Gençlerin Kişilik Özellikleri ile Yaşlılara Karşı Tutumları Arasında Yaşam Boyu Öğrenmenin Düzenleyici Rolünün İncelenmesi

Bu çalışmanın amacı gençlerin kişilik özellikleri ile yaşlılara karşı tutumları arasındaki ilişkide yaşam boyu öğrenme düzeyinin düzenleyici rolünü incelemektir. Araştırma tesadüfi örneklem metodu ile seçilen yaşları 17 ile 29 yaşları arasında 278 üniversite öğrencisi ile yapılmıştır. Ayrıca gençlerin yaşlılara dair tutumlarının, yaşa, cinsiyete, bir yaşlı kimse ile bir süre aynı evi paylaşmış olup olmamalarına göre değişip değişmediği incelenmiştir. Çalışmada, Yaşlılara Karşı Tutum Ölçeği, 5 Faktör Kişilik Özellikleri Ölçeği kısa formu ve Yaşam Boyu Öğrenme Ölçeği kullanılmıştır. Yapılan t-testi analizleri sonucunda kadın ve erkekler arasında yaşlılığa ilişkin tutumlar açısından istatistiksel açıdan bir fark yoktur. Gençlerin bir dönem bir yaşlı yaşayıp yaşamama durumları yaşlılara ilişkin tutumlarında anlamlı bir fark yaratmamaktadır. Pearson korelasyon analizi sonucunda gençlerin yaşları ile yaşlılara dair tutumları arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Gençlerin uyumluluk ve dışadönüklük kişilik özellikleri ile yaşlılara dair tutumları arasında pozitif yönlü istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Yaşam boyu öğrenme düzeyinin bu ilişkileri düzenleyici rolü istatistiksel olarak anlamlıdır. Yapılan regresyon analizi sonucunda gençlerin nevrotiklik özellikleri ile yaşlılara dair tutumları arasında negatif yönlü istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Yaşam boyu öğrenme düzeyinin bu ilişkiyi düzenleyici rolü istatistiksel olarak anlamlıdır. Araştırmanın güçlü yönleri, sınırlılıkları ve katkıları ilgili alan yazın ışığında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

yaşlılık, yaşam boyu öğrenme, kişilik özellikleri

PDF

___

Adibelli, D. (2011). The validity and reliability of Kogan’s attitude towards old people scale in the Turkish society. Health, 3(09), 602.
Akdemir, N., Çınar, F. & Görgülü, Ü. (2007). Yaşlılığın algılanması ve yaşlı ayrımcılığı. Turkish Journal of Geriatrics, 10(4), 215-22.
Atari, U., Amanalahi, A. ve Mehrabizade, M. (2006). Investigate the relationship between personality and individual factors ‑ family and marital satisfaction in governmental offices in Ahwaz. Journal of Education and Psychology, 13, 81‑108.
Aydın, A. & Sayılan, A. A. (2014). Aktif yaşlanma ile yaşam boyu öğrenme arasındaki ilişkiye teorik bir bakış. International Journal of Social and Economic Sciences, 4(2), 76-81.
Baltes, P. & Labouvie, G. (1973). Adult development of intellectual performance: Description, explanation, modification. In C. Eisdorfer ve M. P. Lawton (Çev.), The psychology of adult development and aging. American Psychological Association,
Barrett, L. F. & Pietromonaco, P. R. (1997). Accuracy of the five-factor model in predicting perceptions of daily social ınteractions. Personality ve Social Psychology Bulletin, 23(11), 1173-1188.
Barry, B. & Stewart, G.L. (1997). Composition, process and performance in selfmanaged groups: The role of personality. Journal of Applied Psychology, 82 (1), 62- 78.
Bousfield, C., & Hutchison, P. (2010). Contact, anxiety, and young people’s attitudes and behavioral intentions towards the elderly. Educational Gerontology, 36, 451– 466. http://doi.org/cm7prq
Burks, D. J., Youll, L. K. & Durtschi, J. P. (2012). The empathy-altruism association and its relevance to health care professions. Social Behavior and Personality: An international journal, 40, 395–400.
Canatan, Ü. & Boz, H. (2019). Hayat boyu öğrenme etkinliklerine katılımın aktif yaşlanmanın desteklenmesindeki rolü. Social Sciences, 14(3), 343-363.
Cattell, R. B., Eber, H.W. & Tatsuoka, M.M. (1970). Handbook for the Sixteen Personality Factor Questionnaire (16PF). Institute for Personality and Ability Testing.
Chu, A. Z. & Chu, R. J. (2013). Service willingness and senior tourists: Knowledge about aging, attitudes toward the elderly, and work values. The Service Industries Journal, 33, 1148–1164.
Cornwell, J. (2012). The care of frail older people with complex needs: Time for a revolution. UK: King’s Fund.
Costa, P. T. Jr. & McCrae, R. R. (1986). Cross-sectional studies of personality in a national sample: I. Development and validation of survey measures. Psychology and Aging, 1, 140–143.
Coşkun, Y. D. & Demirel, M., (2009). Üniversite öğrencilerinin meraklılık düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 111-134.
Diker Coşkun, Y. & Demirel, M. (2012). Üniversite öğrencilerinin yaşam boyu öğrenme eğilimleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 108-120.
Dinçer, Y., Usta, E. & Bulduk, S. (2016). Üniversite öğrencileri gözüyle yaşlılık nasıl algılanıyor? Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 9(1), 26-38.
Dollinger, S. J., Leong, F. T. L. & Ulicni, S. K. (1996). On traits and values: With special reference to openness to experience. Journal of Research in Personality, 30, 23–41.
Duyan, V. & Gelbal, S. (2013). Yaşlılara yönelik tutum ölçeği'nin bir grup üniversite öğrencisi üzerinde Türkçe’ye uyarlama çalışması. Turkish Journal of Geriatrics/Türk Geriatri Dergisi, 16(2).
Edwards, A. (1959). Edwards Personal Preference Schedule, Revised Manual. The Psychological Corporation.
Epçaçan, C. (2013). Yaşam boyu öğrenme becerilerinin ders kitaplarında yer alma düzeyine örnek bir inceleme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı, 7(11), 353-379.
Erdemir, F. (2017). Yaşlanma ve yaşlılığa ilişkin inanç ve tutumlar. Vize Yayıncılık.
Günüç, S., Odabaşı, H. & Kuzu, A. (2012). Yaşam boyu öğrenmeyi etkileyen faktörler. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 309-325.
Hamadani‑Zadeh, F., Motahediyan Tabrizi, E., Sarhangi, F. & Zigheymat F. (2008). Survey the nurses’ attitudes toward health care of elderly patients. Kowsar Med Journal, 13, 253‑8.
Harris, L. A. & Dollinger, S. M. C. (2003). Individual differences in personality traits and anxiety about aging. Personality and Individual differences, 34(2), 187-194.
John, O. P. & Srivastava, S. (1999). The Big Five trait taxonomy: History, measurement, and theoretical perspectives. In L. A. Pervin, ve O. P. John (Çev.). Handbook of personality: Theory and research. Guilford Press.
John, O.P, Donahue, E. M. & Kentle, R. L. (1991). The big five ınventory-versions 4a and 54. Berkeley, CA: University of California, Institute of Personality and Social Research.
Kaçan, H., Dibekli, E. & Akkan, K. (2018). Toplumda yaşayan bireylerin yaşlı ayrımcılığı tutum düzeylerinin incelenmesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 2, 8- 15.
Katz, R. S. (1990). Personality trait correlates of attitudes toward older people. The International Journal of Aging and Human Development, 31(2), 147-159.
Kite, M. E., Stockdale, G. D., Whitley Jr, B. E. & Johnson, B. T. (2005). Attitudes toward younger and older adults: An updated meta‐analytic review. Journal of Social Issues, 61(2), 241-266.
Kogan, N. (1961). Attitudes toward old people: the development of a scale and an examination of corraletes. Journal of Social Psychology, 64, 44-54.
Kurtkapan, H. (2020). Y kuşağı gençliğinin yaşlılık ve yaşlanmaya ilişkin tutumları: Nevşehir örneği. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 13(1), 48-55.
Lasher, K. & Faulkender, P. J. (1993). Measurement of aging anxiety: development of the Anxiety about Aging Scale. International Journal of Aging and Human Development, 37, 247–259.
Lutsky, N. (1980). Attitudes Toward Old Age and Elderly Persons, in Annual Review of Gerontology and Geriatrics, Springer.
Mansfield-Green, S., Morrisseau, N. R., Valliant, P. M. & Caswell, J. M. (2015). Undergraduate students' attitudes toward, and personality correlates in relation to, older adults. Social Behavior and Personality: An International Journal, 43(10), 1741-1748.
March, G. B., Hooper, J. O. & Baum, J. (1977). Life span education and the older adult: Living is learning. Educational Gerontology, 2(2), 163-172.
Mackowicz, J. & Wnek-Gozdek, J. (2016). “It’s never too late to learn”- How does the Polish USA change the quality of life for seniors? Educational Gerontology, 42(3), 186-197.
McCrae, R. R. V& Costa, P. T. (1987). Validation of the five-factor model of personality across instruments and observers. Journal of Personality and Social Psychology, 52(1), 81-90.
McTavish, D. (1971). Perceptions of old people: A review of research methodologies and findings. Gerontologist, 11, 90-101.
Mischel, W., Shoda,Y. & Ayduk, Ö. (2008). Introduction to personality. John Wiley ve Sons.
Moody, H. R. (1976). Philosophical presuppositions of education for old age. Educational gerontology, 1(1), 1-16.
Mülhim, M. A. (2018). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin bireysel yenilikçilik düzeyleri ve yaşam boyu öğrenme eğilimlerinin incelenmesi: Bartın Üniversitesi örneği. Yüksek Lisans Tezi. Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Nasseh, M., Jalilvand, J. & Vahdani, M. (2012). Relationship between personality dimensions and job burnout of Nurses. Modern Care, 9, 87‑94.
Oktay, S. (2019). Akıcı Zekanın Kişilik Özelliklerini Yordama Gücü. Yüksek Lisans Tezi. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Özbek-Yazıcı, S., Kalaycı, I., Kaya, E. & Tekin, A. (2015). Yaşlı bakım programı öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları. Yaşlı Sorunlarını Araştırma Dergisi, 2, 77-87.
Panaghi, L., Pirouzi, D., Shirinbayan, M. & Ahmadabadi, Z. (2011). The role of personality and demographictraits in spouse abuse. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology, 17(2), 126-135.
Richardson, J. D., Lounsbury, J. W., Bhaskar, T., Gibson, L. W. & Drost, A. W. (2009). Personality traits and career satisfaction of health care professionals. The Health Care Manager, 28, 218–226.
Salman, M., Gülçek, E., Aylaz, R. & Polat, F. (2018). Hemşirelik öğrencilerinin yaşlılara karşı tutumlarının değerlendirilmesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 11 (2), 1-7.
Schmitt, D. P., Allik, J., McCrae, R. R. & Benet-Martinez, V. (2007). The geographic distribution of big fi ve personality traits: Patterns and profi les of human selfdescription across 56 nations. Journal of Cross-Cultural Psychology, 38(2), 173- 212.
Sneed, C. D., McCrae, R. R. & Funder, D.C. (1998). Lay conceptions of the five-factor model and its indicators. Personality and Socail Psychology Bulletin, 24, 115-126.
Sterns, H. L. & Harrington, A. K. (2019). Lifespan Perspectives on Learning and Training. In Work Across the Lifespan. Academic Press.
Sung, K.T., Kim, B. J. & Torres-Gil, F. (2010). Respectfully treating the elderly: Affective and behavioral ways of American young adults. Educational Gerontology, 36, 127–147.
Sümer, N. & Sümer, H. C. (2005). Beş faktör kişilik özellikleri ölçeği. (Yayınlanmamış çalışma). Tarhan, S., Ekşioğlu, S. ve Gündüz, H. Ç. (2017). Yaşam Boyu Öğrenme Eğilimleri İle Özyetkinlik Beklentisi ve Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(5), 1925-1940.
Thorson, J.A. & Perkins, M.L. (1981). An Examination of Personality and Demographic Factors on Attitudes Toward Old People. International Journal of Aging and Human Development, 12(2), 139-148.
Triandis, H. C. & Bhawuk, D.P.S. (1997). Culture theory and the meaning of relatedness. San Francisco, CA: The New Lexington Press.
Turner, J. C. & Oakes, P. J. (1989). Self-categorization theory and social influence. In P. B. Paulus (Ed.), The psychology of group influence (233–275). NJ: Erlbaum.
WHO. Active Ageing: A Policy Framework. http://whqlibdoc.who.int/hq/2002/WHO_NMH_NPH_02.8. pdf (Son Erişim Tarihi: 10.05.2014).
Wurtele, S. K., & Maruyama, L. (2013). Changing students’ stereotypes of older adults. Teaching of Psychology, 40(1), 59-61.
Yazdanian, A., Alavi, M., Irajpour, A. & Keshvari, M. (2016). Association between nurses’ personality characteristics and their attitude toward the older adults. Iranian Journal of Nursing And Midwifery Research, 21(1), 9.