ÇANKIRI'DA YAPILAN KIZ KINASI VE ŞENLİK RİTÜELLERİNDE GİYİLEN GELİN GİYSİLERİ

Her kültürde var olan ve kendine has özellik taşıyan düğün adetleri ve giysileriyaşanılan toplumun özelliklerini yansıtır. İnsanların yaşamlarında üç önemli geçiş dönemibulunmaktadır. Bunlar doğum, evlilik ve ölüm dönemleridir. İnsan hayatının ikinci döneminioluşturan evlilik, kadın ve erkek için yaşamlarının olgunluk devresini temsil etmektedir.Toplumun en küçük birimini oluşturan ailenin kurulduğunun yaşanılan çevreye duyurulması,sevinç ve mutluluğun toplumla paylaşılması oldukça önemlidir. Bunun için her toplumda farklıuygulamaları olan düğün adetleri toplumsal yaşamla birlikte günümüze kadar değişim vedönüşümlerle sürdürülmektedir. Çankırı merkezinde de geçmişte kız kınası ve şenliklerindegelin kızın giydiği giysiler ve aksesuarlar kendine has özellikler taşımaktadır. Günümüzdedeğişen yaşam biçimiyle birlikte giderek kaybolan giysi ve aksesuar kullanımı yerini farklı giyimve uygulamalara bırakmaktadır. Geçmişte yapılan ritüel ve giysiler unutulmaya yüz tutmaktadır.Toplumların tek tipleşmeye doğru gittiği dünyada kültürel çeşitliliğimizin korunması ve dünyakültürel mirasının zenginlikleri arasına dahil edilmesi gereği her geçen gün artmaktadır.Bu çalışmada, Çankırı merkezinde kız kınası ve şenlik ritüellerinde giyilen gelingiysileri incelenecektir. Bu amaçla yapılan çalışmalar kayıt altına alınması; yörenin kültürünüyansıtması ve bu kıyafetlerin gelecek kuşaklara aktarılması açısından önemlidir. Diğer taraftantaşınabilen bir kültür ürünü olarak ifade edilebilen kıyafetleri ve aksesuarları ele alan buçalışma, konunun ilk defa incelenmesi nedeniyle ayrı bir önem taşımaktadır.

BRIDAL DRESSES IN GIRL’S HENNA AND FESTIVITY CEREMONIES IN CANKIRI

Wedding ceremonies and dresses, which have a place in each culture and have idiosyncratic features, reflect the characteristics of the society lived in. there are three important transition period in human life. These are birth, marriage and death. Marriage, which constitutes the second part of human life, represents the maturity phase of lives of both women and men. The announcement of establishment of family, which is the smallest unit of society and sharing the joy and happiness with society is important. Therefore while having different applications in each society, wedding traditions are carried on until today with alterations and transformations through communal living. In center of Cankiri, the dresses and accessories worn by girls in girl‟s henna and festivities in the past have idiosyncratic features. Today, gradually disappearing clothing and usage of accessories due to changing life styles, give its place to new clothing and applications. Rituals and clothing of the past fall into oblivion. In a world where societies become standardized, the need for preservation of our cultural diversity and its inclusion among world‟s cultural heritage richness scales up day by day. In this essay, the bridal dresses worn in girl‟s henna and festivity rituals in the center of Cankiri will be examined. The studies carried on for this aim is important in terms of reflecting the culture of the district and transmission of these dresses to next generations. On the other hand, the this study which examines the clothes and accessories which are considered as portable cultural artifacts, has a particular importance because of the examination of this subject for the first time.

PDF

___

AKPINARLI, Feriha ve diğer (2008), Çankırı El Sanatları, Ankara: Hazar Reklam Matbaası.
ARTUN, Erman (1998), "Tekirdağ Halk Kültüründe Geçiş Dönemleri Doğum- EvlenmeÖlüm" ,Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 9-10, 85-107.
ATALAY, Besim (2006), Divanü Lûgat-İt Türk Tercümesi. Ankara: Türk Hava Kurumu Basımevi.
AYHAN, Bâhattin (1988), Çankırı ve İlçeleri. Ankara: Gülay Ajans.
BEGİÇ, Nurgül (2015), "Ankara Kazan Düğün Adetleri ve Geleneksel Düğün Kıyafetleri." Başkent Üniversitesi II. Sanat ve Tasarım Eğitimi Sempozyum ve Çalıştayı, Ankara.
ELİBOL, Ahmet (1995), "Şer'iyye Sicillerine Göre XIX. Yüzyıl Başlarında Çankırı'nın İdari ve Sosyal Durumu", Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Genel Türk Tarihi Anabilim Dalı.
GÖRÜNÜR, Lale & ÖGEL, Semra (2006), "Osmanlı Kaftanları ile Entarilerinin Farkları ve Kullanışları." İTÜ Dergisi, 1-3, 59-68.
KALAFAT, Yaşar (1990), Doğu Anadolu'da Eski Türk İnançlarının İzleri, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
KANKAL, Ahmet (1992), "XIX. Yüzyıldan Günümüze Ankara-Çankırı Havalisinden Düğün ve Hac Adetleri", Ege Üniversitesi Tarih İncelemeleri Dergisi, VII, 271- 287.
KANKAL, Ahmet (2011), XVI. Yüzyılda Çankırı. Çankırı: Yeni Gün Ofset Matbaacılık.
KOÇU, Reşat, Ekrem (1967), Türk Giyim, Kuşam ve Süslenme Sözlüğü, Ankara: Sümerbank Kültür Yayınları Başnur Matbaası.
http://www.cankiri.gov.tr/tarih
http://www.tdk.gov.tr
KK1: Zeliha Şahin: 1927, Ev Hanımı, 03.11.2017 tarihinde Çankırı'da yapılan görüşme. Ses kayıtları H. Nurgül Begiç arşivindedir.
KK2: Mediha Oğultürk: 1947, Ev Hanımı, 14.11.2017 tarihinde Çankırı'da yapılan görüşme. Ses kayıtları H. Nurgül Begiç arşivindedir.
KK3: Nilgün Akbıyık: 1969, Ev Hanımı, 10.01.2018 tarihinde Çankırı'da yapılan görüşme. Ses kayıtları H. Nurgül Begiç arşivindedir.
KK4: Hülya Yazıhan: 1965 Memur, 02.11.2017 tarihinde Çankırı'da yapılan görüşme. Ses kayıtları H. Nurgül Begiç arşivindedir.
KK5: Suzan Merzi: 1943, Ev Hanımı, 14.11.2017 tarihinde Çankırı'da yapılan görüşme. Ses kayıtları H. Nurgül Begiç arşivindedir.