DIŞ GELİŞMELER IŞIĞINDA CUMHURBAŞKANI İSMET İNÖNÜ'NÜN İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI DÖNEMİ İSTANBUL ZİYARETLERİ

Devlet başkanlarının yurt ziyaretlerine çıkması iki yönden önem arz etmektedir. Bu ziyaretler bir yandan halkın sıkıntılarını birinci elden dinleme olanağı sağlarken öte yandan ziyaret eden siyasetçi ya da devlet başkanının halk arasındaki itibarını yükselterek hâkimiyetini kuvvetlendirmektedir. Bu açıdan bakıldığında Atatürk döneminde ihmal edilmeyen yurt ziyaretlerinin İnönü döneminde de önemle üzerinde durulduğu görülmektedir. Çalışmanın konusunu teşkil eden Dış Gelişmeler Işığında Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün İkinci Dünya Savaşı Dönemi İstanbul Ziyaretleri, mevcut ziyaretler içerisinde önemli bir yer işgal etmektedir. Zira İstanbul, Türkiye’nin en büyük kenti olması ve bu büyüklüğün sadece nüfus ile sınırlı kalmaması bu kenti cazibe merkezi haline getirmiştir. Adeta ülkenin lokomotifi konumunda olan İstanbul, Cumhurbaşkanı İnönü’nün ihmal etmediği kentlerin başında yer almıştır. İkinci Dünya Savaşı dönemi içerisinde değerlendirilen İstanbul ziyaretleri şüphesiz ki savaşın Türkiye üzerindeki tesirlerinden ayrı düşünülemez. Bu bağlamda çalışmada, İnönü’nün İstanbul ziyaretlerinin nedenleri, savaş dönemi dış politikasıyla ilgisi ve bu ziyaretlerle elde edilen kazanımlar ortaya konulmaya çalışılmıştır. Dönem koşulları göz önüne alındığında eski başkentin halen ülkenin en gözde şehri olduğu gerçeği unutulmamalıdır. İstanbul’da söz konusu olan sorun ve eksikliklerin Türkiye’ye olası tesiri İnönü tarafından iyi bilinmektedir. Bu bilinç İstanbul ziyaretlerinde önemli bir unsur olmuştur. Ayrıca İnönü İstanbul’u sadece politik sebeplerle değil istirahat amaçlı da ziyaret etmiştir. Yalova bu amaçla tercih ettiği yer olarak karşımıza çıkmaktadır. Tüm bunlar, çalışmanın İstanbul özelinde ele alınmasını sağlamıştır. Bu çalışmada Türkiye’nin halen en önemli şehri konumunda olan İstanbul’a Cumhurbaşkanı İnönü’nün İkinci Dünya Savaşı sürecinde gerçekleştirdiği ziyaretler incelenmiştir. Bu ziyaretler İkinci Dünya Savaşı dış gelişmeleri bağlamında incelenerek ziyaretlerdeki amaç, süreç ve sonuçlarının kapsamlı ve sağlıklı bir şekilde değerlendirilmesi hedeflenmiştir.

THE İSTANBUL VİSİTS OF İSMET İNÖNÜ İN SECOND WORLD WAR ERA İN THE LİGHTS OF EXTERNAL DEVELOPMENTS

The Presidents’ tours around the country are important in two ways. These nationwide tours enable to listen to the problems of public and reinforce the politician or the president’s authority by enhancing the reputation of him. When considered from this point of view, it is seen that the nationwide tours were important as it was in the time of Atatürk. The İstanbul Visits Of İsmet İnönü İn Second World War Era İn The Lights Of External Developments, the subject of this work, has an important place around the present visits. Being the biggest city in Turkey and not just being limited to the population make the city an attraction point. Istanbul which is almost in the place of the engine of country is one of the first cities not ignored y President İnönü. It is surely beyond doubt that İstanbul visits, evaluated in the period of the Second World War, can not be thought separated from the effects of the war on Turkey. Concordantly, in this work it is tried to propound the reasons of İstanbul visits of Inonu the connection with internal and foreign politics during the war period and acquisitions gained with his travels. Taking into account conditions of the period, it should not be forgotten that the former capital is still the favorite city of the country. The possible effect of the problems and deficiencies in İstanbul is known well by İnönü. This awareness was an important constituent in İstanbul travels. Moreover, İnönü visited İstanbul not only with the politic reasons but also for resting. Yalova is seen as the place that he travels fort his aim. All of these made available to handle this work specific to İstanbul. In this study, The visits to İstanbul which is still the most important place in Turkey, of the President İsmet İnönü in the Second World War era are investigated. It is aimed to evaluate the aim, process and results of these visits correctly by investigating them in the context of external devolepments in Second World War era.

PDF

___

BCA 030/10/00/00-02/12/16
BCA 030/01/00/00-40/238/3.
TBMM Zabıt Cerideleri
Akşam
Vakit
İkdam
Tanin
Ulus
Armaoğlu Fahir 2020a, Türk Dış Politikası Tarihi, , İstanbul: Kronik Yayınları.
Armaoğlu, Fahir 2020b, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914-1995, İstanbul: Kronik Yayınları.
Ateş, Ahmet Emre; Gökçeler, Onur 2019, “12 Temmuz Beyannamesinin Gölgesinde Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün Yurt Gezileri”, İnsan ve İnsan Dergisi, Yıl.6, Sayı.21, s. 477-492.
Aydemir, Şevket Süreyya 1993, İkinci Adam 1938-1950, C. II, İstanbul: Remzi Kitapevi.
Bakar, Bülent 2007, “İkinci Dünya Savaşı’nda İstanbul ve Trakya’dan Anadolu’ya Göç ve Paniğe Karşı Propaganda”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, S.12, s.1-35.
Baş, Arda 2019, “Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün Karabük Ziyareti 1938”, Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 5/7, s.99-111.
Bülbül, İrfan 2006, “İkinci Dünya Savaşı’nın Türkiye’de Sosyal Hayata Olumsuz Yansımaları, İstanbul Üniversitesi”, Atatürk İlke ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Dergisi, S.9, s. 1-50.
Cengiz, Emre 2012, İsmet İnönü ve İkinci Dünya Savaşı Yılları Türk Dış Politikası, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Sivas.
Çıldır, Bülent 2002, İkinci Dünya Savaşı Dönemi İktisadi Tedbirlerden Varlık Vergisi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Doğan Avni 1964, Kurtuluş Kuruluş ve Sonrası, İstanbul: Dünya Yayınları
Eroğlu, Hamza 1985, “İsmet İnönü ve I. ve II. İnönü Muharebelerinin İçeride ve Dışarıda Etkileri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.2, S.4, s. 65-84.
Gökçeler, Onur, 2018, 1946-1950 Yılları Arasında İsmet İnönü’nün Cumhurbaşkanlığı ve Yönetim Anlayışı, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Granda, Cemal; Gürkan Turhan 1973, Atatürk’ün Uşağı İdim, İstanbul: Hürriyet Yayınları.
Gül, Muhittin 2006, “Atatürk’ün Yurt Gezilerinin Kamuoyu Oluşturmadaki Rolü”, Afyonkocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.8, S.3, s. 52-72.
Gülen, Ahmet 2020, “Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün İlk Yurt Gezisi ve Yankıları”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 67, s.265- 288.
Hür, Ayşe 2015, İnönü ve Bayar’lı Yıllar, İstanbul: Profil Yayınları
Irmak, Sadi 1990, “İkinci İnönü Savaşının Sonuçları”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.6, S.17, s. 377-380.
İnönü’nün Söylev ve Demeçleri I 1946, Türk Devrim Tarihi Enstitüsü Yayınları, İstanbul.
İpekçi, Abdi 1997, İnönü Atatürk’ü Anlatıyor, İstanbul: Yenigün Haber Ajansı.
Koçak, Cemil 2012, Türkiye’de Milli Şef Dönemi 1938-1945, , C.1, İstanbul: İletişim Yayınları
Tekeli, İlhan; İlkin, Selim 2018, Dış Siyaset ve Askeri Stratejileriyle İkinci Dünya Savaşı Türkiyesi, , C.1, İstanbul: İletişim Yayınları.
Tınal, Melih 2017, “İsmet İnönü’nün Kuzey Anadolu Ziyaretlerine İlişkin Gözlemler 6-13 Aralık 1938”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 10, S. 52, s. 437-442.
Toker, Metin 1990, Tek Partiden Çok Partiye 1944-1950, İstanbul: Bilgi Yayınevi.
Topuz, Hıfzı 2015, Bana Atatürk’ü Anlattılar, İstanbul: Remzi Kitapevi.
Tuncer, Hüner 2012, İsmet İnönü’nün Dış Politikası 1938-1950, İstanbul: Kaynak Yayınları.
Turan, Şerafettin 2000, İsmet İnönü Yaşamı, Dönemi ve Kişiliği, Ankara: TTK Basımevi.
Türkmen, İsmet 2013; Kastamonu Halkevi ve Türkiye'nin Modernleşme Sürecine Katkıları 1932-1951, Ankara: Berikan Yayınevi.
Ural, Selçuk; Kılınç, Selçuk2015, “Türkiye-Romanya İlişkileri 1923-1950”, KAÜ İİBF Dergisi, C.6, S.11, s. 179-202.
Uyar, Hakkı2011, Tek Parti Dönemi ve Cumhuriyet Halk Partisi, İstanbul: Boyut Yayınları
Zürcher, Erij Jan 2000, Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İstanbul: İletişim Yayınları.
https://deprem.afad.gov.tr/tarihteBuAy?id=63 (AFAD Resmi İnternet Sitesi)
https://www.anayasa.gen.tr/1924tek.htm.