DEDE KORKUT‟UN 13. DESTANI “SALUR KAZAN‟IN YEDİ BAİLI EJDERHAYI ÖLDÜRMESİ” BOYUNUN ALEX OLRİK EPİK YASALARI BAĞLAMINDA İNCELENMESİ

Türk dünyasının üzerinde en çok çalıştığı metin olarak nitelendirebileceğimiz Dede Korkut hem tarih hem dilbilimi hem de halkbilimi açısından birinci derecede önem taşıyan tarihi bir kaynak durumundadır. Gerek Türk dünyası açısından sahip olduğu büyük önem gerekse dünya mirası olması bakımından taşıdığı değer vasıtasıyla yüzlerce araştırmaya konu olmuş Dede Korkut‟un, geçtiğimiz günlerde, Türkistan ve Türkmen Sahra nüshasının bulunduğu haberi, Türk dünyasında büyük yankı oluşturmuş ve aynı derecede büyük bir sevinçle karşılanmıştır. Dede Korkut‟un 13. boyunun yayımlanmasından önce bu boyun varlığına dair, elimizde bazı bilgiler bulunmaktaydı. Azerbaycanlı milliyetçilerin Berlin‟de çıkarmakta oldukları „Açık Söz‟ dergisi İlkteşrin, 1936 tarihli, 3. sayısında ve Bakü‟de çıkarılmakta olan „Bakinskiy Raboçiy‟ gazetesinin, 4 Ağustos 1936 tarihli, sayısında Profesör Bekir Çobanzade‟nin Leningrad İarkiyat Enstitüsü yazmaları arasında Dede Korkut‟un on üçüncü hikâyesinin bulunduğunu haber vermiştir. Bu çalışmada Dede Korkut‟un 13. boyu “Salur Kazan‟ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi Boyu”nun Alex Olrik epik yasaları bağlamında incelenmesi amaçlanmıştır. Farklı toplumlara ait anlatıların incelenmesinde, izlenecek ortak bir yöntem olarak ortaya konmuş Alex Olrik Epik Yasaları, bu anlatıların ortak bir paydada birleştirilebilmesi ve dünya mirası olarak insanlığa bırakılabilmesi amacını güder. Türk kültürü açısından çok büyük öneme sahip olan Dede Korkut‟un yeni bulunan Türkmen Sahra Nüshası‟nı bu yasalar çerçevesinde inceleyerek Türk kültürüne ve dünya mirasına katkıda bulunmak hedeflenmiştir.

DEDE KORKUT 13TH EPIC “SALUR KAZAN'S KILL SEVEN-HEADED DRAGON UN ALEX OLRIK INVESTIGATION IN THE CONTEXT OF EPIC LAWS

The Book of Dede Korkut, which can be described as the most widely studied text of the Turkish world, is a historical source of primary importance for both history and linguistics. The book Dede Korkut, which the researchers are working on, contains epic Turkish stories called “Oğuzname”. There are two books of Dede Korkut, originally found in the libraries of Dresden and the Vatican. There are 12 stories in Dresden and 6 stories in Vatican. Dede Korkut Book, which has been the subject of hundreds of researches both in terms of its great importance for the Turkish world and its value as a world heritage, has been welcomed with great pleasure in the Turkish world in the recent days. Before the publication of the 13th neck of Dede Korkut, we had some information about the existence of this neck. Azerbaijani nationalists published in Berlin 'Open Speech' magazine Ilkteşrin, in the 3rd issue of 1936 and in the issue of 'Bakinskiy Raboçiy', published in Baku, on August 4, 1936, Dede Korkut was among the writings of Professor Bekir Çobanzade. had thirteenth story. In this study, it is aimed to examine Dede Korkut's Third Manuscripts - Repetitions and Two New Sizes and Turkmen Sahara Copy in accordance with Alex Olrik's Epic Rules. In the study of narratives of different societies, Alex Olrik Epic Laws, which are put forward as a common method to follow, aim to unite these narratives on a common ground and leave them to humanity as a world heritage. We are trying to contribute to Turkish culture and world heritage by examining the newly found Turkmen Sahara Copy of the Book of Dede Korkut which is very important in terms of Turkish culture.

___

  • ATABAY, Ak Şahruz; Şahguli, Nasır; Yakubî, Veliyullah; Behzad, Sara. (2019). “Dede Korkut Kitabı‟nın Günbet Yazması: İnceleme, Metin, Dizin ve Tıpkıbasım.” Ankara: Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, C.XVI, S.2: s. 147-379.
  • AZMUN, Yusuf. (2019). Dede Korkut’un Üçüncü Elyazması – Soylamalar ve İki Yeni Boy ile Türkmen Sahra Nüshası, İstanbul: Kutlu Yayınevi.
  • ÇETİN, Ayşe. (2016). Türk Halk Hikâyelerinde Anlatıcı Tipolojisi, İstanbul: Kitabevi.
  • ÇOBANOĞLU, Özkul. (2002). Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş, Ankara: Akçağ Yayınevi.
  • EKİCİ, Metin. (2019). Dede Korkut Kitabı Türkistan/ Türkmen Sahra Nüshası – Soylamalar ve 13. Boy – Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderha’yı Öldürmesi, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
  • ERGİN, Muharrem. (1989). Dede Korkut Kitabı, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
  • GÖKYAY, Orhan İaik. (2000). Dedem Korkudun Kitabı, İstanbul: MEB Yayınları.
  • SAKAOĞLU, Saim. (1998). Dede Korkut Kitabı İncelemeler-Derlemeler-Aktarmalar, Konya: Selçuk Üniversitesi Yaşatma ve Geliştirme Vakfı Yayınları.
  • ÖZSOY, Bekir Sami. (2006). Dede Korkut Kitabı, Ankara: Akçağ Yayınevi.
  • UÇAR, Pürnur. (2003). Türk Dünyası Edebiyat Kavramları ve Terimler Ansiklopedik Sözlüğü, C: II, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.