Yusuf GENÇ, Dilara USTABAŞI GÜNDÜZ, Mustafa ÇÖPOĞLU

GÖÇ VE KALKINMA İLİŞKİSİ

Öz Göçler tarih boyunca dinamik olarak yaşanan, toplumları farklı seviyelerde etkileyen ve ülkelerin sosyoekonomik kalkınması üzerinde olumsuz izler bırakan yer değişimleridir. Bu çalışmada; toplumların gelişmesi ve sosyoekonomik kalkınma üzerindeki olumsuz etkilerinin giderilebilmesi için göçlerin azaltılmasının gerekliliği ve ülkenin dengeli bir şekilde gelişebilmesi için bölgesel kalkınmanın güçlendirilmesinin önemi üzerinde durulmuştur. Çalışmanın amacı; göçlerin sosyoekonomik gelişme ve kalkınma üzerindeki etkilerini ortaya koymak ve bu üç kavram arasındaki etkileşimi açıklamaktır. Yöntem olarak teorik veriler, saha çalışmaları, gözlemler ve alandaki tespitlerden yararlanılmıştır. Türkiye‟de yaşanan göç hareketlilikleri ve bu göçlerin ülkenin kalkınması ve gelişmesi üzerindeki etkileri üzerinde durulmuştur. İnsanların çeşitli sebeplerle göç etmek zorunda kalması ve belli bölgelere yoğunlaşması ülkenin imkân ve fırsatlarının yeterince kullanılmasını engellemekte ve bölgesel farklılıkları doğurmaktadır. Dış göçler, işgücü göçü ve beyin göçü yoluyla beşerî sermayenin ülkenin kalkınmasına yönelik kullanımını önlemektedir. Yerleşik düzenin dinamik bir yapıda olması ve göç sirkülasyonlarının yoğun olması ülkenin sosyoekonomik gelişme ve kalkınmasını yavaşlatmaktadır. Ülkenin sağlıklı bir şekilde gelişebilmesi için iç ve dış göçün önlenmesi veya azaltılması gerekmektedir. Hizmet ve yatırımları ülke geneline dengeli dağıtmak göç hareketlerini yavaşlatacak ve insanların yaşadığı bölgeleri sahiplenmesini sağlayacaktır. İnsanların hizmetlerin bulunduğu yerlere yoğunlaşmasına zemin oluşturmak yerine hizmetleri insanların ayağına götürmek göçlerin azalmasını sağlayacak ve kalkınmayı güçlendirecektir. Göç hareketleri daha çok bölgesel imkanların yetersizliğinden kaynaklanmaktadır. Daha verimli eğitim ve sağlık hizmetine eriĢim beklentisi, güvenlik, iş ve istihdam olanaklarının yetersizliği gibi göç etmeye sebep olan etmenlerin bölgesel düzeyde iyileştirilmesinin ve bu sorunların çözümü için uygulanabilir kalıcı politikalar üretilmesinin insanların kolay yer değiĢtirmesini önleyeceği ve ülkenin dengeli kalkınmasını sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Göç, Göçmen, Gelişme, Sosyal Kalkınma, Ekonomik Kalkınma

PDF

___

ADIGÜZEL, Yusuf, (2016), Göç Sosyolojisi. 1. Basım. Ankara: Nobel Yayın.
AK, Muammer, (2016), “Toplumsal Bir Olgu Olarak Yoksulluk”, Akademik Bakış Dergisi, S. 54: s. 296-306.
AKTAŞ, Munise Tuba, (2014), “Göç Olgusu Ekonomik Kalkınmada İtici Güç Olabilir Mi?” Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. VII, S. 1: s. 37-48.
AYDINER BOYLU, Ayfer, PAÇACIOĞLU, Bahar, (2016), “Yaşam Kalitesi Ve Göstergeleri”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, C. VIII, S. 15: s. 137- 150.
CENGİZ, Tülay, ÇELEM, Hayran, (2003), “Kırsal Kalkınmada Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) Yönteminin Kullanımı”, K.A.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, C. IV, S. 1-2: s. 144- 153.
ÇAĞLAYAN, Savaş, (2006), “Göç Kuramları, Göç ve Göçmen İlişkisi”, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 17: s. 67-91. Erş: http://dergipark.gov.tr/ musbed/issue/23522/250638
ÇATALBAŞ KARPAT, Gaye, YARAR Ömer, (2015), “Türkiye'deki Bölgeler Arası İç Göçü Etkileyen Faktörlerin Panel Veri Analizi İle Belirlenmesi”, Alphanumeric Journal, C. III, S. 1: 99-117.
ÇAKIR, Sabri, (2011), “Geleneksel Türk Kültüründe Göç Ve Toplumsal Değişme”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 24: s. 129-142.
ÇAKMAK, Diren, (2011), “Soykırım Suçu: Suçun Gerçekleştiği Ruanda Örneği (1994) Ve Suçun Gerçekleşmediği Ermeni Tehciri (1915)”. 38. ICANAS Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongre Kitabı, Atatürk Kültür, Dil Ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları: 12/2.
ÇETİN, Sunay, (2012), “Kalkınmada Kentleşme Ve Konut Politikalarının Önemi”, Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, C. IV, S. 1: s. 293-304.
DEMİR, Gülsen, (1997), “Göç Nedenleri ve Göçenlerin Beklentilerindeki Gerçekleşme Durumu: Bolu İli Kıbrısçık İlçesi Örneği”, Toplum ve Göç Bildiriler Kitabı, Ankara: DİE Yayın No 2046.
DEMİRBAŞ, Hatice, BEKAROĞLU, Ece, (2014), “Evden Uzakta Olmak: Sığınmacıların/Mültecilerin Psikolojik Sorunları Ve Alınacak Önlemler”, Kriz Dergisi, C. XXI, S. 1-2-3: s. 11-24 Erş: http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler /21/2081/21561.pdf.
DİNÇER, Mehmet, (2003), “Eğitimin Toplumsal Değişme Sürecindeki Gücü”, Ege Eğitim Dergisi, C. I, S. 3: s. 102-112.
DİNÇER, İclal, ENLİL, Zeynep M. (2002), “Eski Kent Merkezinde Yeni Yoksullar: Tarlabaşı-İstanbul,” Yoksulluk Kent Yoksulluğu ve Planlama Bildiri Kitabı Ankara: TMMOB İehir Plancıları Odası ve Gazi Üniversitesi, 415–424.
DİŞBUDAK, Cem, (2004), “Uluslararası Göç Ve Türkiye Ekonomisi”, İktisat, İşletme Ve Finans Dergisi, C. XIX, S. 217: s. 84-94.
ES, Muharrem, ATEİ, Hamza, (2004), “Kent Yönetimi, Kentlileşme Ve Göç: Sorunlar Ve Çözüm Önerileri”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, S. 48: s. 205-248.
SOSYAL KALKINMA RAPORU, (2010), Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Hareketi, www. kalkinma.org, Erş. 12.04.2010
GENÇ, Yusuf, KARA, H. Zahid, (2016), “İç Göç Sürecinde Birey Rollerinin Toplumsal Cinsiyet Açısından Değerlendirilmesi”, PESA International Journal of Social Studies, C. II, S. 3: s. 31-40.
GEZİCİ, Ferhan, HEWİNGS, Geoffrey. J. D. (2004), “Regional Convergence And The Economic Performance Of Peripheral Areas In Turkey”, Review of Urban & Regional Development Studies, C. XVI, S. 2: s. 113-132.
GÜLÇUBUK, Bülent, (1997), Kırsal Kalkınma Çalışmalarında Türkiye Kalkınma Vakfı’nın Yeri ve İşlevi, (Basılmamış Doktora Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
GÜNEŞ, M. Emin, (2013), “İç Göç Terörizm İlişkisinde Mersin Örneği”, Akademik İncelemeler Dergisi, C. VIII, S. 2: s. 275-302.
KARACA, Orhan, (2004), “Türkiye‟de Bölgeler Arası Gelir Farklılıkları: Yakınsama Var Mı?”, Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni (No. 2004/7)
KAHRAMAN, Berna, COİKUN, Özlem, TUNÇ, Gülçin, (2002), “Göç Olgusunun Değerlendirilmesi,” Kente Göç ve Yoksulluk: Diyarbakır Örneği, (Der: M. Ersoy ve H. Tarık Şengül), Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, s. 25–48.
KARTAL, Kemal, (1983), “Kentlileşmenin Ekonomik ve Sosyal Maliyeti”, Amme İdaresi Dergisi, C. XVI, S. 4: s. 92-110.
KELEŞ, Ruşen, (1995), “Kentleşme ve Türkçe”, Dilbilim Araştırmaları Dergisi, S. 6: 1-5.
KIRDAR, Murat. G., SARACOĞLU, D.İirin, (2008), “Migration And Regional Convergence: An Empirical Investigation For Turkey”, Papers in Regional Science, C. LXXXVII, S. 4: s. 545-566.
KIRDAR, Murat. G., SARACOĞLU, D.İirin, (2012), “İç Göç, Bölgesel Yakınsama Sorunu ve Ekonomik Büyüme: Türkiye Örneği”, Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni, 75.
KOÇAK, Yüksel, TERZİ, Elvan, (2012), “Türkiye‟de Göç Olgusu, Göç Edenlerin Kentlere Olan Etkileri ve Çözüm Önerileri”, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. III, S. 3: s. 163-184.
LELE, Sharachchandra. M. (1991), “Sustainable Development: A Critical Review”, World Development, C. XIX, S. 6: s. 607-621.
LEWİS, W. Arthur, (1954), "Economic Development with Unlimited Supplies of Labor", The Manchester School of Economic and Social Studies S. 22: s. 139-191.
ÖZER, İnan, (2004), Kentleşme, Kentlileşme ve Kentsel Değişme, Bursa: Ekin Kitabevi.
ÖZGÜR, E. Murat, AYDIN, Olgu, (2011), “Türkiye‟de Evlilik Göçünün Mekânsal Veri Analizi Teknikleriyle Değerlendirilmesi”, Coğrafi Bilimler Dergisi, C. IX, S. 1: s. 29-40.
ÖZMETE, Emine, (2010), “Sosyal Hizmette Sürdürülebilir Kalkınma Anlayışı: Kavramsal Analiz”, Aile ve Toplum, C. VI, S. 22: s. 79-90.
ÖZMETE, Emine, ARSLAN, Ezgi, (2018), “Göç: Transnasyonalizm ve Transnasyonal Sosyal Hizmet”, Toplum Ve Sosyal Hizmet, C. XXIX, S. 1: s. 173-207.
ÖZTÜRK, Mustafa, ALTUNTEPE, Nihat, (2008), “Türkiye‟de Kentsel Alanlara Göç Edenlerin Kent Ve Çalışma Hayatına Uyum Durumları: Bir Alan Araştırması”, Journal of Yaşar University, C. III, S. 11: s. 1587-1625. https://doi.org/10.19168/jyu.17305
PEZZEY, John, (1989), “Economic Analysis Of Sustainable Growth And Sustainable Development”, Environment Department Working Paper No. 15, Washington DC: World Bank.
SADİOĞLU, Uğur, ÖKTEM, Mustafa. K. (2011), “Ulusal Kalkınma Sorunsalı Açısından Türkiye‟de Kamu Yönetiminin Rolü Ve Önemi”, Sosyoeokonomi, C. XVI, S. 16.
SEN, Amartya, (1990), “Development As Capability Expansion”, The Community Development Reader, s. 41-58.
SMİTH, Adam, (2006), Milletlerin Zenginliği, (Çev: Haldun Derin), İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
ŞEN, Mustafa, (2014), “Türkiye‟de İç Göçlerin Neden ve Sonuç Kapsamında İncelenmesi”, Çalışma ve Toplum, 1.
TEKELİ, İlhan, (1982), Türkiye’de Kentleşme Yazıları, Ankara: Turhan Kitabevi.
TIRAŞ, H. Hayrettin, (2012), “Sürdürülebilir Kalkınma ve Çevre: Teorik Bir İnceleme”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. II, S. 2: s. 57-73.
TUZCU, Ayla, BADEMLİ, Kerime, (2014), “Göçün Psikososyal Boyutu”, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, C. VI, S. 1: s. 56-66.
UN DOCUMENTS (1987), Gathering a Body Of Global Agreements, Our Common Future, From One Earth to One World, http://www.un-documents.net/ocf-ov.htm Erş. 03.04.2019.
YAMAK, Rahmi, YAMAK, Nebiye, (1999), “Türkiye‟de Gelir Dağılımı ve İç Göç”, D.E.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. I, S. 1: s. 16-28.
YAMANOĞLU, Kemal Buğra, (2008), “Türkiye‟de Sosyo-Ekonomik Faktörlerin İller Arası Yakınsama Üzerine Etkileri”, İstatistikçiler Dergisi, S. 1: s. 33-49.
YILDIRIM, Aziz, (2004), Kentleşme ve Kentleşme Sürecinde Göçün Suç Olgusu Üzerindeki Etkileri, Ankara Üniversitesi SBE Kent ve Çevre Bilimleri ABD Yüksek Lisans Tezi.
YILDIZ, Zafer, TOPUZ, Hüseyin, (2011), “Sosyal Sermaye ve Ekonomik Kalkınma İlişkisi Açısından Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, S. 61: s. 201-226.
YILMAZ, Nail, (2004), “Farklılaştıran ve Ayrıştıran Bir Mekanizma Olarak Kentleşme”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, S. 48: s. 249-267.
https://data2.unhcr.org/en/situations/syria, Erş. 14.02.2019
http://www.goc.gov.tr/icerik6/gecici-koruma_363_378_4713_icerik, Erş. 14.02.2019
https://www.undp.org/content/dam/turkey/white-book/Beyaz%20Kitap%20SDG%20Ek2 %20K%C4%B1sa%20TR%20Sayfalar.pdf, Erş. 03.04.2019