OSMANLI'NIN MEKANSAL GÖSTERGELERİNİ OKUMA YÖNTEMİ OLARAK TASVİR SANATI

Topkapı Sarayı Haremi-Osmanlı Hanedan ailesinin konutu olarak hükümranlık yapısını kavramak için temel örneklerdenbiridir. Buyazının çıkış noktası "mimarlık görsel bir iletişim aracıdır" kabulüdür. Osmanlı Hanedanı kendi konutunu Osmanlı hükümranlığınınsergilenişine hizmet verecek bir iletişimaracı olarak da kullanmıştır. Osmanlı Sarayıniçinde vedışında görseliletişim aracı olarakfarklı formları kullanmıştır. Bu nedenle ikinciadımda 'harem'in okunmasında araç olarak yine sarayiçindeki bir başka görsel iletişim ortamı 'tasvirler' incelenmiştir. Bu aşamada bir Osmanlı Şahnamesi olan Arifi'nin Süleymanname'siüzerindeçalışılmıştır. Son aşamada ise tasvir kurgusunda tespit edilen yöntemler Harem mekanlarını yeniden okumak için kullanılmıştır: yerin anlatımında kişi-eylem ilişkisive zaman boyutu. Sonuç olarak, Osmanlı hanedan ailesi tarafından üretilen-kullanılan-denetlenen iki görseliletişim ortamıüzerindeki karşılaştırmalı incelemeyapılarak, OsmanlıHaremi ve hükümranlıkyapısı için yeni bir okuma önerisigeliştirilmiştir.

MINIATURE PAINTING AS A READING METHOD OF SPATIAL CODES OF OTTOMAN

The Harem of Topkapı Palace as a main residence of the Ottoman Dynasty, constitutes major examples to understand the Ottoman Imperial Power.The first step of this 2 paper based on the idea that: 'the architecture is a medium for visual communication '. The Ottoman Dynasty also used their main residence as a communication tool torepresent the Ottoman imperial power. The Ottomans used different forms of visual language amongst themselves in and out of the court. Therefore, the second step examines another medium of visual communication from inside the court, namely 'miniature' paintings. At this step, the research focuses on one of the Ottoman Shahnames, "Suleymanname of Arifi".The third step uses the same patterns discovered in the structure of the miniature paintings to re-read Harem places: the impact of time and the relationship between person and act on the representation of the place. At the end, this comparative examination of two mediums which were produced, used and controlled by the Ottoman Dynasty has produced a new method to re-read the structure of the Ottoman Harem at Topkapı Palace.

PDF

___

AKALAY, Z., (1970). Tarihi Konularda Türk Minyatürleri, Sanat TarihiYıllığı 1969- 1970, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Enstitüsü, İstanbul, 151-166.
ADIGÜZEL TOPRAK, F., (2007). Arifînin Süleymannâmesindeki Minyatürlerde Saltanata İlişkin Simgeler, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Sanatta Yeterlilik Tezi, İzmir.
ADIGÜZEL TOPRAK, F., ÖZKAVRUK ADANIR, E., (2010). An Instigative Attitude: Conspicuous,Consumption at the Ottoman Court by the Patrons during Suleyman Is Reign , Yedi: DEÜ GSF Dergisi, Sayı 4, 9-15.
AMICIS, E., (1981). İstanbul, Çev., B. Akyavaş, Kültür Bakanlığı, Ankara.
ATASOY, N., (1970). "1558 Tarihli Süleymanname ve Macar Nakkaş Pervane", Sanat Tarihi Yıllığı 1969-1970, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Enstitüsü, 167-196.
ATIL, E., (1986). Suleymanname: The Illustrated History of Suleyman the Magnificent, Hary N. Abrahms Inc, New York.
BAĞCI, S., (2000). Kitap Resimlerinin Kaynakları: Dolaşan İmgeler, Celal Esat Arseven Anısına Sanat Tarihi Semineri Bildirileri, Mahir, B. (Der.), MSÜ yayınları, İstanbul, 72.
BAKIRER, Ö., (1996). Anadolu Selçuklu Dönemi Yapı Kitabeleri, V. Milli Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Semineri Bildirileri, Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya, 131.
BLAIR, S., GRABAR, O., (1980). Epic Images and Contemporary History: The Illustrations of the Great Mongol Shahname, The University of Chicago Press, Chicago.
ÇAĞMAN, F. 1973, Şahname-i Selim Han ve Minyatürleri, Sanat Tarihi Yıllığı, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Enstitüsü, 5: 411-442.
ÇIĞ, K., (1984), Fatih Topkapı Sarayı Niçin Yaptırdı?, Kemal Çığa Armağan, İstanbul, 29 Topkapı Sarayı Müzesi Yayınları, 17-35.
DAVIS, F., (1970). The Palace of Topkapı in Istanbul, NewYork, Charles Scribners sons.
ELDEM, S.H. ve AKOZAN, F., (1982). Topkapı Sarayı: Bir Mimari Araştırma, İstanbul, Kültür ve Turizm Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü.
ELIAS, N., (2000). Uygarlık Süreci 1: Batılı Dünyevi Üst Tabakalarının Davranışlarındaki Değişmeler, Çev. E. Ateşman, İletişim Yayınları, İstanbul.
EYÜBOĞLU, M., (1979). Fatih devrinde Yeni Sarayda da Harem Dairesi (Padişahın Evi) Var mıydı?, Sanat Tarihi Yıllığı, İ.U. Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Ens., 8: 23-36.
EYÜBOĞLU, M., (1981). Topkapı Sarayı Veliaht Dairesi Onarımı, Sanat Tarihi Yıllığı, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Enstitüsü, 9-10: 53-81.
EYÜBOĞLU, M., (1986). Topkapı Sarayında Padişah Evi: Harem, Sandoz Kültür Yayınları, İstanbul.
FEHER, G., (1978). Turkish Miniatures from the Period of Hungarys Turkish Occupation, Carvina press, Budapest.
FOUCAULT, M., (2003). İktidarın Gözü, (çev. I. Ergüden), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
FREELY, J., (2003). Evliya Çelebinin İstanbulu, Çev. Müfit Günay, YKY, İstanbul, 52.
GÜNAY, R., (1992). Süleymanname Minyatürlerinde Mekan ve Anlatım Teknikleri, Topkapı Sarayı Müzesi Yıllık, İstanbul, 5: 56-159.
KURAN, A., (1996). Osmanlı İstanbulu, İstanbulun Dört Çağı, Yapı Kredi Yayınevi, İstanbul.
NECİPOĞLU, G. (1991). Architecture, Ceramonial and Power: Topkapı Palace in Fifteenth and Sixteenth Centuries, MIT Press, Cambridge.
NİŞANYAN SÖZLÜK, (2014). https://www.nisanyansozluk.com/?k=huzur&x=0&y=0. 30
PEIRCE, L., (1996). Harem-i Hümayun: Osmanlı İmparatorluğu'nda Hükümranlık ve Kadınlar, Çev. A. Berktay, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
SÖZEN, M., (1998). Bir İmparatorluğun Doğuşu Topkapı, Golden Horn, İstanbul.
SÖZERİ, Z., (1995). Yorum ve Süreklilik Açısından Topkapı Sarayı, Yıldız Teknik Üniversitesi, F.B.E., Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
SÖZERİ, Z., (2004). Topkapı Sarayında Haremin Görsel Analizi, Yıldız Teknik Üniversitesi, F.B.E., Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
TANYELİ, G., (1988). Topkapı Sarayı Hareminin Haliç Cephesindeki Yapılaşmasının Evrimi, Topkapı Sarayı Müzesi Yıllık, İstanbul, 3: 148-180.
UZUNÇARŞILI, İ. H., (1945). Osmanlı Devletinin Saray Teşkilatı, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.