12 EYLÜL 1980 DARBESİ İLE 28 ŞUBAT 1997 DARBESİ ARASINDA DİN-SİYASET İLİŞKİLERİ ve DİN EĞİTİMİ POLİTİKALARI

Öz Çok partili hayata geçiĢ sürecinin baĢlamıĢ olması, dünyada yaĢanan Soğuk SavaĢ esnasında Türkiye’nin bu savaĢta ABD’nin yanında yer alması ve II. Dünya SavaĢı sürecinin ülke içerisinde oluĢturduğu iktisadi buhran neticesinde 1946-1950 yılları arasında Türkiye’de “dini uygulamalarda liberalleĢme” olarak adlandırılan bir süreç yaĢanmasına sebebiyet vermiĢtir. Bu sürecin ardından 1950 yılında iktidara gelen Demokrat Parti, 1946-1950 arasında baĢlayan dini uygulamalarda liberalleĢme sürecine hız kazandırmıĢ ve bu süreci 1960 darbesine kadar devam ettirmiĢtir. 1960 darbesi sonrası ise farklı bir durum ortaya çıkmıĢ ve din politikaları hususunda bazı değiĢiklikler yapılmıĢ olup 12 Eylül 1980 Darbesi’ne kadar bu durum devam etmiĢtir. 12 Eylül Darbesi’nden sonra da bu süreç devam etmiĢ ve din politikaları bağlamında bazı değiĢiklikler yapılmıĢ ve bir takım uygulamalar gerçekleĢtirilmiĢtir. Bu sebeple 12 Eylül Darbesi sonrası din-siyaset iliĢkisinin geliĢiminin anlaĢılıp ortaya konulması önem arz etmektedir. Bu çalıĢmada 12 Eylül 1980 Darbesi’nden 28 ġubat Darbesi’ne kadar Türkiye'de din olgusuna iliĢkin izlenen temel politikalar ile bunların uygulanmasına iliĢkin hususlar üzerinde durulacaktır. ÇalıĢmada çok partili hayatla birlikte Demokrat Parti'nin din politikaları üzerindeki etkisi ve 27 Mayıs Darbesi sonrası din politikaları özetlendikten sonra, din konusunda gündeme gelen okullarda din eğitimi, 1980 sonrası okullarda din eğitimi, din eğitiminde muafiyet Ģartları, din eğitiminde yaklaĢım tarzı, din kültürü ve ahlak bilgisi ders kitapları, laikliğe aykırılık gerekçesiyle siyasi parti kapatma, baĢörtüsü sorunu ve 28 ġubat Süreci din/laiklik politikaları, sekiz yıllık zorunlu eğitim gibi temel konular kronolojik sıraya uygun olarak ele alınıp incelenecektir. 

___

  • ALBAYRAK, Mehmet, (2008) BaĢörtüsünün Kırk Yıllık Serüveni, Atatürk DinLaiklik-Ġrtica Cumhuriyet ve Türban Mitingleri, Samsun: Erol Ofset. Aljazeera Türk, "Türkiye'de baĢörtüsü yasağı: Nasıl baĢladı, nasıl çözüldü?", Dosya, 30.12.2013, EriĢim: 28.02.2018, http://www.aljazeera.com.tr/dosya/turkiyedebasortusu-yasagi-nasil-basladi-nasil-cozuldu ATEġ, Sinan, (2018) Cumhuriyet Döneminde Çok Partili Hayata GeçiĢ Sürecinde Din Politikaları ve Din-Siyaset ĠliĢkisi (1946-1960), (YayımlanmamıĢ Doktora Tezi, Hacettepe Üni.), Ankara. Avrupa Ġnsan Hakları Mahkemesi (AĠHM)'nin "ġenay Karaduman v. Turkey" kararı, No.16278/90, http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/portal.asp?sessionId=56844526&skin=hudocen&action=request,EriĢim 24.04.2016. AYHAN, Halis, (1999), Türkiye'de Din Eğitimi, 1920-1998. Ġstanbul: Marmara Üniversitesi Ġlahiyat Fakültesi Vakfı. BENLĠ, Fatma, (2011), 1964-2011 Türkiye’de ve Dünyada BaĢörtüsü Yasağı Kronolojisi, Ġstanbul: Mazlumder Ġstanbul ġubesi Yayınları. BĠRAND, Mehmet Ali, Reyhan Yıldız, (2012) Son Darbe 28 ġubat, Ġstanbul: Doğan Kitap. BĠRAND, Mehmed Ali v.dğr. (1991), Demirkırat-Bir Demokrasinin DoğuĢu, 2. Baskı,, Ġstanbul: Milliyet Yayınları: BOZDAĞ, Muhammed, (2004), Türkiye'de Siyasi Parti Kapatma Laiklik Bölücülük Sorunu, Ankara: Nobel Yayınları. Bütün Yönleriyle BaĢörtüsü Sorunu Olaylar Belgeler Anılar (1981-1998), (1998) Ġstanbul: Mazlumder Ġstanbul ġubesi Yayınları. DĠNÇER, Nahit, (1998), 1913’ten Günümüze Ġmam-Hatip Okulları Meselesi, Ġstanbul: ġule Yayınları. ERDEM, Kasım, (2010), Devlet Okullarında Din Eğitimi, TBMM AraĢtırma Hizmetleri BaĢkanlığı Bilgi Notu, Nisan 2010, s.23-24. ERDOĞAN, Mustafa, (2001), Türkiye’de Anayasalar ve Siyaset, 3. Baskı, Ankara: Liberte Yayınları.