Spotları Üzerine Bir İnceleme”, I. Uluslararası İletişim Bilimi ve Medya Araştırmaları Kongresi Bildiriler Kitapçığı, s.347-364.
BOZKURT, İzzet, (2004), Reklam, Halkla ilişkiler ve Ötesi, İstanbul: MediaCat Yayınları.
BRADER, Ted, (2006), Campaigning For Hearts and Minds, Chicago: The University of Chicago Press.
CANÖZ, Kadir. (2010), Sağlık Kuruluşlarında Halkla İlişkiler Uygulamaları, Konya: Palet Yayınları.
CANÖZ, Kadir ve CANÖZ, Nilüfer, (2013), “Halkla İlişkilerde Kamuyu Bilgilendirme Modeli: Konya Örneğinde 4+4+4 Eğitim Sistemine Yönelik Bir Saha Araştırması”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, C.I, S.33: s.365-391.
COŞKUN, Sena, (2016), Türk Görsel-İşitsel Medya Hizmetlerinde Kamu Spotları ve Zorunlu Yayınlara Dair Bir Değerlendirme, I. Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu Kitapçığı, s.830-842
DUĞAN, Özlem ve İAHİN, Eemine (2016), “Organ Bağışı Kamu Spotlarının Üniversite Öğrencileri Üzerinde Farkındalık Oluşturma Düzeyinin İncelenmesi”, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. IX, S.28: s.122-14.
EHRLİCH, David A., MİNTON, Alan R. ve STOY, Diane, (2007), Smokey, Rosie and You! The History and Practice of Marketing Public Programs, Alexandria: The Track Group Inc.
ELDEN, Müge. ve BAKIR, Uğur, (2010), Reklam Çekicilikleri Cinsellik, Mizah, Korku, İstanbul: İletişim Yayınları.
ERTÜRK, Kazım Özkan, (2016), “Bir Halkla İlişkiler Faaliyeti Olarak Hükümetin Kamuyu Bilgilendirmesinde Hükümet Programları “Ak Parti Hükümetleri Örneği”, Humanities Sciences, C III, S.11: s.189-202.
GEDİKKAYA, Fatma Gül ve ALTUNOK, Hatice, (2016), Politika Aracı Olarak Kamu Spotları: Aile Politikaları Üzerine Bir İnceleme, Uluslararası Osmaneli Sosyal Bilimler Kongresi, s.414-422.
GENCOĞLU, Pelin, BAĞLITAİ, Hilal H. ve KUİKAYA, Sevda, (2017), Sosyal Pazarlama Aracı Olarak Kamu Spotlarının Birey Davranışları Üzerindeki Etkileri: Parametrik Olmayan İstatistiksel Bir Analiz, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C.X S.48: s.622-629.
GOODRUM, Charles A. ve DALRYMPLE, Helen, (1990), Advertising in America, The First 200 Years, New York: Hennry N.Abrams.
GRUNİG, James E. ve HUNT, Todd, (1984), Managing Public Relations, New York: Rinehart&Winston Inc.
GÜLLÜLÜ, Uğur ve TÜRK, Bahar, (2015), “Kamu Spotlarının Sigara Bırakma/Azaltma Niyeti Üzerine Etkileri”, Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, S.16: s.23-41.
http://www.hurriyet.com.tr/gundem/aziz-sancar-kamu-spotunda-sigaranin-zararlarini- anlatti-40030224 (Erişim Tarihi: 13.05.2018)
http://www.xsights.co.uk/wp-content/uploads/2013/11/En-Be%C4%9Fenilen-Kamu- Spotlar%C4%B1.pdf.(Erişim Tarihi: 15.08.2017)
https://www.sozcu.com.tr/2013/magazin/unluler-o-kadin-oldu-239915/ (Erişim Tarihi: 03.04.2018) IşIK, Metin, (2000), İletişimden Kitle İletişimine, Konya: Mikro Yayınları.
KALENDER, Ahmet, (2000), Siyasal İletişim Seçmenler ve İkna Stratejileri, Konya: Çizgi Kitabevi.
KARASAR, Niyazi, (2016), Bilimsel Araştırma Yöntemleri: Kavramlar Teknikler İlkeler, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
KOTLER, Philip ve KELLER, Kevin Lane, (2012), Marketing Management, Pearson Education, New Jersey: Upper Saddle River.
KÜNÜÇEN, Hale, (2000), “Halkla İlişkiler ve Reklamcılık”. I. Ulusal İletişim Sempozyumu Bildiri Kitapçığı, Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi.
O'BARR, William, (2010), “A brief history of advertising in America”, Advertising & Society Review, C.I, S.11: s.173-202.
ORAL, Rufen, (2016), Televizyonda Yayınlanan Kamu Spotlarının Hedef Kitlenin Tutum ve Davranışları Üzerindeki Etkisi: Beyhekim Devlet Hastanesi Çalışanları Örneği, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
PELTEKOĞLU, Filiz Balta, (1993), Halkla İlişkilere Giriş, İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları.
PELTEKOĞLU, Filiz Balta (2001), Halkla İlişkiler Nedir?, İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım.
RADYO ve TELEVİZYON ÜST KURULU, (2012), Ankara: Kamu Spotları Yönergesi.
TARHAN, Ahmet (2011), “Halkla İlişkiler Modelleri”, Halkla İlişkiler, (Ed. Kalender, A. ve Fidan, M.), Konya, Tablet Yayınları, 121-145.
TAŞ, İ. Ethem ve KESTELLİOĞLU, Gözde, (2011), “Halkla İlişkilerde İnternetin Yeri ve Önemi”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.I, S.1: s.73-92.
TANCA, Hadi Altuğ, (2016),” Yaşam Boyu Öğrenme Kapsamında Türkiye Radyo Televizyon Kurumu Tarafından Yayınlanan Kamu Spotlarının İncelenmesi”, Bartın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
YAMAN, Fikret ve GÖÇKAN, İhsan, (2015), “Kamu Spotu Reklamlarının Sigara Kullanıcıları Üzerindeki Etkisi: Afyonkarahisar İlinde Bir Uygulama”. KAÜ İİBF Dergisi, C. VI, S.11: s.53-66.
YENGİN, Hülya, (1994), Ekranın Büyüsü-Batıda Değişen Televizyon Yayıncılığının Boyutları ve Türkiye’de Özel Televizyonlar, İstanbul: Der Yayın Evi.