1946-50 Arası Dönemde Müfrit Muhafazakar Demokratlar ve Türk Demokrasisinin Almış Olduğu Biçim

Çalışmada, dönemin matbuatında adına "Müfrit Muhafazakar Demokratlar" denilen ve Temmuz 1948'de dönemin üçüncü büyük siyasal partisi Millet Partisi'ni kuran bir takım siyasetçilerin, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ve özellikle Demokrat Parti'ye (DP) karşı beliren siyasal mücadeleleri ve söylemleri incelenmiştir. Bunların ortak özellikleri, DP Kurucularının demokrasi ve hürriyet söylemlerinin gerçeği yansıtmadığı ve bu haliyle de Kurucuların İnönü ile anlaşarak "1946 ruhu"nu baltaladıkları yolundaki iddialarıdır. Özellikle dönemin "hürriyet" söyleminin sorunlu yönüne temas edilecek ve DP'nin tüm "demokrasi" ve "hürriyet" söylemine karşın daha muhalefet yıllarında bile ne kadar otoriter ve baskıcı bir parti olduğu gerçeğine değinilip, DP'den sonra gelen tüm merkez sağ partilerinin meşruiyetlerini dayandırmaya çalıştıkları "1946 ruhu"nun ne kadar gerçeğe tekabül edip etmediği sorgulanacaktır.

The Extremist Conservative Democrast Between 1946-50 Period and the Form of Turkish Democracy

In this article, the anti-RPP (the Republican People's Party = Cumhuriyet Halk Partisi) and anti-DP (the Democrat Party= Demokrat Parti) struggles and statements of those Turkish politicians, who were called as "Extremist Conservative Democrats" and who established the Nation Party, the third biggest party of that time, are analysed. The common feature of these politicians was their claims that the prö-democracy and pro-freedom statements of the DP's founders were not genuine and that these DP members, in cooperation with President İnönü, undermined "the spirit of 1946". In the article, the problematic aspect of that era's perception of freedom will be studied and it will be underlined that, in spite of its "pro-democracy and "pro-freedom" standing, the DP had been an authoritarian and repressive party to a great extent even in the period when it was in opposition. Thus, at the end, the genuinity of "the spirit of 1946", on which the successive central rightist parties tried to base their legitimacy, will be questioned.

PDF

___

Adnan Menderes'in Konuşmaları, Demeçleri, Makaleleri C.1 (Aralık 1933-Mart 1950) (Ankara:Demokratlar Kulübü Yay., Haz. Haluk Kılçık).
AĞAOĞLU, Samet (1992), Siyasi Günlük Demokrat Partinin Kuruluşu (İstanbul: İletişim Yay.).
AHMAD, Feroz/AHMAD, Bedia Turgay (1976), Türkiye'de Çok Partili Politikanın Açıklamalı Kronolojisi, 1946-1971 (İstanbul: Bilgi Yayınevi).
AKŞİN, Sina (1980), Jön Türkler ve İttihat ve Terakki (İstanbul: Gerçek Yayınevi).
ALSAN, Zeki Mesut (1950), "MP'nin Milliyetçilik Anlayışı," Kudret.
ARCAYÜREK, Cüneyt (1983), Demokrasinin İlk Yılları: 1947-1951 (Ankara: Bilgi Yayınevi, Birinci Basım).
ARDIÇOĞLU, Nurettin (1948a), "Muhalefetin Bugünkü Manzarası," Kudret.
ARDIÇOĞLU, Nurettin (1948b), "Millet Partisinin Program ve Felsefesi," Kudret.
ARDIÇOĞLU, Nurettin (1948c), "Millet Partisi Program ve Felsefesi: 5, Milliyetçilik," Kudret, 29. 7. 1948.
ARDIÇOĞLU, Nurettin (1948ç), "Millet Partisi Program ve Felsefesi: 6, Muhafazakarlık," Kudret.
ARDIÇOĞLU, Nurettin (1950), "Sahte Laikler Bize Mürteci Diyorlar," Kudret.
ATAY, Falih Rıfkı (1946), Ulus.
BABAN, Cihad (1970), Politika Galeri: Büstler ve Portreler (İstanbul: Remzi Kitabevi).
BAŞGİL, Ali Fuat (1966), 27 Mayıs İhtilali ve Sabepleri(İstanbul: Çeltüt Matbaacılık) (Çev. M. Ali Sebük ve İ. Hakkı Akın)
BAYAR, Celal (1969), Başvekilim Adnan Menderes (İstanbul: Baha Matbaası).
BAYUR, Hikmet (1947), "Parti Mücadelelerimizde Müfritler ve Mutediller," Kuvvet.
BAYUR, Yusuf Hikmet (1948), "Halkımız Hürriyet Misakını Suya Düşürenlerden Hayır Bekliyemez," Akın.
BÖLÜKBAŞI, Osman (1947), "Tahrikçilere Zaruri Bir Cevap," Kuvvet.
ÇAYLAK, Adem (2004), Türk Siyasal Hayatında Osman Bölükbaşı (A. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi).
Demokrat Parti Kurucuları Bu Davanın Adamı Değildirler (1949), Haz. Müstakil Demokratlar Grubu (Ankara: Yeni Matbaa).
DOĞAN, Avni (1964), Kurtuluş, Kuruluş ve Sonrası (İstanbul: Dünya Yay.).
ERER, Tekin (1964), On Yılın Mücadelesi (İstanbul: Ticaret Postası Matbaası).
EROĞUL, Cem (1992), "Çok Partili Düzenin Kuruluşu: 1945-71," IRVİN, Cemil Schick / ERTUĞRUL,Ahmet Tonak (Der.), Geçiş Sürecinde Türkiye (İstanbul: Belge Yayınları).
EROĞUL, Cem, (2003), Demokrat Parti, Tarihi ve İdeolojisi (Ankara: İmge Kitabevi, 4. Baskı).
ESİRCİ, Şükrü (1999), Celal Bayar'ın Söylev ve Demeçleri, 1946-50 (İstanbul: Türkiye İş Bankası Yay.).
GOLOĞLU, Mahmut (1982), Demokrasiye Geçiş: 1946-1950 (İstanbul: Kaynak Yay.).
İNÖNÜ, İsmet (2001), Defterler: 1919-1973, Haz. Ahmet Demirel, 2 Cilt (İstanbul: Yapı Kredi Yay.).
KARA, Nihal (1982), Türkiye'de Çok Partili Sisteme Geçiş Karan: 1945 (A. Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi).
KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri (1984), Politikada 45 Yıl (İstanbul: İletişim Yayınları, İkinci Baskı).
KARPAT, Kemal H. (1996), Türk Demokrasi Tarihi (İstanbul: Afa Yay.).
KENTLİ, Mustafa (1948), "Demokrat Partide Buhranın Sebepleri I," Yeni Sabah.
KEYDER, Çağlar (1993), Türkiye'de Devlet ve Sınıflar (İstanbul: İletişim Yay., Üçüncü Baskı).
KEYDER, Çağlar (1992), "Türkiye Demokrasisinin Ekonomi Politiği," IRVİN, Cemil Schick / ERTUĞRUL, Ahmet Tonak (Der.), Geçiş Sürecinde Türkiye (İstanbul: Belge Yayınları).
METE, Orhan (1947), Bütün Tafsilat ve Akisleriyle Demokrat Partinin Birinci Büyük Kongresi (İstanbul: Ticaret Dünyası Matbaası).
Millet Partisi, Program ve Tüzük (1948), (Ankara: Millet Partisi Yayınları).
Millet Partisinin Programı (1948), Milletin Sesi.
NUTKU, Emrullah (1979), Demokrat Parti Neden Çöktü ve Politikada Yitirdiğim Yıllar 1946-1958 (İstanbul: Fakülteler Matbaası).
ÖNER, Kenan (1948), Siyasi Hatıralarım ve Bizde Demokrasi (İstanbul: Osmanbey Matbaası).
SAÇLIOĞLU, Nahit (1990), Bir Özgürlük Savaşçısı Sadık Aldoğan (İstanbul: Günlük Ticaret Tesisleri).
SADAK, Necmettin (1946), "Demokrat Partiye Hoş Geldin Deriz," Akşam.
SERTEL, Sabiha (1969), Roman Gibi (İstanbul: Ant Yayınları).
SERTEL, Zekeriya (1977), Hatırladıklarım (İstanbul: Gözlem Yay., İkinci Basım).
SEVİĞ, Vasfi Raşid (1950), "Büyük Millet, Büyük Allah," Kudret.
ŞENER Erman (1987), Demokrasimizde DP Damgalı Dönemeç: 1946-47'nin Öyküsü," Milliyet.
TAHTAKILIÇ, Ahmet (1989), Dönüşü Olmayan Yol (Ankara: Akademi Matbaası).
TANRIÖVER, Hamdullah Suphi (1948), "Demokrat Parti," Tasvir.
TİMUR, Taner (1994), Türkiye'de Çok Partili Hayata Geçiş (İstanbul: İletişim Yay., İkinci Baskı).
TOKER, Metin (1970), Tek Partiden Çok Partiye (İstanbul: Milliyet Yayınlan).
TUNAYA, Tarık Zafer (1952), Türkiye'de Siyasal Partiler 1859 - 1952 (İstanbul: Doğan Kardeş Yayınları A. Ş. Basımevi).
TUNAYA, Tarık Zafer (1992), "Tarık Zafer Tunaya ile Türkiye'de Çok Partili Hayatın 40. Yılı Üzerine Bir Röportaj," Tarık Zafer Tunaya'ya Armağan (İstanbul: İstanbul Barosu Yayınları).
TUNAYA, Tarık Zafer (2003), İslamcılık Cereyanı (İstanbul: İstanbul Bilgi Üniv. Yay.).
YALMAN, Ahmet Emin (1997), Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim (İstanbul: Rey Yay., İkinci Baskı).
YALMAN, Ahmet Emin (1947), "Tek Çıkar Yol," Vatan.