Serhat ZAMAN, İbrahim Emrah ÖZGÜRBÜZ, Elnur VEISALOV, Selim SİYAMOĞLU

Coğrafya Öğretmenlerinin Özel Alan Yeterliklerine Yönelik Görüşleri (Trabzon Örneği)

Bu araştırmanın amacı coğrafya öğretmenlerinin özel alan yeterliliklerini ortaya koymaktır. Araştırma 2014-2015 eğitim öğretim yılı bahar döneminde, Trabzon Ortahisar ilçesinde farklı türlerde 23 ortaöğretim kurumunda görev yapan 20 erkek 15 kadın olmak üzere toplam 35 coğrafya öğretmeni ile yürütülmüştür. Karma araştırma yaklaşımına göre yürütülen araştırmada nitel ve nicel verilerin aynı anda toplanmasına olanak sağlayan paralel karma yöntem (çeşitleme/triangulation) kullanılmıştır. Araştırmanın nitel verileri özel alan yeterlilikleri ile ilgili açık uçlu sorularla toplanmıştır. Nicel veriler ise özel alan yeterlilik performanslarından oluşan 61 maddelik beşli likert tipi form ile toplanmıştır. Araştırma ile elde edilen nicel veriler SPSS programı yardımıyla araştırma değişkenlerine bağlı olarak t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ile çözümlenmiştir. Nitel verilerin analizinde ise içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda coğrafya öğretmenlerinin özel alan yeterlilikleri düzeylerinde cinsiyet, mezun olunan program türü ve mesleki deneyim değişkenleri açısından anlamlı bir farklılığın olmadığı belirlenmiştir. Ancak araştırmaya katılan öğretmenlerin çoğunluğunun lisans eğitimi ve göreve başladıktan sonraki süreçte özel alan yeterliliklerine ilişkin yeterli eğitim almadıkları ve eksikliklerini mesleki deneyim sayesinde zaman içerisinde giderdikleri belirlenmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular ışığında özel alan yeterliliği eğitimlerinin geliştirilmesine yönelik önerilerde bulunulmuştur.

The Views Of Geography Teachers on Special Field Competencies (Trabzon Sample)

The research was conducted with a total of 35 geography teachers, including 20 males and 15 females working in 23 different types of secondary schools in Ortahisar/Trabzon. This research was carried out by co-research approach using triangulation method which allows qualitative and quantitative data collection at the same time. Qualitative data of this research was collected from open ended questions related to special field competencies. Quantitative data of this research was collected from "five point likert scale", including 61 specification consisted of special field competency performances. Quantitative data of this research was analyzed by "SPSS (Statistical Package for the Social Sciences)", "t-test" and "one-way ANOVA" depending on the research variables. Qualitative data of this research was analyzed by content analysis. As a result of this research it was determined that there is no significant difference in the special field competencies of geography teachers in terms of their gender, type of graduation program and professional experience. But it was determined that majority of the teachers attended in the research did not get enough training in their special field competencies during undergraduate education and teachership and teachers resolved their deficiencies in time by the help of their professional experience. Based on findings of the research, it was made to be suggesting about developing the special field competency training.

PDF

___

Akbulut, G. (2004a). Coğrafya ve Aktif Öğretim Yöntemleri. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (1), 65-77.
Akbulut, G. (2004b). Coğrafya Öğretimi ve Yaratıcı Düşünce. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 28 (2), 215-223.
Alım, M. ve Bekdemir, Ü. (2006). Coğrafya Öğretmeni Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Milli Eğitim Dergisi, 172, 263-275.
Alım, M., (2007). Öğretmen Adaylarının Okul Uygulamalarında Karşılaştıkları Sorunlar. Atatürk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:7, Sayı:38, Sayfa: 205-223, Erzurum.
Alım, M., (2009). Problems of Geography Education in Turkey. International Journal of Human http://www.insanbilimleri.com/en [Online]. 6:1. Available: http://www.insanbilimleri.com/en
Aşıkoğlu, N. Y. (2011). Din Öğretiminde Öğretmenin Rolü ve Din Dersi Öğretmeni Yeterlilikleri (Türkiye Örneği). C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15 (1), 5- 13.
Aşkın, İ. ve Demirel, M. (2012). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Türkçe Öğretimi Yeterliklerine İlişkin Görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1 (3), 178-189.
Avcı, Y. E. ve Cinoğlu, M. (2012). Sınıf Öğretmenlerinin Özel Alan Yeterliklerine İlişkin Görüşleri (Kilis İli Örneği). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (3), 108-128.
Aydın, F. (2010). Ortaöğretim Öğrencilerinin Coğrafya Derslerindeki Güdülenmelerinin İncelenmesi. Turkish Studies, 5 (4), 814-834.
Bingöl Meşe, E. T. (2010). Bilişim Teknolojileri Öğretmenlerinin Özel Alan Yeterlikleri Açısından Kendilerini Değerlendirmeleri: İzmir İli Örneği. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 17. Baskı. Pegem Akademi Yayıncılık. Ankara.
Candeğer, Ü. (2015). Tarih Öğretmeni Özel Alan Yeterliklerinin Hazırlanması. Türk Tarih Eğitimi Dergisi, 4 (1), 177-194.
Creswell, J. W. (2012). Educational research planning, conducting and evaluating quantitative and qualitative research. (4th ed.) International Pearson Merril Prentice Hall.
Doğanay, H. (2011). Anlamı, Tanımı Konusu ve Felsefesi Bakımından Coğrafya İlmi Hakkında Bazı Düşünceler. Doğu Coğrafya Dergisi, 16 (25), 1-44.
Doğanay, H. (2015). Coğrafya Öğretim Yöntemleri. Pegem Akademi Yayınları. Ankara.
Gökçek, T. (2014). Karma Yöntem Araştırması. Mustafa Metin (Ed.). Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri içinde (s. 375-410). Pegem Akademi Yayıncılık. Ankara.
İskender, H., Yiğit, F. ve Bektaş, R. (2015). Türkçe Öğretmenlerinin Özel Alan Yeterliklerine Yönelik Görüşlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4 (1), 305-327.
Kangalgil, M. (2014). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Özel Alan Yeterliklerine Katılma ve Sahip Oluş Derecelerinin İncelenmesi. Spor Bilimleri Dergisi, 25 (2), 94- 103.
Karacaoğlu, Ö. C. (2008). Öğretmenlerin Yeterlilik Algıları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,5 (1), 70-97.
Karademir, N. (2013). Coğrafya Öğretmen Adaylarının Alan Bilgisi Yeterlikleri. Doğu Coğrafya Dergisi, 18 (29), 79-96.
Karademir, N. (2014). Coğrafya Öğretmen Adaylarının Alan Öğretimi Bilgilerine Yönelik Yeterlik Düzeyleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (1), 157-180.
Kararmaz, S. ve Arslan, A. (2014). İlköğretim İngilizce Öğretmenlerinin Öğretmenlik Mesleği Özel Alan Yeterliklerine İlişkin Algılarının Belirlenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,7 (4), 203-232.
Kösterelioğlu, İ. ve Akın Kösterelioğlu, M. (2008). Stajyer Öğretmenlerin Mesleki Yeterliklerini Kazanma Düzeylerine İlişkin Algıları. SAÜ Fen Edebiyat Dergisi, 2, 257-275.
MEB (2011). Coğrafya Öğretmeni Özel Alan Yeterlikleri. 24 Aralık 2015 tarihinde http://otmg.meb.gov.tr/YetOzel.html adresinden alınmıştır.
Mete, F. ve Asar, A. (2014). Üniversite Programlarında Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretmeni Alan Yeterliklerinin Araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Yabancı Dil Olarak Türkçe Araştırmaları Dergisi, 1, 121-141.
Okvuran, A. (2003). Drama Öğretmeninin Yeterlilikleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36 (1-2), 81-87.
Özbilen, F. M. (2012). Sınıf Öğretmenlerinin Özel Alan Yeterlikleri Hakkındaki Görüşleri (Kars İli Örneği) (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
Özlük, Y. Ö. (2010). Türkçe Öğretmenlerinin Özel Alan Yeterliklerine İlişkin Bir Araştırma (Kırıkkale İli Örneği). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
Öztürk, Ç. (2004). Ortaöğretim Coğrafya Öğretmenlerinin Öğretim Yöntem ve Teknikleri Kullanabilme Yeterlilikleri. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (2), 75-83.
Öztürk, M. ve Eroğlu, E. (2013). Coğrafya Öğretmen Yeterlikleri ve Uygulamaların Değerlendirilmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 27, 630-659.
Pektaş, M. ve Kamer, S. T. (2011). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9 (4), 829 - 850.
Seferoğlu, S. S. (2004). Öğretmen Yeterlilikleri ve Mesleki Gelişim. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 58, 40-45.
Şengül, K. (2012). Türkçe Öğretmenlerinin Özel Alan Yeterlikleri: Bir Durum Belirleme Çalışması. Fırat Üniversitesi, Elazığ.
Yeşilyurt, E. (2011). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğinin Genel Yeterliklerine Yönelik Yeterlik Algıları. Türk Eğitimi Bilimleri Dergisi, 9 (1), 71-100.
Yetim, A. A. ve Göktaş, Z. (2004). Öğretmenin Mesleki ve Kişisel Nitelikleri. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi,12 (2), 541-550.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 9. Baskı. Seçkin Yayıncılık. Ankara.
Yurdugül, H., Erdem, M. ve Seferoğlu, S. S. (2010). Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterliklerine İlişkin Öğretmen Yetiştiren Kurumlardaki Öğretim Elemanlarının Görüşleri. Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu II. Hacettepe Üniversitesi, Beytepe/Ankara.
Yüksel, M. ve Geban, Ö. (2015). Kimya Öğretmeni Özel Alan Yeterliklerine Göre Öğretmen Performansının Değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1), 299-312.
Zaman, S. Coşkun, O. (2007). Erzurum'da Görev Yapan Coğrafya Öğretmenlerinin Sınıf İçi Performanslarını Belirleyen Faktörler Üzerine Bir İnceleme. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi. 7 (14), S:373-391, Erzurum.