Türkiye ve Filistin-1908-1948: Milliyetçilik, Ulusal Çıkar ve Batılılaşma

Bu makalenin amacı 1908-1948 döneminde Türkiye'nin Filistin politikasını incelemektir. Bu inceleme milliyetçilik, ulusal çıkar ve Batılılaşma kavramları çerçevesinde ele alınmıştır. Bu makale üç ana bölümden oluşmaktadır. 1908-1923 döneminde Osmanlı devletinin devamını sağlamayı amaçlayan askeri-bürokratik seçkinler Filistin ile ilişkilerine bu perspektiften yaklaşmış bölgedeki Osmanlı nüfuzunu devam ettirebilmek için farklı girişimlerde bulunmuşlardır. Makalenin ikinci bölümü 1923-1939 dönemini incelemektedir. 1923'ten sonra iç politikadaki gelişmeler ve reformlar Türkiye'yi genel olarak Orta Doğu'dan ve özelde de Filistin'den uzaklaştırmış olsa da özellikle 1931 yılında yapılan İslam Kongresi Türkiye'nin reform sürecini etkileyebileceği nedeniyle dikkatleri yine Filistin'in üzerine çekmiştir. Makalenin üçüncü bölümü 1939-1948 yıllarını ele almaktadır. İkinci Dünya Savaşı sonrasında Batı ile yakınlaşan Türkiye kısa bir dönem Arap yanlısı siyaset güttüyse de Batı ittifakının parçası olmasıyla beraber Filistin ile ilişkiler farklı bir rota izlemeye başlamıştır.

Turkey and Palestine- 1908-1948: Nationalsm, National Interest and Westernization

This article aims to analyse Turkey's Palestine policy during 1908-1948 period. This analsis will take nationalism, national interest and Westernization concepts at its center. This study is divided into three parts. The first part looks at 1908-1923 period and underlines Turkey's relations with Palestine that is shaped by the priority of survival of the Ottoman state. The second period looks at the Republican era after 1923. During this period Turkey distanced itself from the Middle East in general and Palestine in particular, focusing on a rigourous modernization project. The main event that brought Turkey close to Palestine in this period was the 1931 Islamic Congress that was perceived as a threat to the Republic and reforms with its possible call for the Caliphate. The third period looks at 1939-1948 years and underlines Turkey's eventual Western policy and its impact on the relations with Palestine.

PDF

___

AKDEVELİOĞLU, Atay/KÜRKÇÜÖĞLU, Ömer (2001), "Orta Doğu ile İlişkiler," ORAN, Baskın (ed.) Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt.1 (İstanbul: İletişim).
AKSİN, Sina (2001), Jön Türkler ve İttihat ve Terakki, 3. Basım (Ankara: İmge).
ARAŞ, Tevfik Rüştü (2003), Atatürk'ün Dış Politikası (İstanbul: Kaynak Yayınları)..
ATAÖV, Türkkaya (1965), Turkish Foreign Policy: 1939-1945 (Ankara: A.Ü.SBF Yayınları, No. 197-179).
AYDEMİR, Şevket Süreyya (1967), İkinci Adam, İkinci Cilt (İstanbul: Remzi Kitabevi).
"Osmanlı Ülkesinde Teşkilatlanan Yahudi Milis Kuvvetleri," Belgelerle Türk Tarihi, No: 13, Ekim 1968: 39.
BEN GURION, David (1968), Letters to Paula (London: Vallentine-Mitchell).
BOZKURT, Celil Bozkurt (2000), Türk Kamuoyunda Filistin Problemi (1929-1939) Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi (İstanbul: İstanbul Üniversitesi).
COHEN, Israel (1951), A Short History of Zionism (London: Frederick Muller).
DORAN, Michale (1999), Pan-Arabism Before Nasser - Egyptian Power Politics and the Palestine Question (Oxford: Oxford University Press).
ERİM, Nihat (2005), Günlükler 1925-1979, Cilt I (İstanbul: Yapı Kredi Yayınları).
EVANS, Laurence (1965), United States Policy and the Partition of Turkey, 1914-1924 (Baltimore: Johns Hopkins Unversity Press).
GÖKALP, İskender/GEORGEON Francois (1990), Kemalizm ve Islam Dünyası (İstanbul: Arba Yayınları).
KAYALI, Hasan (1997), Arabs and Young Turks: Ottomanism, Arabism and Islamism in the Ottoman Empire, 1908-1918 (Berkeley and Los Angeles: University of California Press).
KHALIDI, Rashid (1997), Palestinian Identity: The Construction of Modern National Consciousness (New York: Columbia University Press).
KIMMERLING Baruch/MIGDAL Joel S (2003), The Palestinian People (Cambridge: Mass. Harvard University Press).
KOP, Kadri Kemal (der.) (1945), Milli Şefin Söylev, Demeç ve Mesajları (Ankara: Akay Kitabevi).
KUTLUAY, Yaşar (2004), Siyonizm ve Türkiye (İstanbul: Çatı Kitapları)
KÜRKÇÜOĞLU, Ömer (1972), Türkiye'nin Arap Orta Doğusu'na Karşı Politikası (1945-1970) (Ankara: A.Ü SBF Yayınları No: 340).
KÜRKÇÜOĞLU, Ömer (1982), Osmanlı Devletine Karşı Arap Bağımsızlık Hareketi (1908-1918) (Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları:512).
LAQUER Walter/RUBIN Barry (1985), The Israel-Arab Reader : A Documentary History of the Middle-East Conflict, 4. Basım (New York: Oxford: Facts on File).
LAQUER, Walter (2003), A History of Zionism, 3. Basım (London: I.B.Tauris).
MANDEL, Neville J. (1976), The Arabs and Zionism Before World War I (Berkeley and Los Angeles: University of California Press).
MATTAR, Philip (1988), The Mufti of Jerusalem : Al-Hajj Amin al-Husayni and the Palestinian National Movement (New York; Guildford: Columbia University Press).
ÖKE, Mim Kemal (1982a), Siyonizm ve Filistin Sorunu 1880-1914. (İstanbul: Doğuş).
ÖKE, Mim Kemal (1982b), "The Ottoman Empire, Zionism and the Question of Palestine (1880-1908)," International Journal of Middle East Studies 14/3: 329-341.
ÖKE, Mim Kemal (1987), The Palestine Question and the Turks - A Study in Retrospect (1880-1980) (Ankara: The Cyprus-Turkish Cultural Association).
ÖKE, Mim Kemal (1988), Arap Uzlaşması İçin Boca Giden Teşebbüsler (1918-1921): Konular ve Kaynaklar (Ankara: Kıbrıs Türk Kültür Derneği)
PORATH, Y (1974), The Emergence of the Palestinian-Arab National Movement 1918-1929 (London: Frank Cass).
RIZA, Bülent Ali (1982), Turkish Participation in the Middle East Defence Projects and Its Impact on Turco-Arab Relations, May 1950-June 1953 (Yayınlanmamış Doktora Tezi) (Oxford: University of Oxford).
ROBINS, Philip (1991), Turkey and the Middle East (London: Pinter).
RUPPIN, Arthur (1934), The Jews in the Modern World (London: Macmillan).
RUPPIN, Arthur (1936), Three Decades of Palestine: Speeches and Papers on the Upbuilding of the Jewish National Home (Jerusalem: Schocken).
RUPPIN, Arthur (1971), Memoirs, Diaries, Letters (London: Weidenfeld and Nicolson).
SANDERS, Ronald (1983), The High Walls of Jerusalem - A History of the Balfour Decleration and the Birth of the British Mandate for Palestine (New York: Halt, Rinehart and Winston).
SEGEV, Tom (2000), One Palestine Complete - Jews and Arabs Under the British Mandate (London: Abacus).
SOYSAL, Orhan (1983), An Analysis of the Influence of Turkey's Alignment with the West and of Arab-Israeli Conflict upon Turkish-Arab Relations 1947-77 (Yayınlanmamış Doktora Tezi) (Princeton: Princeton University).
STEIN, Leonard (1961), The Balfour Declaration (London: Vallentine, Mitchell).
TAUBER, Eliezer (1993), The Arab Movements in World War I (London: Frank Cass).
TESSLER, Mark (1994), A History of the Arab-Israeli Conflict (Bloomington: Indiana University Press).
WEISEBAND, Edward (1973), Turkish Foreign Policy 1943-1945: Small State Diplomacy and Great Power Politics (Princeton, N.J.:Princeton University Press).