BİR ŞİDDET BİÇİMİ OLARAK EMEĞİN KADINLAŞMASI: GÖÇMEN EV İÇİ İŞÇİLERİ

Küresellik ve neoliberal ekonomi politikalarıyla şekillenen günümüz dünyasında, ihracata yönelik ve yapısal uyum paketleriyle desteklenmiş ekonomi politikaları karşımıza çıkmaktadır. Bu yeni düzen de beraberinde toplumsal cinsiyet temelli piyasaların oluşmasına sebebiyet vermiştir. Toplumsal cinsiyet temelli piyasa ekonomileri kadınlara ve özellikle göçmen kadınlara yönelik ayrımcılık ve şiddeti de beraberinde getirmiştir. Küreselleşme yeni işgücü alanları yaratırken güneyden kuzeye doğru yoğun göç dalgaları yaşanmış ve bu durumda kadınların çoğu ev içi hizmeti, bakıcılık, hemşirelik, seks işçiliği gibi toplumsal cinsiyet rollerini yeniden üreten işlerde çalışmaya zorunlu bırakılmışlardır. Göçmen kadın işçiler güvencesiz, sigortasız, esnek ve kısa dönemli işlerde çalışmaya mecbur olmuşlar, bu durum da göçün kadınlaşması kavramını ortaya çıkarmıştır. Kadınların işgücüne katılımları onların biyolojik üretkenlikleriyle ilişkilendirilmiş ve kadınlar bazı iş kolları için erkeklere nazaran daha az marifetli ve daha az güçlü görülmüşlerdir. Göçmen kadınlar özellikle ev içi işlerde çalışmalarından dolayı şiddete ve ayrımcılığa maruz kalmışlardır. Özellikle Sovyetler Birliği’nin yıkılmasından sonra Doğu Bloku ülkelerinden Avrupa ve Türkiye’ye göç eden kadınlar çeşitli sektörlerde çalışmışlar ancak özellikle ev içi işçiliğinde daha çok ayrımcılık gördüklerini belirtmişlerdir. Ev içi işçiliği daha az önemli bir iş kolu olarak görüldüğünden göçmen kadınlar sömürünün çeşitli biçimleriyle karşı karşıya kalmışlar ve yasal yaptırımların eksikliğinden dolayı seslerini duyurmakta zorlanmışlardır. Bu çalışmada göçmen ev içi işçileriyle ilgili yapılmış önceki analiz ve çalışmalara yer verilmiş olup, küçük ölçekli niteliksel bir araştırma ile de işin ve göçün kadınlaşmasının hem global ölçekte hem de Türkiye özelinde göçmen kadın işçilere yönelik nasıl bir şiddet biçimine dönüştüğü araştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Küreselleşme, emek göçü, kadın işçiler, toplumsal cinsiyet temelli emek, Küreselleşme, emek göçü, kadın işçiler, toplumsal cinsiyet temelli emek

PDF

___

Acar, Feride. 2010. “Türkiye’de Kadınların İnsan Hakları: Uluslararası Standartlar, Hukuk ve Sivil Toplum.” Kadın Hakları Uluslararası Hukuk ve Uygulama: 13-22.
Acker, Joan. 2004. “Gender, Capitalism and Globalization”. Critical Sociology, Vol. 30. Sage Publications, 17-41.
Akalın, Ayşe. 2007. “Hired as a Caregiver, Demanded as a Housewife: Becoming a Migrant Domestic Worker in Turkey”. European Journal of Women’s Studies, Vol. 14:3. 209-225.
Akalın, Ayşe. 2015. “Motherhood as the value of labour: The migrant domestic workers' market in Turkey.” Australian Feminist Studies 30.83: 65-81.
Anderson, Bridget. 2001. “Reproductive Labour and Migration”. Paper presented in the Sixth Metropolis Conference in Rotterdam.
Anderson, Bridget. 2007. “A Very Private Business: Exploring the Demand for Migrant Domestic Workers”. European Journal of Women’s Studies, 14:247. Sage Publications, 247- 264.
Andrijasevic, Rutvica. 2003. “The Difference Borders Make: (Il)legality, Migration and Trafficking in Italy among Eastern European Women in Prostitution”. In: Ahmed, Sara; Castaneda, Claudia; Fortier, Anne-Marie and Sheller, Mimi Ed. Uprootings/ Regroundings: Questions of Home and Migration. Berg, 251-272.
Collins, Patricia Hill. 2000. Black feminist thought: Knowledge, consciousness, and the politics of empowerment. Routledge.
DPT ve DB. 2009. Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımı: Eğilimler, Belirleyici Faktörler ve Politika Çerçevesi. Rapor No: 48508TR.
Erdoğdu, Seyhan, and Gülay Toksöz. 2013 “The visible face of women’s invisible labour: Domestic workers in Turkey.”
Gordon, Ian. 1995. “Migration in a Segmented Labour Market”. Transactions of the Institute of British Geographers, New Series, Vol. 20 No.2. Blackwell Publishing, 139- 155.
Gutiérrez-Rodriguez, Encarnacion. 2010. Migration, Domestic Work and Affect: A Decolonial Approach on Value and the Feminization of Labour. New York: Routledge.
hooks, bell. 1989. Talking Back: Thinking Feminist, Thinking Black. Boston: South End Press.
ILO. 2010. Decent Work for Domestic Workers, International Labour Conference, 99th Session, ILO Office, Geneva.
ILO. 2015. ILO Global Estimates on Migrant Workers: Special Focus on Migrant Domestic Workers, ILO Office, Geneva.
Kalaycıoğlu, Sibel, and Helga Rittersberger Tılıç. 2015. “Enformel Sektörde Yapılanan Bir İş Biçimi Olan Ev İşçiliğinde Değişen Dinamikler.” Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi (MSG) 12.44.
Kalaycıoğlu, Sibel, Helga Rittersberger-Tılıç, and Kezban Çelik. 2016. Bakım sektöründe kayıt-dışı Kadın emeğinin farklı aktörleri ve boyutları. No. 110382. The World Bank.
Kalfa, Aslıcan. 2010. “Türkiye’de Fuhuş Sektöründe Çalışan Kadınların Çalışma Koşulları Üzerine Bir Alan Araştırması” Ed. Hülya Durudoğan, Fatoş Gökşen, Bertil Emrah Oder, DenizYükseker, Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları: Eşitsizlikler, Mücadeleler, Kazanımlar. Koç Üniversitesi Yayınları.
Kaska, Selmin. 2005. “The new International Migration and Migrant Women in Turkey: The Case of Moldovan Domestic Workers”. MireKoc Research Projects (2005-2006), 1-106.
Kaytan, Özge. 2014. Gendered Citizenship: Experiences and Perceptions of the Bulgarian Turkish Immigrant Women. M.S. - Master of Science, Middle East Technical University.
Kofman, Eleonore, Parvati Raghuram. 2006. “Gender and Global Labour Migrations: Incorporating Skilled Workers”. Antipode, Vol. 38. (2) Blackwell Publishing, 282-303.
Lister, Ruth. 1997. Citizenship: Feminist Perspectives, New York University Press.
Mattingly, Doreen. 2001. “The Home and the World: Domestic Service and International Networks of Caring Labor”. Annals of the Association of American Geographers, Vol. 91, No. 2, 370-386.
Morokvasic, Mirjana. 1983. “Birds of Passage are also Women...”. International Migration Review, Vol. 18 No. 2, 886-907.
Panayiotopoulos, Prodromos. 2005. “The Globalization of Care: Filipina Domestic Workers and Care for the Elderly in Cyprus”. Capital & Class, 29:99. Sage Publications, 99-133.
Parrenas, Salazar Rhacel. 2000. “Migrant Filipina Domestic Workers and the International Division of Reproductive Labor”. Gender & Society, Vol. 14, No.4. Sage Publications, 560-580.
Pateman, Carole. 1988. The Sexual Contract. Cambridge: Polity.
Pettman, Jindy. 2010. “Migration” Chapter 18 in Gender Matters in Global Politics Ed. Shepherd, Laura J. Routledge, 251-264.
Piper, Nicola. 2003. “Feminization of Labor Migration as Violence against Women: International, Regional, and Local Nongovernmental Organization Responses in Asia”. Violence Against Women, 9 (6). Sage Publications, 723-745.
Raijman, Rebeca, Silvina Schammah-Gesser, Adriana Kemp. 2003. “International Migration, Domestic Work, and Care Work: Undocumented Latina Migrants in Israel”. Gender and Society, Vol. 17, No. 5. Sage Publications, 727-749.
Rittersberger-Tılıç, Helga, and Sibel Kalaycıoğlu. 2012. “Çocuk ve yaşlı bakıcıları: Enformel sektördeki kadınlar.” Türkiye’de Refah Devleti ve Kadın.
Sassen, Saskia. 2002. “Global Cities and Survival Circuits”. Global Woman: Nannies, Maids and Sex Workers, eds. by Barbara Ehreinreich and Arlie Russell Hochschild. New York: Henry Holt and Company, 254-274.
Steans, Jill. 2006. Gender and international relations: issues, debates and future directions. Polity.
Toksöz, Gülay. 2007. Türkiye’de Kadın İstihdam Durumu Raporu. ILO, Ankara.
Walby, Sylvia. 1990. Theorizing Patriarchy. Oxford, Cambridge: Basil Blackwell.
Yıldırım, Maviş, Ceyhun Güler, and Zehra Berna Aydın. 2017. “Women Migrant Domestic Workers and their Problems with Private Employment Agencies in Istanbul.” Çalışma İlişkileri Dergisi 8.2: 1-17.
Young, Donna E. 2001. “Working Across Borders: Global Restructuring and Women’s Work”. Utah Law Review, Vol. 1. 1-73.
Yuval-Davis, Nira. 2009.“Women, Globalization and Contemporary Politics of Belonging”. Gender, Technology and Development 13 (1), Sage Publications, 1-19.
Yuval-Davis, Nira, and Werbner, Pnina. 1999. “Women and the New Discourse of Citizenship”. In N. Yuval-Davis & P. Werbner (Eds.), Women, Citizenship and Difference. London: Zed Books.
Zarembka, Joy. 2002. "America's Dirty Work: Migrant Maids and Modern Day Slavery," from Global Women: Nannies, Maids, and Sex Workers in the New Economy. Ed, by Barbara Ehrenreich and Arlie Russell Hochschild.