NURETTİN TOPÇU’NUN DEVLET ANLAYIŞI: MİLLİ DEVLET

Türk düşünce tarihinin önemli isimlerinden biri olan Nurettin Topçu, kaleme aldığı eserlerde devlet mefhumuna özel bir önem atfetmektedir. Onun düşüncesinde devlet, Allah’a ulaşılacak bir yoldur. Topçu, devlet ile ilgili fikirlerini Anadolu merkezli İslam anlayışı, İsyan Ahlakı ve İslam sosyalizmi adını verdiği kavramlar etrafında şekillendirmiştir. Ayrıca düşüncelerini Batılı fikirlerle harmanlamak suretiyle ortaya koymuştur. Bu bakımdan kendine has ve Türkiye’deki fikri akımlara tepkisel olarak şekillendirdiği devlet anlayışına “milli devlet” adını vermektedir. Topçu, milli devleti Anadolu coğrafyası ile sınırlayarak, yerli ve milli bir devlet modelini benimsemiştir. Bu doğrultuda merkeziyetçi ve otoriter şeklinde tanımladığı milli devletin sosyal, siyasal, kültürel, iktisadi ve askeri unsurlarını tespit etmiş, tarih boyunca Anadolu’da kurulan Türk devletlerinin milli devlet ile olan bağını ispat etmeye yönelik görüşler öne sürmüştür. Bu çalışmada Topçu’nun 1939 yılında çıkarttığı Hareket Dergisi referans alınarak onun devlet anlayışı ve özelde milli devlete yüklediği anlamlar üzerinde durulmaktadır. Bu amaçla Topçu’nun eserlerindeki fikirler içerik analizi metodu ile irdelenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın neticesinde Topçu’nun kurulacak milli devletin ve bu sistemin tüm kurumlarının ilham kaynağını İslamiyet’te bulduğu görülmüştür. Geleneğe vurgu yapan ve ahlakı devletin temel dinamiklerinden biri olarak gören Topçu, Anadolu’yu İslam’ın merkezine alarak devlet anlayışının çerçevesini çizmişti. Ancak milli devlet anlayışını Batılı kavram ve paradigmalarla izah ederek eklektik bir yorum ile temellendirmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Nurettin Topçu, Milli Devlet, Muhafazakârlık, Anadoluculuk.

PDF

___

Akın, Mahmut. H, Meşe, Ertuğrul, 2013, “Türkiye’de Muhafazakârlığa Nurettin Topçu’nun Eleştirel Katkısı”, Muhafazakâr Düşünce, Yıl. 10, Sayı. 37, s. 141-154.
Aksakal, Hasan, 2016, Türk Muhafazakârlığı, Terennüm, Tereddüt, Tahakküm, İstanbul: Alfa Yayınları.
Anderson, Benedict, 2015, Hayali Cemaatler: Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması, çev: İ, Savaşır, İstanbul: Metis Yayınları.
Ay, Hakan, Üçar, Öznur, 2015, “Devletin Gelişim Süreci”, İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt 16, Sayı 2, 195-206.
Aydoğdu, Hüseyin, 2009, “Ahlâk Filozofu” ve “Hareket Adamı” Olarak Nurettin Topçu”, AÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı. 40. s. 439-462.
Beriş, Hamit Emrah, 2006, “Tarih Bilinci Olarak Muhafazakârlık ve Türk Muhafazakârlığında Tarih Algısı”, Muhafazakâr Düşünce, Yıl. 2, Sayı. 8, s. 79-102.
Bilge, Muhittin, 2011, “Nurettin Topçu ve Medeniyete Milli Bir Alan Açma Çabası Olarak Anadolucu Medeniyet Perspektifi”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13/2, s. 167-182.
Çınar, Metin, 2013, Anadoluculuk ve Tek Parti CHP’de Sağ Kanat, İstanbul: İletişim Yayınları.
Doğan, Necmettin, 2011, “Türk Muhafazakârlığının Devlet Algısı: Nurettin Topçu Örneği”, Doğu-Batı, 14(58), s. 213- 228.
Dural, A. Baran, 2010, Türk Muhafazakârlığı ve Nurettin Topçu, Başkaldırı ve Uyum, İstanbul: Kriter Yayınları.
Duran, Hasan, Polat, Aydın, 2015, “Nurettin Topçu'da Milliyetçilik ve Anadolu Milliyetçiliği”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı. 28, Haz. S. 1-4.
Emer, Yener, 2006, “Nurettin Topçu’nun Din ve Devlet Anlayışı”, Hece Aylık Edebiyat Dergisi (Özel sayı Nurettin Topçu) Sayı:109, s. 306-318.
Emre, Akif, 2020, Portreler, İstanbul: Büyüyenay Yayınları.
Erol, Abdullah, 2020, Bir Deifikasyon Öyküsü Modern Devlet, İstanbul: Endülüs Yayınları.
Gündüz, Mustafa, 2015, “Muhafazakâr-Modernist Bir Cumhuriyet Aydını: Nurettin Topçu’nun Eğitim Görüşleri”, Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, Kış, Özel Sayı, 45-88.
Hayes, Carlton J. H. 2010, Milliyetçilik Bir Din, çev: M. Çiftkaya, İstanbul: İz Yayıncılık.
Hobsbawm, Eric. J, 2014, Milletler ve Milliyetçilik, çev: O. Akınhay, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Kara, İsmail, 2006, “Bir Siyasi İhya Hareketi: Topçu’da Siyaset ve Devlet Telakkisi”, Hece Aylık Edebiyat Dergisi (Özel sayı Nurettin Topçu), Sayı.109, 244-254.
Kara, İsmail, 2012, Din ile Modernleşme Arasında Çağdaş Türk Düşüncesinin Meseleleri, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Kara, İsmail, 2012, Nurettin Topçu (1909-1975) TDV İslâm Ansiklopedisi içinde, (C. 41, s. 252.)
Kara, İsmail, 2013, Nurettin Topçu Hayatı ve Bibliyografyası, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Karaman, Hüseyin, “Nurettin Topçu’nun Felsefesinde İsyan Ahlakı”, Muhafazakâr Düşünce, Yıl. 5, Sayı. 19-2079-90.
Koç, Yunus, 2020, “Muhafazakâr Bir Düşünür Olarak Topçu’nun Demokrasi Yaklaşımı”, Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, Yıl. 10, Cilt. 16, Eğitim ve Toplum Özel Sayısı, s. 6318-6343.
Künyesiz, 1953. “Türk Milliyetçiliğinin Asli Kaynakları”, Hareket, Sayı. 3.
Künyesiz, 1966, “Hareketin Sakladığı Sır”, Hareket, Sayı. 1.
Künyesiz, 1969, “Hareketin Otuz Yılı”, Hareket, Sayı. 37.
Künyesiz, 1972, “Milliyetçiliğimiz”, Hareket, Sayı.73.
Mollaer, Fırat, 2008, Türkiye’de Liberal Muhafazakârlık ve Nurettin Topçu, İstanbul: Dergâh Yayınları,
Öğün, Süleyman Seyfi, 1992, Türkiye’de Cemaatçi Milliyetçilik ve Nurettin Topçu, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Öztürk, Armağan, Mollaer, Fırat, 2006, “Muhafazakâr İdeoloji ve Rasyonalite”, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No:35, Ekim, s. 49-72.
Renan, Ernest, 1946, Nutuklar ve Konferanslar, çev. Z. Ishan, Ankara: Sakarya Basımevi.
Somuncu, Selim, 2006, “Modernist İdeolojinin Karşısında Gelenekçi Bir Reformist: Nurettin Topçu”, Hece Aylık Edebiyat Dergisi (Özel sayı Nurettin Topçu) Sayı:109, s. 244-254.
Somuncu, Selim, 2006, “Nurettin Topçu’nun İki Yazısı Üzerine”, Hece Aylık Edebiyat Dergisi (Özel sayı Nurettin Topçu) Sayı:109, s. 377.
Suveren, Yaşar, 2014, “Cumhuriyetçi Radikal Modernizme Karşı Anti-Modernist Bir Entelektüel Olarak Nurettin Topçu”, Akademik İncelemeler Dergisi, Cilt. 9, Sayı. 2, s. 23-44.
Şehsuvaroğlu, Lütfü, 2011, Türk Sosyalizmi ve Nurettin Topçu, Ankara: Elips Kitap Yayınları.
Şen, Hasan, 2016, “Nurettin Topçu’nun Türk Düşüncesindeki Sıradışı Yeri”, Kültür Dünyamızın Mimarları, Editör: Ünal Bozyer, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Mayıs- 2016, s. 35-70.
Şimşek, Ahmet, Satan, Ali, 2011, Milli Tarihin İnşası (Makaleler), İstanbul: Tarihçi Kitabevi.
Topçu, Nurettin, 1939, “Bizde Milliyet Hareketleri”, Hareket, Sayı. 3.
Topçu, Nurettin, 1939, “İçtimai Sınıflar”, Hareket, Sayı. 2.
Topçu, Nurettin, 1943, “Millet ve Milliyet”, Hareket, Sayı. 12.
Topçu, Nurettin, 1948, “Devlette Hakimiyet”, Hareket, Sayı. 22.
Topçu, Nurettin, 1948, “Devlette İrade”, Hareket, Sayı. 21.
Topçu, Nurettin, 1968, “Türk Milliyetçiliği ve Komünizm”, Hareket, Sayı. 32.
Topçu, Nurettin, 1970, “Milli Devlet”, Hareket, Sayı. 60.
Topçu, Nurettin, 1972, “Milliyetçiliğimizin Esasları”, Hareket, Sayı. 73.
Topçu, Nurettin, 2015, İradenin Davası Devlet ve Demokrasi, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Topçu, Nurettin, 2016, Büyük Fetih, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Topçu, Nurettin, 2016, İsyan Ahlakı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Topçu, Nurettin, 2017, Yarınki Türkiye, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Topçu, Nurettin, Varoluş Felsefesi, Hareket Felsefesi, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Türkmen, Hamza, 2010, Ulusçuluk Çıkmazı, İstanbul: Ekin Yayınları.
Ünal, Vehbi, 2010, “Nurettin Topçu'nun Düşünce Sisteminde Devlet ve Demokrasi”, C.Ü. ilahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt. XIV, Sayı. 2, s. 469-485.