SİVAS ALTINYAYLA (TONUS) İLÇESİ DÜZ DOKUMA ÖRNEKLERİ'NİN MOTİF YÖNÜNDEN İNCELENMESİ

Yapılan araştırmalar,Anadoludaki her biryörenin dokumacılık kültürünün, kendine özgü karakteristik özelliklertaşıdığını ortaya koymaktadır. Sivasyöresi deAnadolunun önemli dokumacılıkmerkezlerindenbirisidir. Sivasilmerkeziilehemenhemenherilçesindegeçmiştengünümüzekadargelendokumacılık izlerinerastlanmaktadır.FakatKangal,Şarkışla,Zara,Altınyayla(Tonus)ilçeleri, Sivashalısıadınındışındakendiisimleriylevekarakteristiközellikleriyletanınarak,ayrıbirerhalıgrubu olarakbilinmekteveincelenmektedir.Araştırmakonusuolandokumalar,geçmişte Tonusolan ilçenin ismiyle tanınmış olup, günümüzde ilçe Altınyayla olarak isim değiştirmesine rağmen,hâlâ Tonushalıvekilimleri olarakanılmaktadır. Altınyaylada dokuma çok eski yıllardan beri yapılmaktadır. ÜnlüTonus seccadeleri bu yörededokunmaktaolup,kilimvetülücedokumalarınadarastlanmaktadır.Günümüzdeise halkeğitimmerkezininçabalarıileMutibeyköyündedokumayapılmaktadır.Diğerköylerde dokumayapılmasıiçingereklialtyapıolmasınarağmen,çeşitlisebeplerdendolayıbukültür terkedilmişgörünmektedir. Buçalışmada,Altınyaylailçesi,Başyayla,Deliilyas,Güzeloğlan,Kale,Kızılhöyükköylerinde geçmiştengünümüzegelendokumakültürüincelenerek,günümüzdehalenmevcutolanbazı düzdokumaörnekleriverilecektir.

ANALYSIS OF THE SİVAS ALTINYAYLA (TONUS) DISTRICT FLAT WOVEN SAMPLES IN TERMS OF MOTIF

It has been seen that each region has own characteristic properties when weaving areas inour country has been investigated. Also Sivas is one of the major weaving center in Anatolia.In Sivas center and almost every district of Sivas it has been encountered absolutely thetracks of weaving form past to the present. Truly Kangal, Şarkışla, Altınyayla (Tonus) districtshave been known and researched except Sivas carpet with their names and theircharecteristic features in a seperate group of carpets. While the weaving is the subject ofresearch has been mentioned by the name of the district by Tonus in the past, despite thename of the district has been cahnged as Altınyayla today still it has been known as Tonuscarpets and rugs.In Altınyayla weaving culture has been based on a very old time. Famous Tonus prayerrugbelongs to this region. In the region it has been encountered mostly rug and tülüce. Today inthe Mutibey Village weaving is done with the efforts of the public training center. Althoughthere has been infrasturcture in the other villages, this culture seems to be abandoned dueto various reasons.In this study, it will be given the present examples of some of the plain weave, examining theculture of weaving in Altınyayla District and Başyayla, Deliilyas, Güzeloğlan, Kale, KızılhöyükVillages from past to the present.

PDF

___

ASLANAPA, O., (1997). Türk Halı Sanatında Yeni Gelişmeler, Sanatsal Mozaik Yay., İstanbul. ATEŞ, M., (1998). Türk Halıları, Motiflerin-Sembollerin Dili, Ema Matbaacılık, İstanbul. BAYRAKTAROĞLU, S., (1990). Sivas Halıları, Türkiye İş Bankası Kültür ve Sanat Dergisi Yay., Ankara. ÇORUHLU, Y., (1994). Türk Sanatında Görülen Yılan Tasvirlerinin Sembolizmi, Türk Dünyası Tarih Dergisi, Aralık/Sayı: 96, İstanbul. DENİZ, B., (2000). Türk Dünyasında Halı ve Düz Dokuma Yaygıları, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay., İstanbul. DENİZ, B., (1982). Taşpınar Halıları, Sanat Dünyamız Yay., İstanbul. DENİZ, B., (1987). Arısama Halıları, Lâle Dergisi, Sayı 5, İstanbul. DENİZ, B., (2005). Anadolu-Türk Halı Sanatının Serüveni-I, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, Sayı 7, Erzurum. DULKADİR, H., (1992). Malatya Düz Dokumalarından Örnekler, Kültür ve Sanat Yay., Ankara. ERBEK, M., (2002). Çatalhöyükten Günümüze Anadolu Motifleri, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. ESİN, E., (1978). İslamiyetten Önceki Türk Kültür Tarihi ve İslama Giriş, Edebiyat Fakültesi Matbaası, İstanbul. GERTRUE J., MENGEN D., (1962). Dictionary of Mithology, Folklore and Symbols, Cilt 2, New York. İBRAHİMGİL, M., (2002). Makedonyada Türk Mimarisinde Görülen Sembolik Motifler, Prof. Dr. Haluk Karamağaralı Armağanı, Ankara. KAYIPMAZ, F. N., (1991). Saf Seccade Sivas Kilimleri, Kültür ve Sanat, Türkiye İş Bankası Yay., Sayı 12, Ankara. KAYNAR, H., (2009). Sivas İlçelerinin Dokuma Kültürü, CÜBAP Projesi, Sivas. ÖNEY, G., (1972). Anadolu Selçuklu Mimarisinde Avcı Kuşlar, Tek ve Çift Başlı Kartal, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara. ÖZEN, K., (2008). Sivas Yöresi Geleneksel El Sanatları, İstanbul. PRETEXTAT-LECOMTE, (1975). Türkiyede Sanatlar ve Zenaatlar, Baskıya Hazırlayan: Ayda Düz, Tercüman 1001 Temel Eser, İstanbul. SİVAS SALNAMESİ, 1325 (1909), Sivas Şalnamesi, Ziyabey Kütüphanesi, Sivas. YETKİN, Ş., (1968). Türk Çini Sanatında Bazı Önemli Örnekler ve Teknikleri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Yıllığı, Cilt II, İstanbul. İnternet ANONİM, (2013). Altınyayla İlçesi Tarihi, http://www.altinyayla.gov.tr/default_B1.aspx ?content=186