Sosyalist milliyetçilik söylemi ( Türkiye,1961-1968 ) : Temeller,ayrılıklar

Bu makalede, Yön Hareketi, Milli Demokratik Devrim Akımı ve Türkiye İşçi Partisi’nden oluşan Türkiye Sosyalist Hareketi’nin 1960’lı yıllar Türkiye’sinde milliyetçilikle kurduğu olumlu ilişki inceleniyor. Ele alınan dönem (1961–1968), Türkiye’de sosyalizm ile milliyetçilik arasında ilişki kurmanın olumlu ve olumsuz biçimleri bakışından tayin edici önemdedir. Makalede, sosyalist milliyetçilik söyleminin Sosyalist Hareket’in meşruiyet arayışlarından ve önderlerinin samimi inançlarından kaynaklandığı öne sürülüyor. Bu girişimin, İkinci Dünya Savaşı’nın ardından gelişen antiemperyalist mücadeleler ve kalkınma yarışı döneminde sol ile milliyetçilik arasında kurulan olumlu ilişki ikliminde boy verdiğine dikkat çekiliyor. Son olarak, sosyalist milliyetçilik söyleminin Yön Hareketi ile MDD ve TİP arasında bazı kuramsal farklılıklar nedeniyle kendi içinde ayrıştığı vurgulanıyor. Makalede öne sürülen teze göre, doğrusal bir tarih kavrayışına sahip olması, kapitalizmi hedef almayan bir antiemperyalizm perspektifini benimsemesi ve sınıfsal çelişkileri geri plana iterek millete vurgu yapması, milliyetçi söylemi ilk iki hareketin söyleminin merkezi haline getirmiştir.

Discourse of socialist nationalism in Turkey ( 1961-1968 ) : Foundations and divergences

This article provides an analysis of the positive intercourse with nationalism and Turkish Socialist Movement that is made of Yön Movement, National Democratic Revolution Movement and Workers’ Party of Turkey in 1960’s of Turkey. The period (1961-68) which will be debated is having a vital importance in regards of determining positive and negative form of relationship between nationalism and socialism in Turkey. It is claimed, in the article, that the discourse of socialist nationalism is deriving from seeking legitimacy for the socialism movement and sincere beliefs of its leaders on nationalism. It is pointed out that socialist nationalist attempts are flourished in the era of positive relationship that is developed between antiimperialist struggles and developmentalist competition right after the World War II. Finally, it is emphasized that socialist nationalist discourse had diverse views on nationalism due to their different theoretical perspectives among Yön Movement, National Democratic Revolution Movement and Workers’ Party of Turkey. The main argument of this article is that it’s linear and progressive conception of history and antiimperialist perspective without targeting capitalism itself and it’s emphasis on nationalist discourse rather than class conflict has made Yön Movement and Nationalist Democratic Revolution Movement the main figures of nationalist discourse.

PDF

___

AĞAOĞULLARI, Mehmet Ali (1990), "Aşırı Milliyetçi Sağ," SCHICK, Irvin Cemil/TONAK, Ertuğrul Ahmet (eds.), Geçiş Sürecinde Türkiye (İstanbul: Belge): 189-236.
AHMAD, Feroz/AHMAD, Bedia Turgay (1976), Türkiye'de Çok Partili Politikanın Açıklamalı Kronolojisi: 1945-1971 (Ankara: Bilgi).
ANDERSON, Benedict (1992),. Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism (London: Verso).
ATILGAN, Gökhan (2007), Benice Boran: Öğretim Üyesi, Siyasetçi ve Kuramcı (İstanbul: Yordam).
ATSIZ, Nihal (1940), "İçimizdeki Şeytanlar," http://www.turkcu.net/anasayfa.htm: 23 Haziran 2006.
AVCIOĞLU, Doğan (1962a), "Yapıcı Milliyetçilik," Yön, 4: 3.
AVCIOĞLU, Doğan (1962b), "Kalkınma Programı II: A'dan Z'ye Kadar Reform," Yön, 13: 8.
AVCIOĞLU, Doğan (1962c), "Sosyalizm Anlayışımız," Yön, 36: 3.
AVCIOĞLU, Doğan (1962d), "Milliyetçilere Sesleniş,!' Yön, 78: 3.
AVCIOĞLU, Doğan (1964), "Kalkınma Çağı," Yön, 81: 3.
AVCIOĞLU, Doğan (1965a), "Muhalefet, Asıl Şimdi Başlıyor...," Yön, 99: 3.
AVCIOĞLU, Doğan (1965b), "Türk Milliyetçilerine Sesleniş," Yön, 110: 8-9.
AVCIOĞLU, Doğan (1965c), "Azgelişmiş Ülkelerde Antiemperyalist Mücadele: Halkçı, Devletçi, Devrimci ve Milliyetçi Kalkınma Yolu," Yön, 111: 8/9.
AVCIOĞLU, Doğan (1966a) "TİP'e Dair," Yön, 168: 3.
AVCIOĞLU, Doğan (1966b), "Sınıf Mücadelesi, Sosyalizm ve Milliyetçilik," Yön, 182: 3.
AYBAR, Mehmet Ali (1967) "Atatürk'ün 29. Ölüm Yıldönümü Münasebetiyle Genel Başkan Mehmet Ali Aybar'ın Yayınladığı Mesaj," TİP Haberleri, 1: 4.
AYBAR, Mehmet Ali (1968), Bağımsızlık, Demokrasi, Sosyalizm: Seçme Yazılar 1945-1967 (İstanbul: Gerçek).
AYBAR, Mehmet Ali (2002), Marksizm ve Sosyalizm Üzerine Düşünceler, ÖZMAN, Aylin (Yay. Haz.). (İstanbul: İletişim).
AYDINLIK SOSYALİST DERGİ (1968) "Dünya, Türkiye ve Devrimci Mücadele," Aydınlık Sosyalist Dergi, 1: 1-31.
BELLİ, Mihri [Mehmet Doğu] (1962), "Sosyalizm Tartışmaları," Yön, 48: 2.
BELLİ, Mihri (1970a), Yazılar (Ankara: Sol).
BELLİ, Mihri (1970b), "Devrimci Milliyetçilik ile Proleter Enternasyonalizmi Birbirini Tamamlar," Aydınlık Sosyalist Dergi, 23: 357-371.
BORA, Janıl (1998), Türk Sağının Üç Hâli: Milliyetçilik, Muhafazakârlık, İslamcılık (İstanbul: Birikim).
BORA, Tanıl (2005), "Celal Bayar," YILMAZ, Murat (ed.), Modern Türkiye'de Siyasî Düşünce: Liberalizm, C. 7 (İstanbul: İletişim): 482-507.
BORAN, Behice (1963), "Kestirme Yol Yoktur," Sosyal Adalet, 11:3.
BORAN, Behice (1970), Türkiye ve Sosyalizm Sorunları (İstanbul: Tekin).
CALHOUN, Craig (1997), Milliyetçilik (İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınlan) (Çev.: Bilgen Sütçüoğlu).
CARR, E. H. (tarihsiz), Milliyetçilik ve Sonrası (İstanbul: İletişim) (Çev.: Osman Akınhay).
ÇETİNSAYA, Gökhan (2004), "İslamcılıktaki Milliyetçilik," AKTAY, Yasin (ed.), Modern Türkiye'de Siyasî Düşünce: İslamcılık, C. 6 (İstanbul: İletişim): 420-451.
DARENDELİOĞLU, İlhan (1977), Türkiye'de Milliyetçilik Hareketlen (İstanbul: Toker).
DARENDELİOĞLU, İlhan (1979), Türkiye'de Komünist Hareketleri (İstanbul: Toker).
DEVELLİOĞLU, Ferit (1993), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat (Ankara: Aydın).
DORE, Elizabeth (2006), "Üçüncü Dünya Kapitalizmini Anlamak," SAAD-FILHO, Alfredo (ed.), Kapitalizme Reddiye: Marksist Bir Giriş (İstanbul: Yordam): 200-213.
DURAN, Burhanettin (2004), "Cumhuriyet Dönemi İslamcılığı: İdeolojik Konumları, Dönüşümü ve Evreleri," AKTAY, Yasin (ed.), Modern Türkiye'de Siyasî Düşünce: islamcılık, C. 6 (İstanbul: İletişim): 129-156.
EMEK (1970), "Türkiye İşçi Partisi IV. Büyük Kongre Kararlan," Emek, 7: 1-15.
EROĞUL, Cem (1990), "Çok Partili Düzenin Kuruluşu," SCHICK, Irvin Cemil/TONAK, Ertuğrul Ahmet (eds.), Geçiş Sürecinde Türkiye (İstanbul: Belge): 112-158.
EROĞUL, Cem (1998), Demokrat Parti: Tarihi ve İdeolojisi (Ankara: İmge).
EROĞUL, Cem (2000), Anatüzeye Giriş (Anayasa Hukukuna Giriş) (Ankara: İmaj).
FANON, Frantz (1968), The Wretched of the Earth (New York: Grove Press).
GÖKSU, Saime/ TIMMS, Edward (2001), Romantik Komünist: Nâzım Hikmetin Yaşamı ve Eseri (İstanbul: Doğan Kitap).
HOBSBAWM, Eric j! (1993), Nations and Nationalism, since 1780: Programme, Myth, Reality (Cambridge: Cambridge University Press).
HOBSBAWM, Eric (1993b), "Introduction: Inventing Traditions", HOBSBAWM, Eric/RANGER, Terence (eds.), The Invention of Tradition (Cambridge: Cambridge University Press): 1-14.
HOBSBAWM, Eric J. (1996), Kısa Yirminci Yüzyıl 1914-1991: Aşırılıklar Çağı (İstanbul: Sarmal) (Çev.: Yavuz Alagon).
LIAKOS, Antonis (2008), Dünyayı Değiştirmek İsteyenler Ulusu Nasıl Tasavvur Ettiler? (İstanbul: İletişim) (Çev.: Merih Erol).
KEMAL, Yaşar (1967), "Sosyalizm ve Milliyetçilik," Ant, 1:11.
KISAKÜREK, Necip Fazıl (1993), Rapor 719 (İstanbul: Büyük Doğu).
KIVILCIMLI, Hikmet (2007), Kuvayımilliyeciliğimiz ve ikinci Kuvayımilliyeciligimiz (İstanbul: Sosyal İnsan).
KOCAGÖZ, Samim (1963), "Sömürgeciliğe Atılan İlk Bomba," Yön, 74: 8-9.
KÖYMEN, Oya (2007), Sermaye Birikirken: Osmanlı, Türkiye, Dünya (İstanbul: Yordam).
KÜÇÜK, Yalçın (1987) Türkiye Üzerine Tezler 2 (İstanbul: Tekin).
MARX, Karl/ENGELS, Friedrich (2008), Komünist Manifesto (İstanbul: Yordam) (Çev.: Nail Satlıgan),
NAIRN, Tom (1997), Faces of Nationalism: Janus Revisited (London: Verso).
NAIRN, Tom (2003), The Break-up of Britain: Crisis and Neo-nationalism (Edinburgh: Common Graund).
SAFA, Peyami (2003), Nasyonalizm, Sosyalizm, Mistisizm (İstanbul: Boğaziçi).
SELÇUK, İlhan (1965), "Milliyetçiliğin Temelleri," Yön, 96: 3.
TAŞKIN, Yüksel (2003), "Muhafazakâr Bir Proje Olarak Türk-İslâm Sentezi," ÇİĞDEM, Ahmet (ed.),Modern Türkiye'de Siyasî Düşünce: Muhafazakârlık, C. 5 (İstanbul: İletişim): 381-401.
TEVETOGLU, Fethi (1963), Faşist Yok Komünist Var (Ankara: Komünizmle Mücadele Yayınları).
TUNCAY, Mete (1992), Türkiye'de Sol Akımlar-ll (1925-1936) (İstanbul: BDS).
TUNCAY, Mete (2000), Türkiye'de Sol Akımlar-1 (1908-1925) (İstanbul: BDS).
TURAN, Osman (1948), Gafletten Uyanalım!.. Üniversitedeki Aşın Solcu Hocalar Meselesi (Ankara: Doğuş).
TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ (1964), Türkiye İşçi Partisi Programı (İstanbul: Esra).
TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ (1965), Türkiye İşçi Partisini Tanıyalım (İstanbul: Karınca).
TÜRKKAN, R. Oğuz (1943a), Solcular ve Kızıllar (İstanbul: Stad).
TÜRKKAN, R. Oğuz (1943b), Kızıl Faaliyet (İstanbul: Sinan).
ÜNLÜ, Barış (2002), Bir Siyasal Düşünür Olarak Mehmet Ali Aybar (İstanbul: İletişim).
YALÇIN, Aydın (1977), Türk Komünizmi Üzerinde Bazı Gözlemler (Ankara: Ekonomik ve Sosyal Yayınlar).
YÖN (1962), "Sosyalist Osmanlılar," Yön, 7: 12.