Okul Yöneticilerinin Değişimi Yönetme Yeterlikleri ile Algıladıkları Okul Etkililiği Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Bu araştırmanın temel amacı okul yöneticilerinin değişimi yönetme yeterlikleri ile okul etkililiği arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu 2019-2020 eğitim-öğretim yılında İnönü Üniversitesi Eğitim Yönetimi Tezsiz Yüksek Lisans programına devam eden, ulaşılabilen ve gönüllü 102 yönetici oluşturmaktadır. Çalışmada yöneticilerin değişimi yönetme yeterlik düzeylerini belirlemek amacıyla Helvacı (2004) tarafından geliştirilen “Değişimi Yönetme Yeterlik Ölçeği” kullanılmıştır. Ayrıca, yöneticilerin okul etkililiği algı düzeylerini belirlemek amacıyla orijinali Hoy, Tarter ve Kottkamp (1991) tarafından geliştirilen, Türkçeye uyarlaması Yıldırım (2015) tarafından yapılan “Okul Etkililiği Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçeklerden elde edilen verilerin analizinde; normal dağılım gösteren yerlerde parametrik testler, normal dağılım göstermeyen yerlerde ise nonparametrik testler kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre; okul yöneticileri, “Değişimi Yönetme Yeterlik Ölçeği’nin alt boyutlarından “Okulda Değişim İhtiyacını Belirleme”, “Okulu Değişim Sürecine Hazırlama” ve “Okulda Değişimi Uygulama” boyutlarında “Çok Yeterli” olduklarını ifade etmişlerdir. “Okulda Değişimi Değerlendirme” boyutunda ise “Oldukça Yeterli” düzeyinde olduklarını ifade etmişlerdir. Okul yöneticilerinin algıladıkları okul etkililiğinin ise “Çok Yeterli” düzeyinde olduğu belirlenmiştir. Yöneticilerin değişimi yönetme yeterlikleri ile okul etkililiği arasındaki ilişki incelendiğinde ise aralarında anlamlı, pozitif yönde ve zayıf düzeyde bir ilişki olduğu belirlenmiştir.

What is the Level of School Administrators' Competencies in Managing Change and Perceived School Effectiveness?

The main purpose of this study is to examine the relationship between school administrators' competence to manage change and school effectiveness. The sample of the research consists of 102 administrators who can be reached and are volunteers who continue the Non-Thesis Master's Program in Inonu University Educational Administration in the 2019-2020 academic year. In the study, "Change Management Competency Scale" developed by Helvacı (2004) was used to determine the competency levels of managers to manage change. In addition, "School Effectiveness Scale", originally developed by Hoy, Tarter, and Kottkamp (1991) and adapted to Turkish by Yıldırım (2015), was used to determine the school effectiveness perception levels of administrators. In the analysis of the data obtained from the scales; Parametric tests were used in places with normal distribution, and nonparametric tests were used in places not showing normal distribution. According to the findings obtained from the research; School administrators stated that they are "Very Sufficient" in the dimensions of "Determining the Need for Change in School", "Preparing the School for the Change Process" and "Implementing Change in School", which are sub-dimensions of the "Efficiency in Managing Change Scale". They stated that they are at a "Highly Sufficient" level in the "Evaluation of Change in School" dimension. It was determined that school effectiveness perceived by school administrators was at the level of "Very Sufficient". When the relationship between administrators' ability to manage change and school effectiveness was examined, it was determined that there was a significant, positive and weak relationship between them.

PDF

___

Ada, Ş., ve Akan, D. (2007). Değişim sürecinde etkili okullar. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 343-373.
Ak, M. (2006). İlköğretim okulu yöneticilerinin değişimi yönetme yeterlikleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Argon, T. ve Dilekçi, Ü. (2016). Teacher views on school administrators' organizational power sources and their change management behaviours. Universal Journal of Educational Research, 4(9), 2195-2208.
Argon, T. ve Özçelik N. (2008). İlköğretim okulu yöneticilerinin değişimi yönetme yeterlikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(16), 70-89.
Balcı, A. (2007). Etkili okul ve okul geliştirme kuram uygulama ve araştırma. Pegem Akademi Yayıncılık.
Balcı, A. (2011). Eğitim yönetiminin değişen bağlamı ve eğitim yönetimi programlarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 36(162).
Bamburg J. D. ve Andrews R. L. (1990). Instructional leadership, school goals, and student achievement. Exploring the Relationship Between Means and Ends.
Barnard, C. I. (1938). The functions of the executive. Harvard University Press.
Başaran, İ.E. (1992). Yönetimde insan ilişkileri. Yönetsel Davranış. Gül Yayınevi.
Baştepe, İ. (2002). Normal ve taşımalı eğitim yapan resmi ilköğretim okul yönetici, öğretmen ve sekizinci sınıf öğrencilerinin okul (örgütsel) etkililik algıları. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Bennett, N., M. Crawford ve C. Riches (1992). Managing change in education. Poul Chapman Publishing.
Büyüköztürk, Ş. (2006). Veri Analizi El Kitabı (6. Baskı). Pegem A Yayıncılık.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (16. b.). Pegem Akademi.
Cafoğlu, Z. (1996). Eğitimde Toplam Kalite Yönetimi. Avni Akyol Umut Kültür ve Eğitim Vakfı.
Cerit, Y. (2005). Okul ve Öğretmenlik. M. D. KARSLl (Ed.), Öğretmenlik Mesleğine Giriş. Pegem Yayınları.
Çelikten, M. (2000). Etkili okullarda karar süreci. Milli Eğitim Dergisi, 11.
Çolakoğlu, M. (2005). Eğitim örgütlerinde değişim ve liderlik. HAYEF Journal of Education, 2(1), 63-77.
Çubukçu, Z. ve Girmen, P. (2006). Ortaöğretim Kurumlarının Etkili Okul Özelliklerine Sahip Olma Düzeyleri. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), 121-136.
Döş İ. (2013). Etkili okul ve yönetimi. Niyazi CAN (Ed.), Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi (ss. 217-264). Pegem Akademi.
Fullan, M. (1992). Successful school improvement. Philadelphia Open University Publishing.
Gökçe, F. ve Kahraman, P.B. (2010). Etkili okulun bileşenleri: Bursa ili örneği. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 173-206.
Helvacı, M. A. (2004). Resmi ilköğretim okullarında görev yapan ilköğretim okul yöneticilerinin değişimi yönetme yeterliklerinin değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Hoy, W.K., Tarter, J.C. ve Kottkamp, R. B. (1991). Open schools/ healthy schools: measuring organizational climate. 20/12/2019 tarihinde http://www.waynekhoy.com/pdfs/open_schools_healthy_schools_book.pdf sayfasından erişilmiştir.
Hussey, D. (1998) Daha İyi Nasıl Değişim Yönetimi. KoganPage Yayınları.
James, C.ve Connolly, U. (2000). Effective change in schools. Psychology Press.
Karıp E ve Köksal K. (1996). Etkili Eğitim sistemlerinin geliştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2, 245-257.
Kavrakoğlu, İ. (1994). Sinerjik Yönetim. Kalder Yayınları.
Mergal, B.G. (2000). Managing change: Concepts & Approaches. 3(1), 43-54. https://journals.aiias.edu/iforum/article/view/31.
Okafor, P. C. (2012). Alternate routeto school effectiveness and student achievement: circum venting socio economic status. IUniverse.
Özdemir S. (2000). Eğitimde örgütsel yenileşme. (5. Baskı). Pegem A Yayıncılık.
Sammons, P. (1995). Key characteristics of effective schools: A review of school effectiveness research. B & MBC Distribution Services, 9 Headlands Business Park, Ringwood, Hants BH24 3PB, England, United Kingdom.
Şahin, A. (2011). Değişim Yönetimi ve Yenilikçilik. Tuncay T. Turaboğlu (Ed), İşletmecilikte Güncel Konular(ss. 305-330). Ekin Yayınları.
Şişman, M. (2013). Eğitimde mükemmellik anlayışı- etkili okullar. Pegem A Yayıncılık.
Uğurlu, C. T. ve Abdurrezzak, S. (2016). Okul liderliği davranış ve uygulamalarının okulların etkililiği üzerindeki etkisinin öğretmen algılarına göre incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 40(1), 215-242.
Uluğ, F. (1998). Eğitim sisteminde değişme, yapısal uyum sorunları. Eğitim Yönetimi, 14.
Tekin, M., Güleş, H. K. ve Öğüt, A. (2007). Değişim çağında teknoloji yönetimi. (4. Baskı). Gazi Kitabevi.
Yıldırım, İ. (2015). Okul yöneticilerinin kişilik ve denetim odağı özelliklerinin öğretmenlerin iş doyumu ve okul etkililiği açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Yıldız, K. (2012). Yöneticilerin değişimi yönetme yeterlikleri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 177-198.
Yılmaz, V. (2006) İlköğretim okullarının etkili okul özelliklerine sahip olma düzeyleri. (Düzce İli Örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Yılmaz, D. ve Kılıçoğlu, G. (2013). Resistance to change and ways of reducing resistance in educational organizations. European Journal of Research on Education, 1(1), 14- 21.