HOMO ECONOMICUS VE EMEĞİN DEĞERİ BAĞLAMINDA ANLAMINI ARAYAN HOMO ACADEMICUS

Neo klasik ve klasik iktisadın en temel varsayımı "homo economicus"tur. Bu kavram, iktisadi yaşamda rasyonel davranan varlık anlamına gelir. Oysa homo economicus, insan davranışlarını bütünüyle tanımlamakta yetersiz kalabilmektedir. Liberaller, özellikle de Hayek, bireyi irrasyonel bir varlık olarak ele alır ve rasyonaliteyi ise doğrudan rekabet sürecine bağlar. Böyle bir süreçte birinci dereceden bilgi üretmek ve eğitimle ilişkili olan homo academicus bilginin ve eğitimin bir meta olduğu dönemde anlamını aramaktadır. Özellikle doğrudan kapitalist işletme mantığına bağlı olan akademik kurumlardaki üretim koşulları akademisyeni derhal piyasaya süreceğinden daha fazlasını biriktirmesine izin vermemektedir. Bu durum, zihin emeğinin proleterleşmesini de beraberinde getirmektedir. Bu bildiride, homo economicus ve homo academicus'un değerleri arasında kalan insanların emeğine ilişkin problemlerini, vahşi kapitalizmin zihinsel emeği nasıl vasıfsızlaştırdığını anlamaya ve açıklamaya çalışacağız.

HOMO ACADEMICUS THAT SEARCH ITS MEANING IN THE CONTEXT OF HOMO ECONOMICUS AND VALUE OF LABOR

The most important assumption of the classical economy is the homo economicus. This concept implies the rational actor in economic life. On the other hand, homo economicus may be inadequate in explaining behaviors of human-being. Liberals, especially Hayek, considers the individual as an irrational actor and evaluates the rationality in the context of competition process. In this process, homo academicus which is related with the education and production of first-hand knowledge, searches for its meaning in an era of capitalizing of knowledge and education. Especially, production conditions in the academic institutions which are under the effect of capitalist business logic do not allow the scholars to produce more than the needs of market. This situation leads to get the form of proletariat of labor of the scholars. In this paper, it is aimed to examine the problems of scholars which can be classified in a place between the values of homo economicus and homo academicus. And also it tries to explain and understand how inhuman capitalism unskills the labor of scholars.

PDF

___

Bal, H. (2006) Akademik Emek Piyasası ve Reel Ücretler: ABD ve Türkiye Örnekleri, Nobel Kitabevi, Adana.
Barber, W. J. (2007) İktisadi Düşünce Tarihi, (Çev: İhsan Durdu), Metropol Yayınları, İstanbul.
Baydur, C. M. (2002) "Homo Economicus'a Sahip Çıkmak" Mevzuat Dergisi, Yıl. 5, Sayı. 53.
Bocutoğlu, E. (2012) İktisadi Düşünceler Tarihi, Murathan Yayınevi, Trabzon.
Bora, T., Bora A., Erdoğan N. Ve Üstün İ. (2015) Boşuna mı Okuduk: Türkiye'de Beyaz Yakalı İşsizliği, İletişim Yayınları, İstanbul.
Bourdieu, P. (1990) Homo Academicus, (Çev: Peter Collier) Polity Press, Cambridge.
Buğra, A. (1989) İktisatçılar ve İnsanlar: Bir Yöntem Çalışması, Remzi Kitabevi, İstanbul.
Ercan, F. ve Kurt, S. K. (2011) Metalaşma ve İktidarın Baskısındaki Üniversite, Sav Yayınları, İstanbul.
James, W. (2013) Törensel Hayvan: Yeni Bir Antropoloji Portresi, (Çev: S. Çalışkan), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
Karakaya, M. F. (2012) "Ecce Homo Academicus", Sosyoloji Dergisi 3, Dizi. 25. Sayı. 2012/2, İstanbul.
Kazgan, G. (1997) İktisadi Düşünce ve Politik İktisadın Evrimi, Remzi Kitabevi, İstanbul.
Kuçuradi, I. (1997) "20. Yüzyıl Felsefi Antropolojisinde Takiyettin Mengüşoğlu'nun Yeri" Yüzyılımızda İnsan Felsefesi Takiyettin Mengüşoğlu'nun Anısına, (Haz: I. Kuçuradi), Türkiye Felsefe Kurumu Meteksan Anonim Şirketi, Ankara.
Marx, K. (1979) Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı, 4. Baskı, (Çev: S. Belli), Sol Yayınları, Ankara.
Marx, K. (1999) Grundrisse, 1. Kitap, (Çev: A. Gelen), Sol Yayınları, Ankara.
Mengüşoğlu, T. (1997) "Ontolojik Esaslara Dayanan Felsefi Antropoloji Hakkında Düşünceler" Yüzyılımızda İnsan Felsefesi Takiyettin Mengüşoğlu'nun Anısına, (Haz: I. Kuçuradi), Türkiye Felsefe Kurumu Meteksan Anonim Şirketi, Ankara.
Nalbantoğlu, H. Ü. (2003) "Üniversite A. Ş.'de Bir Homo Economicus: Ersatz Yuppie Akademisyen, Toplum ve Bilim, No. 97, İstanbul.
Nyborg, Karine (2000), "Homo Economicus And Homo Politicus: Interpretation And Aggregation of Environmental Values", Journal of Economic Behavior & Organization, Vol. 42, Oslo.
Polanyi, K. (1957), The Great Transformation, Beacon Press, Boston.
Rethel, A. S. (2011) Zihin Emeği Kol Emeği Epistemoloji Eleştirisi, (Çev: A. D. Temiz), Metis Yayınları, İstanbul.
Skousen, M. (2003) Modern İktisadın İnşası, Büyük Düşünürlerin Hayatları ve Fikirleri, (Çev: Mustafa Acar, Ekrem Erdem, Metin Toprak) Liberte Yayınları, Ankara.
Standing, G. (2009) Work After Globalization: Building Occupational Citizenship, Edward Elgar Publications.
Standing, G. (2014) Prekarya: Yeni Tehlikeli Sınıf, (Çev: E. Bulut), İletişim Yayınları, İstanbul.
Tura, A. R. (2003) "Psikanalitik Açıdan Homo Economicus", İktisadın Dama Taşları: Ekoller, Kavramlar, İz Bırakanlar III, Kurtiş Matbaacılık, İstanbul.
Vatansever, A. ve Yalçın M. G. (2015) Ne Ders Olsa Veririz: Akademisyenin Vasıfsız İşçiye Dönüşümü, İletişim Yayınları, İstanbul.
Weber, M. (1986) "Meslek Olarak Bilim", Sosyoloji Yazıları, (Çev: T. Parla), Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul.
Yalçın, A. (1983) İktisadi Doktrinler ve Sistemler Tarihi, 2. Baskı, A.Ü. SBF Basın ve Yayın Yüksel Okulu Basımevi, Ankara.
Yayla, Atilla (1992), Liberalizm, Turhan Kitabevi Yayınları, Bilimsel Araştırma Dizisi: 20, Adalet MatbaacılıkLtd. Şti., Ankara.
Yayla, Atilla (1993), Özgürlük Yolu, Hayek'in Sosyal Teorisi, Turhan Kitabevi Yayınları, Bilimsel Araştırma Dizisi, Adalet Matbaacılık Ltd. Şti., Ankara.