ARDAHAN GÖLE İLÇESİ POŞA MASALINDA ESTETİK UNSURLAR

Çağımızda teknolojinin hızla gelişmesiyle kültürel her ürün gibi masallar da kaybolmaya yüz tutmuştur. Teknolojinin hızla yayılması, göç ve masal anlatıcılarının dinleyici bulmamaları veya sağlık sorunları ya da ebediyete intikal etmelerinden dolayı kaybolan sözlü kültür ürünlerini derlemek, bunları bilimsel bir bakış açısıyla değerlendirmek ve bilim dünyasına tanıtmak çalışmamızın çıkış noktasını oluşturmaktadır. Bu nedenlerin yan ısıra görsel kültürün gündelik yaşamda olan egemenliği, sözlü kültürün yok olmasına yol açmış ve masalların zenginliğini, çeşitliliğini hatta yaygınlığını azaltmıştır. Sözlü kültürde; yaşayan masallar, ders verici, ahlaki yönlendirmeleri ve etkili bir mizah anlayışı ile insani değerler barındırmaktadır. Masal; anlatanda, dinleyende dilin estetik yönünü kullanarak hem öğretici bir duygu ve hem de etkili bir duruş kazandırır. Ayrıca sözlü kültür ürünleri olmalarının yanı sıra betimlemeleri estetik unsurlar taşımaktadırlar. Böylece bir yandan hayatı mizah içinde öğretirken diğer yandan estetik unsurları ile bireyin estetik gelişimine katkıda bulunurlar. Bu çalışmada; Ardahan’ın Göle yöresinde nesilden nesile aktarılan ve Niyazi Bahadır tarafından ‘Poşa’ olarak bilinen topluluğa ait olduğu söylenen ve yörede “Poşa Kadın Masalı” olarak adlandırılan masalı derleyerek motif, kahraman ve formellerdeki estetik unsurları Hegel’in estetik kuramlardan yola çıkarak incelemek amaçlanmıştır. Söz konusu masaldan yola çıkarak oluşturulan bu çalışmada Poşa etnik gurubunun özellikleri, yaşam biçimleri, gündelik yaşam yapıları, sosyolojik durumları ya da masalın farklı versiyonları ile karşılaştırma yapmaktan ziyade sadece anlatıdaki estetik unsurlar tespit edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Estetik, estetik unsurlar, masal, Poşa Kadın Masal

PDF

___

Arıcı, Ali Fuat 2016. Estetik Değer Oluşturmada Masalların Rolü: Türk Masalları Örneği, Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt-Sayı: 18-2
Bağlı, Mazhar 2010. Modernizme Direnen Estetik, Kapı Yayınları, İstanbul Balcı, Yusuf
Baytekin 2004. Estetik, Ümit Ofset Matbaacılık, Ankara.
Bozkurt, Necat 2002. Sanat ve Estetik Kuramları. Bursa, Asa Kitabevi Yayınları. Eco, Umberto 2015. Çirkinliğin Tarihi, 4. Baskı, Doğan Egmont Yayıncılık, İstanbul
Ege, Fatih 2016. Masallarda Bilincin Dönüşümü ve Dönüştürülmesi, Atalay Matbaası, Ankara
Hegel Wilhelm 2011, Estetiğe Giriş, İdea Yayınevi, İstanbul. Cev: Aziz Yardımlı, İstanbul.
Kolukırık, Suat 2008. Türkiyede Rom, Dom ve Lom Gruplarının Görünümü. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları, 8,145-154
Kula, Onur Bilge 2012, Kant, Schiller, Heidegger Estetik ve Edebiyat, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul
Lüthi, Max 1996, “Halk Masallarında Yüzeysellik”, Çev. Gülay Mirzaoğlu, Milli Folklor Dergisi, Sayı 29-30, s. 81-90. (Erişim: 06.02.2022, 19:26)
Öncül, Kürşat 2015, Cultural Polıtıcs And Poşa’s Samplıng Kars International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic Volume 10/4 Winter 2015, P. 707-716
Öncül, Kürşat 2019. “Türk kültür Politikası ve Lomavrenler”, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7 19, 102-110
Önal, Ülkü 2011, Ardanuç Poşaları, Bizim Ahıska Dergisi Sayı 10 S.4-47, Ankara. Ziss, Avner 2009, Estetik, Hayalbaz Kitap, İstanbul. çev. Yakup Şahan.
https://www.tdktr.com/?s=estetik erişim 04 Mayıs 2021 saat 17.57
https://www.kulturportali.gov.tr/mrepo/eKitap/eb-TurkHalkEdebiyati/316-317
https://t24.com.tr/k24/yazi/masallar-ve-cagdas-edebiyatimiz,315
https://www.millifolklor.com/PdfViewer.aspx?Sayi=31-32&Sayfa=146