ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN PROBLEM ÇÖZMEYE YÖNELİK YANSITICI DÜŞÜNME BECERİLERİ İLE ÖZ-DÜZENLEME BECERİLERİNİN İNCELENMESİ

Öz Bu araştırma, bireyin, yaşam boyu öğrenme etkinliğini gerçekleştirirken kullandığı becerileri ele almaktadır. Bu süreçte, bilgiyi üreten, hayatta işlevsel olarak kullanabilen ve problem çözebilen bireyler yetiştirmek, öğretim programlarında da ifade edilmektedir. Ancak sadece problem çözmek yeterli olmayabilir. Aynı zamanda problem çözmeye yönelik olarak yansıtıcı düşünmek te gereklidir. Shermis’e göre (1992) de yansıtıcı düşünme belirli bir problem algılandığı zaman ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle de yansıtma en iyi şekilde problem çözme sürecinde gözlenebilir. Öğretim programlarında da ele alınan ve öğrencilerin hem ulusal hem de uluslararası düzeyde ihtiyaç duyacakları beceri yelpazeleri olan yetkinliklerden biri, matematiksel yetkinliktir. Bu süreçte problem çözmenin yanı sıra matematiksel düşünme tarzını geliştirmek ve uygulamak ta hedeflenmektedir. Öğrenmeyi öğrenme olarak belirtilen diğer yetkinlik, bireyin öğrenme eylemini etkili zaman ve bilgi yönetimini de kapsayacak şekilde bireysel ya da grup olarak düzenlemesidir (MEB, 2018). Bu nedenle buradan hareketle problem çözme ve yansıtıcı düşünme sürecinde öz-düzenleme önemlidir. Bu araştırmada da, ortaokul öğrencilerinin sahip oldukları öz-düzenleme becerileri ile problem çözmeye yönelik yansıtıcı düşünme becerileri çeşitli değişkenler açısından incelenmiş ve problem çözmeye yönelik yansıtıcı düşünme ve öz-düzenleme becerileri arasında ilişki olup olmadığı belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada tarama modelinde betimsel bir araştırma olarak desenlenmiştir. Araştırmanın örneklemini 2018-2019 Eğitim-Öğretim yılında, Ege bölgesinde yer alan bir ilde, devlet ortaokulunda öğrenim görmekte olan 289 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak, Kızılkaya ve AĢkar (2009) tarafından geliştirilen, “Problem Çözmeye Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerisi Ölçeği”, Arslan ve Gelişli (2015) tarafından geliştirilen “Algılanan ÖzDüzenleme Ölçeği” ve araştırmacılar tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Ele alınan değişkenler açısından öğrencilerin problem çözmeye yönelik yansıtıcı düşünme becerileri ile öz-düzenleme becerileri incelenmiş, bulgular doğrultusunda öneriler getirilmiştir. Ayrıca araştırma sonucunda problem çözmeye yönelik yansıtıcı düşünme becerileri ile özdüzenleme becerileri arasında pozitif yönde, yüksek düzeyde ve anlamlı bir ilişki belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler:

Problem çözmeye yönelik yansıtıcı düĢünme becerisi, özdüzenleme becerisi, ortaokul öğrencisi

PDF

___

ALCI, B. (2007), “Yıldız Teknik Üniversitesi Öğrencilerinin, Matematik Başarıları ile Algıladıkları Problem Çözme Becerileri, Öz-yeterlik Algıları, Biliş üstü Özdüzenleme Stratejileri ve ÖSS Sayısal Puanları Arasındaki Açıklayıcı ve Yordayıcı İlişkiler Örüntüsü”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
ALCI, B., ERDEN ,M., BAYKAL, A. (2010), “Üniversite Öğrencilerinin Matematik Başarıları ile Algıladıkları Problem Çözme Becerileri, Öz-yeterlik Algıları, Bilişüstü Özdüzenleme Stratejileri ve ÖSS Sayısal Puanları Arasındaki Açıklayıcı ve Yordayıcı İlişkiler Örüntüsü”, Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, C. 25, S.2: s. 53-68.
ARSAL, Z. (2010), “Öz-düzenleme Öğretiminin İlköğretim Öğrencilerinin Matematik Başarısına ve Tutumuna Etkisi”, Eğitim ve Bilim, C.XXXIV, S.152: s.1-12.
ARSLAN, S. ve GELİŞLİ, Y. (2015), “Algılanan öz-düzenleme ölçeği: bir ölçek geliştirme çalışması”, Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C.V, S.3: s. 67- 74. DOI: http://dx.doi.org/10.19126/suje.91303
BANDURA, A. (1991), “Social cognitive theory of self-regulation”, Organizational Behavior and Human Decision Processes C.M, S.2: s.248-287.
BAŞ, G. (2013), “İlköğretim Öğrencilerinin Problem Çözmeye Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerileri İle Fen ve Teknoloji Dersi Akademik Başarıları Arasındaki İlişkinin Yapısal Eşitlik Modeli İle İncelenmesi”, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, C. X S. 2: s.1-12.
BAŞ, G. ve KIVILCIM, Z. (2015), “Lise Öğrencilerinin Problem Çözmeye Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerileri ile Matematik ve Geometri Derslerindeki Akademik Başarıları Arasındaki İlişki”, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, C.XIV, S.3: s.1-17.
BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2016), Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, Ankara: Pegem Akademi.
BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., KILIÇ ÇAKMAK, E., AKGÜN, Ö. E., KARADENİZ, Ş., ve DEMİREL, F. (2016), Bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi.
ÇİLTAŞ, A. (2011), “Eğitimde Öz-Düzenleme Öğretiminin Önemi Üzerine Bir Çalışma”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.III, S.5: s.1- 11. DEMİR, M. ve BUDAK, H. (2016), “İlkokul Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Özdüzenleme, Motivasyon, Biliş Üstü Becerileri İle Matematik Dersi Başarılarının Arasındaki İlişki”, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, C.41: s.30-41.
KAPLAN, A., DORUK, M., ÖZTÜRK, M. (2017), “Üstün Yetenekli Öğrencilerin Problem Çözmeye Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerilerinin İncelenmesi: Gümüşhane Örneği”, Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, C.XII, S.23: s.415-435.
KARASAR, N. (2018), Bilimsel İrade Algı Çerçevesi ile Bilimsel Araştırma Yöntemi Kavramlar İlkeler Teknikler, Ankara: Nobel Yayıncılık.
KIZILKAYA, G. ve AİKAR, P. (2009), “Problem Çözmeye Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerisi Ölçeğinin Geliştirilmesi”, Education and Science, C. XXXIV, S.154: s.82-92.
KNIPPEN, J. ve GREEN, T. (1997), “Problem solving”, Journal of Workplace Learning, C. IX, S 3: s.98-99.
KÖSEOĞLU, E., DEMİRCİ, F., DEMİR, B. ve ÖZYÜREK, C. (2017), “The Examination of 7th Grade Students’ Reflective Thinking Skills towards Problem Solving: A Sample of Ordu City”, International e-Journal of Educational Studies, C.I, S. 1: s.60-68.
KURTULUŞ, A. ve ERYILMAZ, A. (2017), “Matematik Dersinde Akış İle Problem Çözmeye Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerisi Arasındaki İlişki”, Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, C. X, S. 3: s.349-365.
MEB. (2018), Matematik dersi öğretim programı (ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıflar), Ankara: MEB.
ÖZSOY, G. (2002), “İlköğretim 5. sınıfta matematik dersi genel başarısı ile problem çözme becerisi arasındaki ilişki”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı: Ankara.
ÖZSOY, S. ve ÖZSOY, G. (2013), “Eğitim Araştırmalarında Etki Büyüklüğü Raporlanması”, İlköğretim Online, C.12, S.2: s.334-346.
ROSENSHINE, B. (1987), “Expilicit Teaching”, Talks to Teachers, (Ed. D. Berliner & B. Rosenshine), New York: Random House
SEÇER, İ. (2017), SPSS ve LISREL ile Pratik Veri Analizi: Analiz ve Raporlaştırma, Ankara: Anı Yayıncılık.
SENEMOĞLU, N. (2018), Gelişim Öğrenme ve Öğretim, Kuramdan Uygulamaya, Ankara: Anı Yayıncılık.
ŞAHİN, N. H., ŞAHİN, N. ve HEPPNER, P. (1993), “Psychometric Properties Of The Problem Solving Inventory In A Grup Of Turkish University Students”, Cognitive Therapy Research, 17: 379–396.
ŞEKER, H., GÖRGEN, İ.,TUNCEL İ., ALCI B., KABLAN Z., BAYKARA K., KÜÇÜKTEPE C. ve TURAN, H. (2014), Eğitimde Program Geliştirme Kavramlar Yaklaşımlar, Ankara: Anı Yayıncılık.
ÜREDİ, I. VE ÜREDİ, L. (2005), “İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin öz-düzenleme stratejileri ve motivasyonel inançlarının matematik başarısını yordama gücü”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C.I, S.2: s. 250-260.
WARWICK, P. (2007), Reflective practice: some notes on the development of the notion of professional reflection, Higher Education Academy, Education Subject Centre,ESCalate, s.1-13.
YAMAÇ, A. (2011), “İlköğretim Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Öz-düzenleyici Öğrenme Stratejileri İle Matematiğe Yönelik Tutum ve Başarıları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Afyonkarahisar.
ZIMMERMAN, B. J. (2000), “Attainment of self-regulation: A social cognitive perspective”, Handbook of self-regulation, (Ed. M. Boekaerts, P. R. Pintrich - M. Zeidner), San Diego, CA: Academic Press, 13-39.