Savaş ve Barış : Doksanlı yıllarda Filistin-İsrail sorunu

Bu makale, Filistin-İsrail sorununun uzun tarihinde barış süreci olarak adlandırılan 1993-2000 yılları arasındaki dönemi daha çok iki tarafın ekonomik olarak geçirdiği dönüşümler çerçevesinde ele almaktadır. İsrail'in 1980'lerin ortalarından itibaren neo-liberalizme eklemlenme çabasının hız kazanması, beraberinde İsrail'in sınıfsal yapısında önemli bir değişim yaratmış ve bu da Filistin'le olan ilişkilere yansımıştır. 1967'den 1990'lara kadar İsrail, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ni işgal altında tutarak hem bu bölgedeki Filistinli «cüz işgücünden yararlanmış hem de İsrail ekonomisi için gerekli olan pazar ihtiyacını karşılamıştır. 1990'larda imzalanan bir dizi antlaşmayla İsrail, bu iki bölgenin bir kısmından çekilmiş ve bağımsız bir Filistin devletinin kurulacağını kabul etmiş olsa da çeşitli ekonomik yaptırımlarla kendi ekonomisini Filistinli ucuz işgücünden koparmış; ama Filistin'in İsrail ekonomisine olan bağımlılığını arttırmıştır. Dolayısıyla bu makalede, iki taraf arasındaki uzun süreli savaşın 1990'larda tam anlamıyla barışa evrilmediği, aksine bu sürecin İsrail'in işgal altındaki topraklarla kendi devleti arasında yeni bir tür ekonomik bağımlılık yarattığı iddia edilmektedir.

War and peace : Palestine-Israel question in the 1990's

This article discusses the 1993-2000 period in the Palestine-Israel Question, the so-called peace process in the long history of this problem, in terms of the economic transformation of both sides. Israel's attempt to integrate with neo-liberalism as of second half of the 1980's created a crucial change in Israel's class structure, which in turn affected relations with Palestine. Israel's occupation of the West Bank and the Gaza Strip from 1967 to early 1990's provided not only cheap labour force from Palestinians but also a market that Israeli economy needed. As a result of a series of agreements signed in 1990's, Israel partially withdrew from these two regions and accepted an independent Palestinian state to be founded. However in this very same period, Israel broke the dependence of its own economy on cheap Palestinian labour and yet made the Palestinian economy more dependent on it by means of various economic sanctions. That's the main point, the present article will argue, why this long conflict did not evolve into a proper peace in 1990's, as this period rather gave Israel the opportunity to create a new kind of economic dependency between the occupied tenitories and its own state.

PDF

___

ACHCAR, Gilbert (2004), Kaynayan Orta Doğu (İstanbul: İthaki Yayınları) (çev.: Rida Şimşekel).
"Agreement on the Gaza Strip and the Jericho Area," http://www.mfa.gov.il/MFA/Peace% 20Process/Guide%20to%20the%20Peace%20Process/Agreement%20on%20Gaza%20Strip %20and%20Jericho%20Area.
ALGAZY, Gadi (2003), "Filistin'i Hapsetmek İçin Bir Duvar," Le Monde Diplomatique,http://www.kozmopolit.com/eylul03/Diziler/galgazitr.html.
ANDONI, Ghassan (2002), "1987 İntifadası ile 2000 İntifadası'nm Karşılaştırmalı Bir İncelemesi," CAREY, Roana (ed.) Yeni İntifada israil'in Apartheid Politikasına Direnmek, (İstanbul:Everest Yayınları).
ARAS, Bülent (1997), Filistin-İsrail Barış Süreci ve Türkiye (İstanbul: Bağlam Yayıncılık).
AYMAN, S. Gülden (2009), "Filistin Çıkmazı Üzerinde Yeniden Düşünme Gereği," Akademik Orta Doğu, 3/2: 41-61.
BEN-PORAT, A. (1992), "Class Structure in Israel: From Statehood to the 1980s," The British Journal of Sociology, 43/2: 225-237.
BISHARA, Marwan (2003), Filistin /İsrail: Barış veya Irkçılık (İstanbul: Kitap Yayınevi) (çev.: Ali Berktay).
CİVELEK, Mehmet Ali/Çevikarslan, Salih/DEMİRER, Temel (2002), "Küçük Generallerin İsyam (Veya Orta Doğu'nun Filistin'i), DEMİRER, Yücel/ÖZBUDUN, Sibel (ed.), İsyanın Adı Filistin: İntifada Kazanacak! (Ankara: Ütopya Yayınevi).
CLEVELAND, William L. (2000), A History of the Modern Middle East (London: Westview Press).
ÇAĞLAYAN, Selin (2004), İsrail Sözlüğü: Siyonistler, Muhalifler, Tarihçiler, Eylemciler Yerleşimciler, İsrailliler... (İstanbul: İletişim Yayınları).
ÇUBUKÇU, Mete (2002), Bizim Filistin: Bir Direnişin Tarihçesi (İstanbul: Metis Yayınları).
DERVİŞ, Mahmud (2002), "Sondan Başlamamak," DEMİRER, Yücel/ÖZBUDUN, Sibel (ed.), Isyanm Adı Filistin: İntifada Kazanacak! (Ankara: Ütopya Yayınevi) (çev.: Sibel Özbudun).
DIGEORGIO-LUTZ, JoAnn A. (1998), "The PLO and the Peace Process," PELEG, Han (ed.), The Middle East Peace Process (USA: State of University of New York Press).
FARSAKH, Leila (2002), "Palestinian Labor Flows to the Israeli Economy: A Finished Story," Journal of Palestine Studies, 32/1: 13-27.
HAMMAMI, Rema/TAMARI, Salim (2001), "The Second Uprising: End or New Beginning," Journal of Palestine Studies, 30/2: 5-25.
HANEGBI, Haim/MACHOVER, Moshe/ORR, Akiva (1971), "The Class Nature of Israel," New Left Review, 65, http://www.newleftreview.org/?getpdf=NLR06401.
HANIEH, Adam (2002), "Class, Economy and the Second Intifada," Monthly Review, 54/5, http: / /www.monthlyreview.org/1002hanieh .htm.
HANIEH, Adam (2003), "From State-Led Growth to Globalization: The Evolution of Israel Capitalism," Journal of Palestine Studies, 32/4: 5-21.
İSMAİL, Tarık Y. (2006), Arap Dünyasında Komünist Hareket (İstanbul: Kapı Yayıncılık) (çev.: Kemal Sarısözen).
"JMCC Occasional Document Series, Declaration of Princibles on Interim Self-Government "i! Arragnements," http://www.jmcc.org/research/series/dop.html.
KRAMMER, Arnold (1973), "Soviet Motives in Partition of Palestine, 1947-48," Journal of Palestine Studies, 2/2: 102-119.
KIMMERLING, Baruch (2003), "From Barak to the Road Map," New Left Review, 23: 134-144.
LAQUER, Walter (1969), The Struggle for the Middle East: The Soviet Union and the Middle East, 1958-1968 (London: Routledge).
MATTAR, Philip (1994), "The PLO and the Gulf Crisis," The Middle East Journal, 48/1: 31-47.
PACHECO, Allegro (2002), "Çiğnenen Ahit: Oslo Anlaşmaları," CAREY, Roana (ed.), Yeni Intifada: İsrail'in Apartheid Politikasına Direnmek (İstanbul: Everest Yayınları).
PAPPE, İlan (2007), Modern Filistin Tarihi (Ankara: Phoenix) (çev.: Nuri Plümer).
RABBANİ, Mouin (2002), "Envai Çeşit Başarısızlık: Oslo ve El-Aksa İntifadası," CAREY, Roana (ed.), Yeni İntifada: İsrail'in Apartheid Politikasına Direnmek (İstanbul: Everest Yayınları).
ROY, Sara (2002a), "Gerileme ve Çöküş: Oslo'dan Sonra Filistin Ekonomisinin Durumu,"CAREY, Roana (ed.), Yeni İntifada: İsrail'in Apartheid Politikasına Direnmek (İstanbul: Everest Yayınları).
ROY, Sara (2002b), "Why Peace Failed: An Oslo Autopsy," Current History, 101/651:8-16.
ROY, Sara (2003), "Hamas and the Transformation(s) of Political Islam in Palestine," Current History, 102/660: 13-20.
SAID, Edward W. (1997), "The Real Meaning of the Hebron Agreement," Journal of Palestine Studies, 26/3: 31-36.
SAID, Edward W. (2002a), Yeni Bin Yılda Filistin Sorunu (İstanbul: Aram Yayıncılık) (çev.: Ahmet Cüneyt, Ali Kerem, Nuri Ersoy).
SAID, Edward W: (2002b), "Filistinliler Kuşatma Altında," CAREY, Roana (ed.), Yeni İntifada:İsrail'in Apartheid Politikasına Direnmek (İstanbul: Everest Yayınları).
SAMARA, Adel (2000), "Globalization, the Palestinian Economy, and the 'Peace Process'," Journal of Palestine Studies, 29/ 2: 20-34.
SHAHEDEH, Raja (1994), "Question of Jurisdiction: A Legal Analysis of the Gaza-Jericho Agreement," Journal of Palestine Studies, 23/4: 18-25.
SÖNMEZ, Yunus/KALAYCI, Ömer Faruk (2003), "1990 Sonrası Dönemde Orta Doğu Barış Süreci'ne Bakış"," TURHAN, M. İbrahim (ed.), Filistin Çıkmazdan Çözüme (İstanbul: Küre Yayınları).