THE EFFECT OF THE PSYCHOLOGİCAL CONTRACTS ON THE INSTİTUTİONALİZATİON IN PRODUCTİON ORİENTED COMPANİES

Toplumlar insanlık tarihi boyunca her zaman gelişim göstermiştir. Son yıllarda bu gelişim oldukça hızlanmış toplumsal ve kişisel alışkanlıkları değiştirmeye başlamıştır. Günümüz iş dünyasında daha fazla üretim ve daha az istihdam en çok tartışılan konuların başında gelmektedir. Endüstri ve üretim alanında hizmet veren kurumların kalitesini ve rekabet gücünü arttırmaları için kurumsallaşmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmanın amacı Denizli ili içinde üretim odaklı kurumsal tekstil sektörüne ait firmaları çalışan sayılarına göre psikolojik sözleşme olgusunu kavramsallaştırmaktır. Çalışmanın yöntemi ise tarihsel araştırma yönteminin betimsel bir araştırmasıdır. Çalışmada kullanılan ölçeklerden Psikolojik sözleşme ölçeği Robinson ve Rousseau (1994) tarafından potansiyel psikolojik sözleşme algısını ölçme amacıyla oluşturulmuştur. Kurumsallaşma ölçeği ise Miller, Raid ve Seymen’den alınan 21 sorunun düzenlenmesi ile oluşturmuştur. Çalışmada Denizli ilinde tekstil sektöründe üretim yapan 443 firmada çalışan 38.143 kişiden idari birimlerde çalışan 3.803 (N) kişinin psikolojik sözleşme olgusuna bakış açıları incelenmiştir. Çalışma için 800 anket formu dağıtılmış, 449 katılımcıdan geri dönüş alınmıştır. Çalışmada ikili karşılaştırmada t testi, çoklu karşılaştırmalarda ANOVA testi kullanılmıştır. Yapılar arası Korelasyon Matrisi kullanılmıştır ayrıca Güvenilirlik Testi için cronbach α testi kullanılmıştır. Psikolojik sözleşme ölçeği sonuçları çalışanların kurumsallık algılarına göre daha olumlu sonuçlar çıkarmıştır. Bu durum, kurumsallaşan firmalarda çalışanların psikolojik sözleşmeye daha yatkın olduğunu göstermektedir. Erkekler psikolojik sözleşmeye daha fazla önem verirken, kurumsallaşmada cinsiyet ayrımı görülmemiştir. Öğrenim durumu arttıkça psikolojik sözleşme ilkelerine ve firmanın kurumsal misyon ve vizyonuna olan algılamaları artmaktadır. Evli olan firma çalışanları psikolojik sözleşmede daha az ihlal gerçekleşmektedir. Göreve başlama şekli ve yabancı dil bilgisi psikolojik sözleşmeye etki etmezken göreve başlama şekli firmanın kurumsal yapısının varlığına ve yabancı dil bilgisi olan kişilerin kurumsal firmaları tercih ettiğini göstermektedir. Psikolojik sözleşmede çalışanların aldıkları maaşların etkisi vardır. Maaş arttıkça psikolojik sözleşme ve bağlılık artmakta iken kurumsallaşmada bir etkisinin olmadığı görülmüştür. Çalışılan kurumda merkezi otoriteyle yönetilen kurumların hem psikolojik sözleşmeye hem de kurumsallaşma ölçeğine verdikleri cevaplar yönetim kurulu bulunan ve ortak kararların alındığı firmalara göre oldukça düşüktür.

THE EFFECT OF THE PSYCHOLOGİCAL CONTRACTS ON THE INSTİTUTİONALİZATİON IN PRODUCTİON ORİENTED COMPANİES

The societies have been advancing constantly throughout the history of the humanity.This advancement has been picking up speed in the recent years and the personal behaviorshave begun changing. Today in the business world, undertaking more production with fewerworkforce is one of the most debated topics. The organizations, which serve in the manufacturing field, require the concept of institutionalization to increase their quality andcompetitive capacity.The purpose of this study is to conceptualize the phenomenon that is the psychologicalcontract based on the number of workers in the manufacturing-oriented corporate textilecompanies within the Denizli Province. The method of the study is a descriptive research of thehistorical research procedure. The psychological contract scale, which is one of the scales,used in the study, was formulated by Robinson and Rousseau (1994) for the purpose of thequantification of the potential perception of the psychological contract. The institutionalizationscale was formed by organizing 21 questions, obtained from Miller, Raid and Seymen.In this study, the perspectives of 3.803 (N) people (out of 38.143 people, who work in443 companies, engaged in the textile manufacturing in Denizli) who work in the administrativedepartments, were taken into account on the concept of the psychological contract. For thepurpose of the study, 800 questionnaires were sent out and 449 participants submitted replies.In the study, the t-test was used for paired comparisons while ANOVA test was used for multiplecomparisons. The correlation matrix was employed for inter-structural analysis. Furthermore,the Cronbach α test was utilized for the reliability test.The results of the psychological contract scale indicated rather positive resultscompared to the perception of the employees on the institutionalization. This shows that thecompanies are independent of the concept of the institutionalization and are more inclined to acontract with a person and an employee.While males attach more importance to the psychological contract, no gender-baseddifferentiation was experienced regarding the institutionalization. As the educational status goesup, the perception towards the principles of the psychological contract and towards thecorporate mission and vision of the company increases as well. Married employees commitfewer breaches in the psychological contract. While the form of inauguration or the foreignlanguage skills showed no impact on the contract, it was shown that the method is an indicatorof the presence of a corporate structure of a company while the employees with language skillsrather chose corporate firms.The salaries of the employees also have an impact on the psychological contract. Whilethe psychological contract and the loyalty increase as the salary increases, it was alsodemonstrated that this has no impact on the institutionalization. The answers, provided by theemployees of companies, which are administered by a central authority are substantially lowercompared to the answers, submitted by companies, which have a form of board and in which,the decisions are based on consensus.

PDF

___

ARSLAN, Y. (2009), Kurumsallaşma ve Örgütsel Güvenİlişkisi, Gebze Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gebze. BLAU, P. (1964). Power And Exchange In Social Life. New York: J Wiley&Sons, 352.
BUNDERSON J. S. (2001), How work ideologies shape the psychological contracts of professional employees: doctors' responses to perceived breach Journal Of Organizational Behavior, 22(7).
CIHANGIROĞLU, N., Şahin, B., (2010), Organizasyonlarda Önemli Bir Fenomen: Psikolojik Sözleşme, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Zonguldak, 6(11).
CROPANZANO, R., Rupp, DE,Byrne, ZS (2003). The relationship of emotional exhaustion to work attitudes, job performance, and organizational citizenship behaviors. Journal of Applied Psychology, 88 (1), 160.
ÇAKMAK, A. F., Ofluoğlu, G., Büyükyılmaz, O. (2012). İnsan Kaynakları Yöneticisinin Karşı Karşıya Olduğu Yeni Psikososyal Riskler: PsikolojikSözleşmeninİhlali, Yaşlananİşgücü, İş-ÖzelYaşamDengesizliğiVe Mobbing (PsikolojikTaciz). Kamu-İş -İşHukukuveİktisat Dergisi,12-(3), ss: 53-78.
DAĞLI, M. (2016), Psikolojik Sözleşme İhlalleri, Örgütsel Vatandaşlık Ve Örgütsel Adalet Algısı İlişkisine Yönelik Bir Araştırma, Haliç Üniversitesi, SBE, YDT, İstanbul.
DEMIRKASIMOĞLU, N. (2012). Kamu Ve Özelİlköğretim Okulu Sınıf Öğretmenlerinin Psikolojik Sözleşme Algıları Ve İş Çevresine Uyum Düzeyleri İle İlişkisi. Unpublished doctoral dissertation, Ankara University, Ankara.
DILBAZ, Sümeyra. (2005), Büyüme ve Kurumsallaşma Sürecinde Aile Şirketlerinde Yönetim. Karaman Örneği, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimle r Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
ELDEN, B., (2016), Psikolojik Sözleşme İhlali İle İşten Ayrılma Niyeti İlişkisinde BireyÖrgüt Uyumunun Düzenleyici Rolü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
ERYILMAZ, FerayAyral. (2002), Özel Hastanelerde Kurumsallaşma Düzeyi İle Algılanan Örgüt Kültürü Arasındaki İlişkiyi Ele Alan Bir Araştırma, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek LisansTezi, İstanbul.
GUEST, D.E., (1998), Is the Psychological Contract Worth Taking Seriously? (Psikolojik Sözleşmenin Gerçekten Bir Değeri var mı?), Journal of Organizational Behavior, 19(1).
GOULDNER, AW. (1960), The Norm Of Reciprocity: A preliminarystatement, American sociological review,
HAMPTON, GM (1977). Perceived Risk in Buying Products Made Abroad by American Firms, Journal of the Academy of Marketing Science, 5 (1suppl), 45-48.
JANSSENS, M., Sels, L. ve Brande, I.V.D. (2004), Assessingthe Nature of Psychological Contracts: A Validation of Six Dimensions. Journal of Organizational Behavior. Vol. 25, No. 4, 461-488.
JOSE, M., (2008), A Study of theImpact of PsychologicalContract on Organizational Commitment Among Temporary and Permanent Employees in Organizations, Journal of Contemporary Research in Management.
KAPTANOĞLU, N.B., İşletmelerde Kurumsallaşma Uygulamalarına Yönelik ÇalışanTutumlarının Örgüte Bağlılık Ve İş Tatmini İle İlişkisi Ve Bir Araştırma, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek LisansTezi, 2011.
KARÇIOĞLU, F. veTürker E. (2010), PsikolojikSözleşme İle ÖrgütselBağlılıkİlişkisi: Sağlık Çalışanları Üzerine Bir Uygulama, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2).
KARPUZOĞLU, Ebru. (2004), Büyüyen ve Gelişen Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma, İstanbul, Hayat Yayınları, 4. Baskı, 2004.
LAMBE, CJ, Wittmann, CM veSpekman, RE (2001). Social Exchange Theory and Research on Business-to-Business Relational Exchange, Journal of Business-toBusiness Marketing, 8 (3), 1-36.
MACNEIL, I.R., (1985), Relational Contract: What we do and What we do not Know, WISCONSIN Law Review, ss.483-525.
MILLWARD, L.J. ve Hopkins, L.J. (1998). Psychological Contracts and Job COMMITMENT. Journal of Applied Psychology. 28(16), 1530-1556.
MIMAROĞLU, H. (2008). Psikolojik sözleşmenin personelin tutum ve davranışlarına etkileri: Tıbbi satış temsilcileri üzerinde bir araştırma. Basılmamış DoktoraTezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
MORRISON, EW ve Robinson, SL (1997). When Employees Feel Betrayed: A Model Of How Psychologıcal Contract Vıolatıon Develops, Academy of Management Review, 22 (1), 226-256.
ONARAN, O. (1981). Çalışma yaşamında güdülenme kuramları. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler FakültesiYayınları.
ÖZGEN, H.M., Özgen, H., (2010), PsikolojikSözleşmeVeBoyutlarınınİşTatmini, Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyetine Etkileri: Tıbbi SatışTemsilcileri Üzerinde Bir Araştırma, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Adana, 19(1).
PATRICK, H.A. "Psychological Contract and Employment Relationship”, The Icfai University Journal of Organizational Behavior, Vol. VII, No. 4, 2008, 7-24. PORTER, LW ve Lawler, EE (1968). Managerial Attitudes And Performance, pp. 62-64.
ROBINSON, S.L., Rousseau, D.M., (1994), Violating the Psychological Contract: Not the Exception But the Norm, (Psikolojik Sözleşmeyi ihlal Etmek: İstisna Değil Ama Norm), Journal of Organizational Behavior, 15(3).
ROUSSEAU, D.M., (1989), Psychological and Implied Contracts in Organizations, (Örgütlerde Psikolojik ve Örtülü Sözleşmeler), Employee Responsibilities and Rights Journal, 2(2).
ROUSSEAU, D.M., (1995), Psychological Contracts In Organizations: Understanding Written And Unwritten Agreements.
ROUSSEAU, D.M., (2004), Psychological contracts in the work place: Understanding the ties that motivate, The Academy of Management Executive, 18(1).
SELZNICK, Philip. (1996), "Institutionalsm Old and New." Administrative Science Quarterly, sayı41,pp. 270–277.
SHORE, L. M., Tetrick, L. E., &Shore, T. H. (1998). A comparison of self-, peer, and asses so revaluations of managerial potential. Journal of Social Behaviorand Personality, 13(1), 85-101.
SHORE, L.M., vd., (2009), Socialexchange in worksettings: Content, process, and mixed models, Management and Organization Review, 5(3).
TÜKELTÜRK Ş. A. Perçin, N.Ş. veGüzel B., Psikolojik Kontrat İhlal Algısı ile Örgütsel Bağlılık İlişkisi: Otel İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma, Yönetim BilimleriDergisi, 10(20).
UZUNÇARŞILI, Ülkü; Toprak, Meralve Ersun, Oğuz. (2000), Şirket Kültürü ve İş Prensipleri,İstanbul TicaretOdasıYayın No:4, İstanbul.
VROOM, V.H. (1964). Work and Motivation. John Wiley&Sons, New York.