Ayhan DEMİR, Tuba ŞAHİNOĞLU, Ş. Mustafa ERSUNGUR

Makroekonomik Değişkenlerin Doğrudan Yabancı Yatırımlar Üzerine Etkisi: Türkiye Ekonomisi Açısından Değerlendirme

Çalışmada makroekonomik değişkenlerden ekonomik büyüme, ithalat, ihracat, cari açık, enflasyon ve işsizliğin doğrudan yabancı yatırımlar üzerindeki etkileri 1980-2020 dönemi için Eşbütünleşme ve Granger Nedensellik Testi kullanılarak ele alınmıştır. Analiz sonucunda elde edilen bulgulara göre, çalışma kapsamında seçilen makroekonomik değişkenlerden enflasyon ile doğrudan yabancı yatırımlar arasında uzun dönemde çift yönlü nedensellik ilişkisi olduğu tespit edilmiştir. Diğer yandan ekonomik büyümeden doğrudan yabancı yatırımlara doğru tek yönlü bir nedensellik söz konusudur. Etki-Tepki Analizi sonucunda da benzer bulgular elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Makroekonomik Değişkenler, Granger Nedensellik Analizi

In the study, the effects of macroeconomic variables such as economic growth, imports, exports, current account deficit, inflation and unemployment on foreign direct investments are discussed using Cointegration and Granger Causality Tests for the 1980-2020 period. According to the findings obtained as a result of the analysis, it has been determined that there is a bidirectional causality relationship between inflation and foreign direct investments in the long run which are among the macroeconomic variables selected within the scope of the study. On the other hand, there is a unidirectional causality running from economic growth to foreign direct investments. Similar findings were obtained as a result of the Impact-Response Analysis.

PDF

___

Acaravcı, A., & Akyol, M. (2017). Türkiye’de doğrudan yabancı yatırımlar, dış ticaret ve ekonomik büyüme ilişkisi. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 3(1), 17-33.
Acaravcı, A., & Bostan, F. (2011). Makroekonomik Değişkenlerin Doğrudan Yabancı Yatırımlar Üzerine Etkileri: Türkiye Ekonomisi İçin Ampirik Bir Çalışma. Çag University Journal of Social Sciences, 8(2): 56-68.
Adams, S. (2009). Can foreign direct investment (FDI) help to promote growth in Africa?. African Journal of Business Management, 3(5), 178-183.
Ahking, F. W. (2002). Model mis-specification and Johansen's co-integration analysis: an application to the US money demand. Journal of Macroeconomics, 24(1), 51-66.
Aktaş, T. (2020). Doğrudan yabancı yatırımlar 15 yılın en düşük seviyesinde, https://www.dunya.com/kose-yazisi/dogrudan-yabanci-yatirimlar-15-yilin-endusuk-seviyesinde/478362, Erisim Tarihi: 14.11.2020.
Alshamsi, K. H., & Azam, M. (2015). The impact of inflation and GDP per capita on foreign direct investment: the case of United Arab Emirates. Investment management and financial innovations, 12(3), 132-141.
Asaad, Z. (2014). The Economic determinants of foreign direct investment inward to Iraq for period (2004-2011).Journal of University of Duhok, 17(1), 1192-2017.
Asamoah, M. E., Adjasi, C. K., & Alhassan, A. L. (2016). Macroeconomic uncertainty, foreign direct investment and institutional quality: Evidence from Sub-Saharan Africa. Economic Systems, 40(4), 612-621.
Aytekin, G. K. (2019). Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Belirleyicileri ve Ekonomik Etkileri. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(8), 255-278.
Cambazoğlu, B., & Sevcan, G. (2016). The Relationship between Foreign Exchange Rate and Foreign Direct Investment in Turkey. Economics, Management, and Financial Markets, 11(1), 284–293.
Canh, N. P., Binh, N. T., Thanh, S. D., & Schinckus, C. (2020). Determinants of foreign direct investment inflows: The role of economic policy uncertainty. International Economics, 161, 159-172.
Çelik, H., Yılmaz, H., & Erdemli, M. (2020). Doğrudan Yabancı Yatırımların Dış Ticaret Üzerindeki Etkisi: G8 Ülkeleri İçin Ampirik Bir Uygulama. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(3), 369-376.
Çeviş, İ., & Camurdan, B. (2007). The economic determinants of foreign direct investment in developing countries and transition economies. The Pakistan Development Review, 46(3), 285-299.
Çiftci, F., & Yıldız, R. (2015). Doğrudan Yabancı Yatırımların Ekonomik Belirleyicileri: Türkiye Ekonomisi Üzerine Bir Zaman Serisi Analizi. Business & Economics Research Journal, 6(4): 71-95.
Duce, M., & España, B. D. (2003). Definitions of foreign direct investment (FDI): A methodological note. Banco de Espana.
Duran, A. E. (2020). “Türkiye yabancı yatırımcıya "güven" vermiyor”, https://www.dw.com/tr/t%C3%BCrkiye-yabanc%C4%B1- yat%C4%B1r%C4%B1mc%C4%B1ya-g%C3%BCven-vermiyor/a-54335209, Erisim Tarihi: 14.11.2020.
Enu, P., Havi, E. D. K., & Attah-Obeng, P. (2013). Impact of macroeconomic factors on foreign direct investment in Ghana: A cointegration analysis. European Scientific Journal, 9(28): 331-348.
Erdal, B. (2019). Türkiye'ye Gelen Yabancı Doğrudan Yatırımları Uzun Dönemde Ve Kısa Dönemde Etkileyen Makroekonomik Değişkenler. Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 11(2), 48-63.
Francis, S. (2010). Foreign Direct Investment Concepts: Implications for Negotiations. Economic and Political Weekly, 45(22), 31-36.
Göçer, I., Mercan, M., & Peker, O. (2013). Ihracat, Dogrudan Yabanci Yatirimlar ve Issizlik: Türkiye Örnegi/Export, Foreign Direct Investment and Unemployment: The Case of Turkey. Business and Economics Research Journal, 4(1), 103-120.
Hossain, M. A. (2008). Impact of foreign direct investment on Bangladesh’s balance of payments: Some policy implications. Policy Note, 805, 1-9.
Jayakumar, A., Kannan, L., & Anbalagan, G. (2014). Impact of foreign direct investment, imports and exports. International Review of Research in Emerging Markets and the Global Economy (IRREM), 1(1), 51-58.
Kanlı, N. K., & Aydoğuş, O. (2017). Ülke Risk Faktörlerinin Doğrudan Yabancı Yatırımlar Üzerindeki Belirleyici Etkisi. Ege Academic Review, 17(2): 179-190.
Kiyota, K., & Urata, S. (2004). Exchange Rate, Exchange Rate Volatility and Foreign Direct Investment. The World Economy, 27(10), 1501-1536
Korkmaz, Ö., & Daştan, B. (2020). Türkiye'de Doğrudan Yabancı Yatırımlar İle İşsizlik Oranı Arasındaki İlişki (2005-2019). Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 3(4), 260-279.
Koyuncu, F. T., (2010). Türkiye’de Seçilmiş Makroekonomik Değişkenlerin Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Üzerindeki Etkisinin Yapısal Var Analizi: 1990-2009 Dönemi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1), 55-62.
Kurt, Ü (2018). Türkiye Ekonomisinde Ekonomik İstikrar, Tüketici Güveni Ve Doğrudan Yabancı Yatırımlar İlişkisinin ARDL Modeli ile Analizi. Turkish Studies, Economics, Finance and Politics, Volume 13/14, 307-320, DOI: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13462
Lawson, J., Du, K., & Bentum-Micah, G. (2019). The Impact of Macroeconomic Variables, Investment Incentives and Government Agreements on FDI Inflows in Ghana. Journal of Economics and Business, 2(3):1038-1056.
Martínez-Zarzoso, I. (2011). The log of gravity revisited. Applied Economics, 45(3), 311-327.
Meftah, S., & Nassour, A. (2019). Macroeconomic Variables and Foreign Direct Investment Inflows in Turkey. Signifikan: Jurnal Ilmu Ekonomi, 8(2), 195-206.
Musa, S. U., & Ibrahim, M. (2010). Stock market development, foreign direct investment and macroeconomic stability: Evidence from Nigeria. World, 62, 258-264.
Mushtaq, R. (2011). Augmented dickey fuller test. SSRN Paper, HANGİ SAYI, 1-19.
Ndubuisi, P. (2017). An analysis of the impact of macroeconomic variables and foreign direct investment in Nigeria: A VECM granger causality framework. Journal of Business and Economic Development, 2(3), 187-197.
Nur, H. B., & Dilber, İ. (2017). Gelişmekte olan ülkelerde doğrudan yabancı yatırımları belirleyen temel unsurlar. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(2), 15-45.
Okafor, H. O. (2012). Do domestic macroeconomic variables matter for foreign direct investment inflow in Nigeria. Research journal of finance and accounting, 3(9), 55- 67.
Oloyede, J. A., & Kolapo, F. T. (2018). Sensitivity of Foreign Direct Investment to Macroeconomic Variables in Nigeria. Advances in Social Sciences Research Journal, 5(7):409-427.
Özcan, B., & Ari, A. (2010). Doğrudan Yabancı Yatırımların Belirleyicileri Üzerine Bir Analiz: OECD Örneği. Istanbul University Econometrics & Statistics e-Journal, 12(1): 65-88.
Salman, A. K., & Shukur, G. (2004). Testing for Granger causality between industrial output and CPI in the presence of regime shift. Journal of Economic Studies, 31(6), 492-499.
Saygın, S. Ü. (2021). Cari açık ve doğrudan yabancı yatırımlar arasındaki ilişki: MIST ülkeleri için ampirik bir analiz. Business & Management Studies: An International Journal, 9(2), 426-438.
Shahzad, A., & Al-Swidi, A. K. (2013). Effect of macroeconomic variables on the FDI inflows: The moderating role of political stability: An evidence from Pakistan. Asian Social Science, 9(9), 270-280.
Sultan, Z. A. (2013). A causal relationship between FDI inflows and export: The case of India. Journal of Economics and Sustainable Development, 4(2), 1-9.
T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı (2020). Temel Ekonomik Göstergeler. https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2020/06/temelekonomikgostergeler-1.pdf, Erisim Tarihi: 13.11.2020.
TCMB (2020). Uluslararası Yatırım Pozisyonu, https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/cb23c98d-d9a5-465f-8c9c9f84b533aaf8/uyp.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACEcb23c98d-d9a5-465f-8c9c-9f84b533aaf8-mRdu7rb, Erişim Tarihi: 13.11.2020.
T. C. Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi (2021). Türkiye’de Uluslararası Doğrudan Yatırımlar. https://www.invest.gov.tr/tr/sayfalar/home-page.aspx, Erişim Tarihi: 10.11.2021.
Tripathi, V., Seth, R., & Bhandari, V. (2015). Foreign direct investment and macroeconomic factors: Evidence from the Indian economy. Asia-Pacific Journal of Management Research and Innovation, 11(1), 46-56.
Uğurlu, E. (2009). Durağanlık ve Birim Kök Sınamaları. https://www.academia.edu/2402640/Dura%C4%9Fanl%C4%B1k_Birim_K%C3% B6k_S%C4%B1namalar%C4%B1, Erişim Tarihi: 05.06.2021.
UNCTAD (United Nations Conference on Trade and Development) (2007), Definitions, https://unctad.org/system/files/official-document/wir2007p4_en.pdf, Erisim Tarihi: 13.11.2020.
UNCTAD (United Nations Conference on Trade and Development) (2021). World Investment Report. Investing in Sustainable Recovery. https://unctad.org/system/files/official-document/wir2021_en.pdf, Erisim Tarihi: 08.11.2021.
Yorulmaz, Ö., Yakut, S. G., & Gacar, B. K. (2018). Doğrudan Yabancı Yatırımları Etkileyen Faktörlerin Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler ile İncelenmesi. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 1(2), 63-73.
Wijeweera, A., Villano, R., & Dollery, B. (2010). Economic growth and FDI inflows: A stochastic frontier analysis. The Journal of Developing Areas, 43(2), 143-158.