BABİL KRONİKLERİNDE SELEUKOS KRALLARI’NIN TAPINAK FAALİYETLERİ

Öz Babil’de çivi yazılı kayıt geleneği, Babil’in Persler tarafından ele geçirilmesinin ardından, neredeyse Hellenistik dönem sonlarına kadar saray ve tapınak yazmanlarınca devam ettirilmiştir. Babil egemenlerinin siyasî, askerî ve sosyal içerikli icraatlarının kronolojik açıdan kayıt altına alınması, özellikle Makedon Kral Büyük İskender’in (III. Aleksandros) seferi sonrasında (MÖ 331), Babil’de oldukça farklı bir egemenin deneyimlendiği sürecin aydınlatılmasını sağlamıştır. Bu kayıtlar, ayrıca, İskender ve onun ardından imparatorluğunu paylaşan Hellenistik Kralların, Babil gibi kadim bir kent ve kültüre yönelik izledikleri politik tavrın netleştirilmesinde etkin olmuştur. İskender Babil kentinin hem askerî açıdan elverişliliği hem de sosyo-kültürel açıdan köklü bir kralî merkez olması nedeniyle ele geçirilmesinde ısrarcı olmuştur. İskender’in imparatorluğuna kattığı Babil’de ölümünün ardından bu kadim kentin idaresi, komutanı Seleukos Nikator ve onun ardılları tarafından Partlar’ın hâkimiyetine kadar sürdürülmüştür. Seleukos Nikator, Babil valiliği/satraplığı sürecinde yakından tanıma fırsatı yakaladığı temel Babil geleneklerine uyum sağlamaya özen göstermiştir. Kral, Selekos Krallığı’nı kurduğu ve Babil’i krallığının bir parçası haline getirdiğinde, ardından gelen Seleukos Kralları’nın, özellikle Babil’in köklü inanç geleneklerine gereken hassasiyeti göstermeleri adına önderlik etmiştir. Seleukos Kralları’nın Babil’deki inanç sistemine yönelik icraatlarının incelendiği bu çalışmada Erken Hellenistik döneme ilişkin Babil kronikleri temel kaynak olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Hellenistik Dönem, Marduk kültü, Esagila, Antiochus

PDF

___

Austin, Michel M. The Hellenistic World from Alexander to The Roman Conquest, A Selection of Ancient Sources in Translation, Cambridge 2006.

Cohen, Mark E. Cultic Calendars, CDL Press, Maryland 1993.

Çaǧırgan, Galip. – Lambert, Wilfred. “The Late Babylonian Kislīmu Ritual for Esagil”, Journal of Cuneiform Studies 43/45 (1991 - 1993): 89-106.

Da Riva, Rocio. “The Angry Ištar of Eturkalamma: BM 32482+ And The Conservation of Cultic Traditions in The Late Babylonian Perıod”, Iraq 81, (2019): 87-105.

Dandamaev, Muhammad. “Xerxes and the Esagila Temple in Babylon”, Bulletin of the Asia Institute 7, (1993): 41-45.

Eser, Elvan.- Kılıç Yusuf. “Mezopotamya’nın İlk Kent Binaları (Tapınaklar) ve İşlevleri”, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi V/XIII, (2017): 412-437.

Frame, Grant. Babylonia 689-627 B.C.:A Political History, Nederlands Historisch-Archaeologisch Instituut te Istanbul, 1992.

Glassner, Jean-Jacques. Mesopotamian Chronicle, edt. Benjamin R. Foster, Biblical Society, Atlanta 2004.

Grainger, John, D. Seleukos Nikator. Constructing a Hellenistic Kingdom, London 1990.

Grayson, Albert Kirk.- Redford, Donald B. Papyrus and Tablet, Prentice-Hall, 1973.

Grayson, Albert Kirk. Assyrian and Babylonian Chronicles, Locust Valley, 1975.

Hallo, William W. “The Concept of Eras from Nabonassar to. Seleucus,” JANES 16- 17, (1987): 143-151.

Heidel, Alexander. Enūma eliš Babil Yaratılış Destanı, çev. İsmet Birkan, Ayraç Yayınları, Ankara 2000.

İplikçioğlu, Bülent. Hellen ve Roma Tarihinin Anahatları, Arkeoloji ve Sanat Yayınları İstanbul 2007.

Kağnıcı, Gökhan. “Tıbbi Bilginin İdeolojik Kullanımı Üzerine Okumalar: Yeni Babil Kroniklerinde Hastalıklar ve Babil Tarih Yazıcılığı”, Tarih Dergisi 69 (2019/1): 1-36.

Kuhrt, Amelie. "Berossus's Babyloniaca and Seleucid Rule in Babylonia," (edt.) A. Kuhrt - S. Sherwin-White, Hellenism in the East, 32-56, Berkeley: Univ. of California Press. 1987.

Koldewey, Robert. The Excavations at Babylon, Macmillan and Company Lim., Deutsche Orient-Gesellschaft 1914.

Kraeling, Emil G. H. “The Tower of Babel”, Journal of the American Oriental Society 40 (1920): 279-281.

MacGinnis, John.“A Judgment of Darius the King”, Journal of Cuneiform Studies 60 (2008): 87-99