Muhasebe Meslek Mensuplarında Tükenmişlik Sendromu: TRA1 ve TRA2 Bölgelerinde Bir Araştırma

Öz Günümüz iş ortamında çalışan bireylerde, çalışma şartlarından doğan fiziksel ve duygusal çöküş olarak kendini gösteren tükenmişlik, özellikle insan ilişkilerinin yoğun olarak yaşandığı çalışma ortamlarında etkisini daha fazla göstermektedir. Tükenmişlik sendromu, bireysel ve örgütsel anlamda yıkıcı etkileri olan ve özellikle hizmet sektöründe çalışanların verimliliğini olumsuz yönde etkileyen bir olgudur. Hizmet sektöründe daha fazla görülmesinde, çalışanların işlerini yaparken strese daha çok maruz kalmaları etkili olmaktadır. Hizmet sektöründe faaliyet gösteren muhasebe meslek mensupları da, insanlarla sürekli yüz yüze iletişim kurdukları için tükenmişlik sendromuna maruz kalmaktadırlar. Bu çalışmada, veri toplama aracı olarak; sosyo-demografik özellikler içeren bir form ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği kullanılarak, ülkemizde TRA1 (Erzurum, Erzincan, Bayburt) ve TRA2 (Kars, Ardahan, Iğdır, Ağrı) bölgelerindeki muhasebe meslek mensuplarının yaşadıkları tükenmişlik düzeylerini belirlemek, değişkenler ile tükenmişlik arasındaki ilişkiyi tespit etmek ve tükenme sorununun kaynağını tespit edip tükenme sorununa ilişkin çözüm önerileri getirmek amaçlanmıştır. Verilerin istatistiksel analizinde SPSS 21 paket programı kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Muhasebe Meslek Mensupları, Tükenmişlik Sendromu, TRA1, TRA2, İstatistiksel Analiz

PDF

___

Zincirkıran, M. ve Tiftik, H. (2013). “Burnout Research for Members of Practitioners of Accountancy: Practice in the City of Diyarbakır”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 5 (4), 240-253.
Yılmaz, E. (2014). “Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri İle İşe Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişki: Samsun İlinde Bir Araştırma”, Muhasebe Ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 7 (3), 49-70.
Yıldırım, O., Tektüfekçi, F. ve Çukacı, Y. C. (2004). “Modern Toplum Hastalığı: Stres ve Muhasebe Meslek Elemanı Üzerindeki Etkileri”, Süleyman Demirel Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 9 (2), 1-20.
Yamane, T. (1973). Statistics: An Introductory Analysis, New York: Harper & Row.
Yalçın, S. (2012). “Muhasebe Meslek Mensuplarının Muhasebecilik Mesleğinin Geliştirilmesiyle İlgili Tutumları”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 7, 113-136.
Uyar, S. ve Erdinç, S. B. (2011). “Muhasebe Personelinin İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeyi”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 13 (1), 213-232.
Torun, A. (1997). “Stres ve Tükenmişlik”, Endüstri ve Örgüt Psikolojisi içinde, Ed. Suna Tevrüz, Türk Psikologlar Derneği ve Kalite Derneği Ortak Yayını, İstanbul, 43-53.
Taysı, K. (2012). “Muhasebe Meslek Mensuplarında Tükenmişlik Sendromu Üzerine Kırklareli İlinde Bir Araştırma”, (Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi), Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Sweeney, J. T. ve Summers, S. L. (2002). “The Effect of the Busy Season Workload On Public Accountants Job Burnout”, Behavioral Research In Accounting, 14, 223-245.
Sıngh, J., Goolsby, J. R., ve Rhoads, G. R. (1994). “Behavioral and Psychological Consequences of Boundary Spanning Burnout for Customer Service Representatives”, Journal of Marketing Research, Cilt: XXXI, 558-569.
Pines, A. M. Ve Maslach, C. (1981). “Burnout: From Tedium To Personal Growth”, New York Macmillan. Psychology, 72, 269–274.
Öztürk, V., Çil Koçyiğit; S. ve Çına Bal, E. (2009). “Muhasebe Meslek Mensuplarının Bazı Demografik Değişkenleri İle Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki: Ankara Örneği”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 44, 137-148.
Özdemir A. K, Özdemir, D., Sümer, H., Kılıç, E. VE Öztürk, M. (2003). “Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Akademik Personelinde Tükenmişlik Ölçeğinin Üç Yıllık Arayla Değerlendirilmesi”. Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 6 (1), 14-18.
Okutan, E., Yıldız, Ş. ve Konuk, F. (2013), “İş Hayatında Tükenmişlik Sendromu: Finans ve Muhasebe Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3 (2): 1-17.
Okutan, E. (2010). “Kişilik Özelliklerinin Tükenmişliğe Etkisi: Bir Örnek Olay İncelemesi”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Nazlıoğlu, E. H. (2009). “Muhasebe Meslek Mensuplarında Tükenmişlik Sendromu Üzerine Bir Araştırma”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Niğde: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Nakip, M. (2013). Pazarlamada Araştırma Teknikleri (SPSS Uygulamalı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Morrissette, P. J. (2000). “School Counselor Well-Being”, Guidance and Counseling, 16, 2-9.
Maslach, C. (2003). “Job burnout: New Directions In Research And Intervention”. Current Directions in Psychological Science, 12, 189-192.
Maslach, C., Schaufelı, W. B. ve Leıter, M. P. (2001). “Job Burnout”, Annual Reviews of Psychology, 52, 397-422.
Maslach, C. ve Jackson, S. E. (1981). “The Measurement of Experienced Burnout”, Journal of Occupational Behavior, Cilt:2, 99-113.
Levinson, H. (1996). “Burnout”, Harvard Business Review, 153-161.
Leıter, M. P. ve Maslach, C. (1988). “The Impact of Interpersonal Environment on Burnout and Organizational Commitment”, Journal of Organizational Behavior, Cilt: 9, 297-308.
Keser, A. (2009). Çalışma Psikolojisi, Bursa: Ekin Yayınevi.
Kaşlı, M. ve Aytemiz Seymen, O. (2009). “Muhasebe Meslek Mensuplarında Tükenmişliğe Neden Olan Faktörleri Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma”, 17.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 21-23 Mayıs, Eskişehir, 562- 569.
Kaçmaz, N. (2005). “Tükenmişlik (Burnout) Sendromu”, İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, 68 (1), 29-32.
Hacıhasanoğlu, T. ve Karaca, N. (2014). “Bağımsız Çalışan Muhasebe Meslek Mensuplarının ve Muhasebe Çalışanlarının Tükenmişlik, İş Tatmini Ve Stres Düzeylerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Araştırması”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19 (4), 153-170.
Güriş, S. ve Astar, M. (2015). Bilimsel Araştırmalarda Spss İle İstatistik, İstanbul: Der Yayınları.
Gündüz, B. (2005). “İlköğretim Öğretmenlerinde Tükenmişlik”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (1), 152-166.
Gökoğlan, K. (2010). “Kamu İç Denetçilerinde Tükenmişlik Sendromu Üzerine Bir Araştırma”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Niğde: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Friesen, D. ve Sarros, J. C. (1989). “Sources of Burnout Among Educators”, Journal of Organizational Behavior, 10 (2), 179-188.
Freudenberger, H. J. (1974). “ Staff Burn-Out”, Journal of Social Issues, 30 (1), 159165.
Ertürk, E., ve Keçecioğlu T. (2012). “Çalışanların İş Doyumları İle Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkiler: Öğretmenler Üzerine Bir Uygulama”. Ege Akademik Bakış,12 (1), 39-52.
Ersoy, A. ve Demirel Utku, B. (2005). “Konaklama İşletmeleri Muhasebe Müdürlerinde Tükenmişlik Sendromu-I”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 26, 43-50.
Ergin, C. (1995). “Akademisyenlerde Tükenmişlik ve Çeşitli Stres Kaynaklarının İncelenmesi”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 12 (1-2), 37-50.
Ergin, C. (1993). “Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması”, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Türk Psikologlar Derneği Yayını, 22-25 Eylül, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Ergin, C. (1992). “Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması”, Ed: R. Bayraktar, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, 22-25 Eylül 1992, Hacettepe Üniversitesi, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Düzenleme Kurulu ve Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 143-154, Ankara.
Doğan, Z. ve Nazlıoğlu, E. H. (2010). “Muhasebe Meslek Mensuplarında Tükenmişlik Sendromu Üzerine Bir Araştırma”, İş, Güç-Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 12 (3), 97-116.
Deran, A. ve Beller, B. (2015). “Muhasebe Meslek Mensuplarında Tükenmişlik Sendromu Üzerine Giresun İl Merkezinde Yapılan Bir Araştırma”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 45, 69-93.
Dalğar, H. ve Tekşen, Ö. (2014). “Muhasebecilerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri ile Rol Çelişkisi Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 37-54.
Çimen, M. ve Ergin, C. (2001). “Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Personelinin Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi”, Gülhane Tıp Dergisi, 43 (2), 169–176.
Çimen, M. (2000). “Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Personelinin Tükenmişlik, İş doyumu, Kuruma Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyetlerine İlişkin Bir Alan Araştırması”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), T. C. Genelkurmay Başkanlığı Gülhane Askeri Tıp Akademisi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Çan, E., Topbas, M., Yavuzyılmaz, A., Çan, G. ve Özgün, S. (2006). “Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma Görevlisi Hekimlerin Tükenmişlik Sendromu ile İş Doyumu Düzeyleri ve İlişkili Faktörler.” On Dokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Dergisi, 23 (1), 17-24.
Budak, G. ve Sürgevil, O. (2005). “Tükenmişlik ve Tükenmişliği Etkileyen Örgütsel Faktörlerin Analizine İlişkin Akademik Personel Üzerinde Bir Uygulama.”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20 (2), 95-108.
Boyar, E., (2011). “Türkiye’de Muhasebe Meslek Mensuplarının Mesleki Tükenmişlik Durumlarının Araştırılması”, (Yayımlanmış Doktora Tezi), Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Beşyaprak, S. (2012). “Personel Güçlendirmenin Tükenmişlik Sendromu Üzerine Etkisi”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Basım, H. N. ve Şesen, H. (2006). “Mesleki Tükenmişlikte Bazı Demografik Değişkenlerin Etkisi: Kamu’da Bir Araştırma”. Ege Akademik Bakış Dergisi, 6 (2),15-23.
Barutçu, E. Ve Serinkan, C. (2008). “Günümüzün Önemli Sorunlarından Biri Olarak Tükenmişlik Sendromu ve Denizli’de Yapılan Bir Araştırma”, Ege Akademik Bakış, 8 (2), 2008, 541-561.
Ay, M., ve Avşaroğlu, S. (2010). “Muhasebe Çalışanlarının Mesleki Tükenmişlik, İş Doyumu ve Yaşam Doyumlarının İncelenmesi 1-Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 1170-1189.
Ardıç, K. ve Polatçı, S. (2008). “Tükenmişlik Sendromu Akademisyenler Üzerinde Bir Uygulama (GOÜ Örneği)”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10 (2), 69-96.
Akın, A. (2007). “Muhasebe Meslek Mensuplarında İş Tatmini ile İşten Ayrılma Eğilimi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı: 34, 144151.