CUMHURİYET YAYINCILIĞININ İLK PLANLAMASI: BİRİNCİ TÜRK NEŞRİYAT KONGRESİ (2-5 Mayıs 1939)

Bu çalışmada Tek Parti Dönemi’nde 2-5 Mayıs 1939 tarihleri arasında Maarif Vekaleti tarafından Ankara’da düzenlenen Birinci Türk Neşriyat Kongresi ele alınmıştır. Bu çalışmanın amacı Tek Parti Dönemi’nde toplanan Birinci Türk Neşriyat Kongresi’nin çalışmalarını ve kongrenin Türk kültür hayatı ve yayıncılığına katkılarını incelemektir. Bu amaçla çalışmada Birinci Türk Neşriyat Kongresi kim tarafından, ne zaman, nerede, hangi amaçla ve Türk yayıncılığına katkıları neler olmuştur? sorularına cevap aranmıştır. Yapılan araştırmalar sonucunda literatürde Birinci Türk Neşriyat Kongresi’ni tek başına ve doğrudan ele alan özgün bir çalışmanın bulunmadığı görülmüştür. Bu çalışma litaratürdeki bu eksikliği tamamlamayı amaçlamaktadır. Bu çalışmada, araştırılan olgu ve olaylarla ilgili yazılı belgelerin ayrıntılı olarak taranıp ve bu belgelerden anlamlı bir bütün oluşturma yöntemi olarak kabul edilen metin analizi tekniği kullanılmıştır. Verilerin analizinde ise içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Bu çalışmada başta arşiv belgeleri olmak üzere, Maarrif Vekilliğinin resmi yayın organı olan Tebliğler Dergisi, dönemin ulusal gazeteleri Akşam, Cumhuriyet, Haber, Halkın Sesi, Son Telgraf, Tan, Türk Dili, Ulus, Vakit, Yeni Asır, Yeni Sabah gazeteleri, Maarif Vekilliği tarafından yayınlanan kongrenin raporları ve görüşme tutanakları ile birlikte telif ve tetkik eserlerden yararlanılmıştır. Çalışma sonucunda Maarif Vekaleti’nin düzenlediği ilk geniş çaplı organizasyon olan Birinci Türk Neşriyat Kongresi’nin Türk yayıncılığının miladı olduğu görülmüştür. Türk kültür hayatındaki en önemli hamlelerden biri olan Birinci Türk Neşriyat Kongresine Türk kamuoyunun da büyük bir önem gösterdiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Birinci Türk Neşriyat Kongresi, Hasan Ali Yücel, Ulusal Yayıncılık

PDF

___

Akşam, 6 Mayıs 1939.
BCA, 030/10-145/38/6, 17 Temmuz 1939.
BCA, 30/1/1/2-88/100/11, 13 Ekim 1939.
BCA, 30/18/1/2-85/110/9, 2 Ocak 1939.
BCA, 490/01-1310/349/1, 7 Haziran 1940.
Cumhuriyet, 29 Mart 1939.
Cumhuriyet, 5 Mayıs 1939.
Göktepe, F. 2014. Cumhuriyet Döneminde Yayınlanan Tercüme Dergilerinin Çeviri
Sosyolojisi Açısından İrdelenmesi (1940-1946). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Gürçağlar, Ş. T. 2008, Tercüme Bürosu Nasıl Doğdu. Birinci Neşriyat Kongresi ve Çeviri Planlaması. Çeviri Seçkisi I Çeviriyi Düşünenler, Haz. Mehmet Rifat, Sel Yayıncılık, İstanbul, ss: 37-43.
Haber, 29 Nisan 1939.
Haber, 3 Mayıs 1939.
Haleva, B. & Kıvanç A. Z. 2015. Türkiye'de Çeviri Politikaları ve Yayınevleri Üzerine Dönemsel Bir Kesit İncelemesi. Journal of Turkish Studies, 10(8), 1325. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.8263
Halkın Sesi, 3 Mayıs 1939.
Kıpçak, H. & Davulcu, F. 2016. Ulusal Yayın Kongreleri. Türk Kütüphaneciliği, 30(3), 540–545. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tk/issue/48653/618603
MEB Tebliğler Dergisi, 25 Ekim 1940, S. 94.
MEB Tebliğler Dergisi, 27 Mart 1939, S. 11.
MEB Tebliğler Dergisi, 7 Ağustos 1939, S. 30. Son Posta, 6 Mayıs 1939.
Son Telgraf, 6 Mayıs 1939.
Tan, 2 Mayıs 1939.
Tan, 8 Mayıs 1939.
TC Maarif Vekilliği. 1939a. Birinci Türk Neşriyat Kongresi (1-5 Mayıs 1939) Raporlar, Teklifler, Müzakere Zabıtları. Ankara: Maarif Vekilliği Neşriyat Müdürlüğü.
TC Maarif Vekilliği. 1939b. Birinci Türk Neşriyat Kongresi Kılavuzu. İstanbul: Devlet Basımevi.
Türk Dili, 3 Mayıs 1939.
Ulus, 1 Mayıs 1939.
Ulus, 2 Mayıs 1939.
Ulus, 28 Nisan 1939.
Ulus, 3 Mayıs 1939.
Ulus, 4 Mayıs 1939.
Ulus, 6 Mayıs 1939.
Vakit, 22 Nisan 1939.
Vakit, 27 Nisan 1939.
Vakit, 3 Mayıs 1939.
Vakit, 4 Mayıs 1939.
Yeni Asır, 3 Mayıs 1939.
Yeni Sabah, 1 Mayıs 1939.
Paçacı, İ. 2021. Cumhuriyetin Modernleşme Projesi Olarak “Ulusal Yayıncılık Kongreleri”. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 7(1), 229– 248. https://doi.org/10.46442/intjcss.826281