Abdurrahman Gazi Kimdir ?

Erzurum'un en çok tanınan ziyaret mekânlarından olan Abdurrahman Gazi Türbesi'nde yatan zat kimdir? Tarihi kayıtlarda "Sahâbe-i Kiramdan Abdurrahman Gazi" diye belirtilen kimse gerçek bir şahsiyete tekabül etmekte midir? Daha önce konuyla ilgili yapılan çalışmaların hemen hemen hepsi türbe, zaviye, vakfiyeler ve burada çalışanlarla ilgili kayıt ve bilgilerden oluşmaktaydı. Bu makalede Erzurum'un fethi, Anadolu'ya ayak basan sahâbîlerin yanında özellikle Erzurum'da bulunmuş sahâbîler ele alınmıştır. Bunlar arasında ismi Abdurrahman olan ve Erzurum ile irtibatı olanlar araştırılmıştır. Daha sonra künyesi Abdurrahman olup kayıtlardaki nitelikleri taşıyan kimseler ele alınarak Abdurrahman Gazi'nin kimliğinin belirlenmesine çalışılmıştır.

Who Is Abdurrahman Gazi ?

Who is the person lying under the Abdurrahman Gazi Tomb, which is one of the most recognized visiting places in Erzurum? Does this person stated as 'Abdurrahman Gazi, one of the high companions of Prophet Muhammad' in the records, refer to a real person? Almost all of the studies done on this issue consisted of information about the tombs, zawiyahs, endowments and the people who worked in these places. In this article, the conquest of Erzurum and the companions of Prophet Muhammad who came to Erzurum as well as the ones who came to Anatolia are handled. Among these, the ones whose names were Abdurrahman as well as being related to Erzurum were researched. After this, by dealing with the ones whose personal record was Abdurrahman and who had the qualities mentioned in the records, the identity of Abdurrahman Gazi was tried to be determined.

PDF

___

Aksoy, Ö. A. vd. (2009). Derleme Sözlüğü, Ankara: TDK yayınları.
Aristakes, L.(1983). Ermeniyye Beyne'l-Bizantınıyîn ve'l Etraki'l-Selacıka(h.392- 463/m.1000-1071), Fransızcadan çev. Fayiz Necib İskender, İskenderiyye
Aydınlı, A. (2007). "Sahabe Coğrafyasının Bir Parçası Olarak Doğu Anadolu", Türk İslam Düşünce Tarihinde Erzurum Sempozyumu, I-II, Erzurum.
Azimli, M. (2007). "İlk Fetihten Saltuklular'a Erzurum", Türk İslam Düşünce Tarihinde Erzurum Sempozyumu, Erzurum.
Belâzurî, A. b. Y. (200). Futûhu'l-Buldân, Beyrut: Daru'l-Kutibi'l-ilmiyye,
Berkli, Y. (2007). Erzurum ve Erzincan Çevresinde Görülen Koyun, Koç ve At Biçimli Mezar Taşları ve Sanat Tarihindeki Yeri, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Berkli, Y. (2011). Türk Sanatında Avrasya Üslubunun Evreleri (Avrupa ve İslam Sanatına Etkileri), Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yay.
Berkli, Y. (2011). "Türklerde Ölüm, Ölüm Sonrası Hayat ve Defin Geleneği", Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 293-315, Erzurum.
Beygu, A. Ş. (1936). İstanbul: Bozkurt Basımevi.
Bozkurt, N. (2002). "Künye", DİA, I-XLIV, Ankara.
Darkot, B. (1993). "Erzurum", İA, I-XIII, İstanbul.
Demir, İ. (2002). Hatîm et-Tâ'î, Hayatı, Eseri Ve Edebî Kişiliği, Atatürk Ünv. Sosyal Bilimler Enstitüsü basılmamış doktora tezi, Erzurum.
Dihhuda, A. E. (1337-1346). "Karin" Lugatnâme, Sâzmân-i Lügatnâme, I-L,Tahran.
Dilçin, C. (2009). Yeni Tarama Sözlüğü, 2.bs. Ankara.
Efendioğlu, M. (2008). "Sahâbe", DİA, I-XLIV, İstanbul.
Grousset, R. (1947). Histoıre de L'Arménıe des Orıgınes A 10701, Payot, Paris.
Hout, M. C. (2015). "Teemmulatun fî Defni's-Sahâbî Haccac b. 'Ilât fî Erzurum/Kali, İLTED, Erzurum, sayı: 44
İbn Abdilberr. (1960). el-İstîâb fî Marifeti'l-Eshab, Kahire.
İbn Asâkir, E. A. b. H. (1995). Tarîhu Dımaşk, thk. Ömer b. Ğarâme, I-LXXX, b.y.y.; Daru'l-Fikr.
İbn Esîr, E. A. b. M. (1997). el-Kâmil fi't-Tarih, thk. Ömer Abdusselam et-Tedmurî, Beyrut: Daru'l-Kitab,
İbn Ezrak, A. b. Y. (1974). Târîhu'l-Fârikî, yay. Bedevi Abdullatif 'Avz, Beyrut.
İbn Hacer, A. (1327). Tehzîbü't-Tehzîb, I-XII, Hindistan, Dairetu'l-Mearif en- Nizamiyye.
İbn Haldun, A. (1988). Divânu'l-Mübteda ve'l-Haber fi't-Tarih, thk. Halil Şehade, Beyrut: Daru'l-Fikr.
İbn Hibban, A. b. H. (1973), es-Sikât, I-IX, Haydarabad: Dairetu'l-mearif el- Usmaniyye.
İbn Manzur, Lisanu'l-Arab, I-XVIII, Beyrut: Daru Sadır.
İbn Sa'd (2012). et-Tabakâtu'l-Kubrâ, thk. Abdulkadir 'Ata, I-XI Beyrut. Daru'l- Kitabi'l-'İlmiyye.
İbn Sa'd, (2014). Tabakât, çev. Abdullah Yıdız v.d., I-XI, İstanbul: Siyer yayınları.
İnalcık, H. (1993). "Erzurum", İA, I-XIII, İstanbul.
Karamağaralı, R. (1992). Ahlât Mezar Taşları, Ankara.
Kâtib Çelebi, (2009). Kitab-ı Cihannüma, Ankara: TTK tıbkı basım.
Konyalı, İ. H. (1960). Erzurum Tarihi, İstanbul: Ercan Matbası.
Kurtubî, E. Y. (1992). İstîâb Fî Ma'rifeti'l-Eshab, thk. Ali Muhammed el-Becavî, Beyrut: Daru'l-Cîl.
Mateos, (1987). Vekâyinâme, çev. Hrant Andreasyan, Ankara: TTK yay.
Naskalı, E. (2000). "İran", DİA, İstanbul.
Özcan, A. (1993) "Gazi", DİA, I-XLIV, İstanbul.
Palabıyık, M. H. (2007). "Klasik İslam Coğrafyacılarına Göre 'Erzurum'", Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, sayı: 18, s. 127-162, Erzurum.
Palabıyık, M. H. (2008). "Milli Mücadeleye Destek ve Arkaplan Olarak Dinî Düşünce ve Dinî Gelenekler", Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 36, 225-262, Erzurum.
Savaş, R. (2007). "El-Haccac b. 'Ilat: Kabri Erzurum'da Bulunan Bir Sahabi", Türk İslam Düşünce Tarihinde Erzurum Sempozyumu, I-II, Erzurum.
Şemseddin, İ. (2002). Kasasu'l-Arab, Beyrut: Daru'l-Kütubi'l-İlmiyye.
Vakidî, M. b. Ö. (1997). Futûhu'ş-Şam, Beyrut: Daru'l-Kütubi'l-'İlmiyye.
Yakût, H. (t.y.). Mu'cemu'l-Buldan, Beyrut: Daru'l-Fikr.
Yınanç, M. H. (1993). "Erzurum", İA, I-XIII, İstanbul.
Ziriklî, H. (2002). 'Âlâm, Beyrut: Daru'l-İlm.