HUKUK DEVLETİNİN KANUN DEVLETİNE ANAYASAL DEVLETİN ANAYASALI DEVLETE EVİRİLMESİ

Hukuk insan hak ve özgürlüklerini koruyan ve geliştiren bir ilkelerin toplamıdır. Bu ilkelerin en başat olanı ise hukuk devletidir. Biz hukuk devletini demokratik devleti de içine alacak şekilde düşünmekte ve genişletmekteyiz. Buradan karşımıza anayasal demokrasi çıkmaktadır. Anayasal demokrasi anayasal devlet ile demokratik devletin birleşimidir. Hukuksal bir birleşim olan anayasal demokrasi her iki olgunun, yani anayasal devlet ve demokratik devletin, ahlaki temellerini içermektedir. Anayasal devletin ahlaki temeli anayasacılıktır. Anayasacılık iktidarın sınırlandırması ve hak ve özgürlüklerin güvenceye bağlanmasıdır. Dolayısıyla anayasacılığın özü denge ve denetimdir. Demokratik devletin ahlaki temeli ise çoğulcu demokrasidir. Çoğulcu demokrasi sanıldığı gibi yönetime ilişkin bir irade daralması değildir; aksine çoğulcu demokrasi bir irade genişlemesidir. Zira çoğulcu demokraside çoğunluğun yönetim hakkı korunmakla birlikte azınlıkta kalanların hak ve özgürlükleri ve ileride çoğunluk haline gelme potansiyelleri göz ardı edilmemektedir. Şu hâlde anayasal demokrasi anayasal devlet ile demokratik devletin zoraki bir birleşimi değildir. Anayasal devlet ile demokratik devlet yönetime yönelik bir madalyonun iki yüzü gibidir. Biri olmadığı takdirde yönetim demokratik hukuk devleti niteliğini yitirir. Son olarak kanımızca anayasal demokrasi gerek ülkemizde gerek dünyada bir anlam ve uygulama aşınmasına uğramaktadır. Amacımız gelinen noktada hukukun evrensel ilkelerine yeniden dikkat çekmektir.

The Evolution of the State of Law into the State of Statute and the Constitutional State into the State with Constitution

Constitutional democracy is the combination of constitutional state and democratic state. Constitutional democracy that is a legal combination is based on the moral foundations of both elements, i.e. constitutional state and democratic state. Constitutionalism is the moral foundation of constitutional state. Constitutionalism is about limitation of power and guaranteeing the rights and freedoms. Therefore, there is balance and inspection in the essence of the constitutionalism. Moral foundation of a democratic state is the pluralistic democracy. In contrary to the general belief, pluralistic democracy does not limit the willpower, but it extends the willpower. In pluralistic democracy, majority’s right to govern is protected, and on the other hand, rights and freedoms of the minorities and their potential to become majority in the future are protected. Thus, constitutional democracy is not a forced combination of the constitutional state and democratic state. Constitutional state and democratic state are like two faces of a medal that reflects the governance. Governance lacking one them would diminish the character of the democratic law state.

PDF

___

ABADAN, Yavuz- SAVCI, Bahri: Türkiye’de Anayasa Gelişmelerine Bir Bakış, Ajans Türk Matbaası, Ankara 1959.
AKTAŞ, Sururi: “Hukuk Devleti İdealine Felsefi Bir Bakış”, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 1, 2020, 1-27.
ALBERT, Richard: “Constitutional Amendment by Stealth”, McGill Law Journal, C. 60, S. 4, 2014, s. 673-735.
ALBERT, Richard: “Constitutional Amendment by Constitutional Desuetude”, The American Journal of Comparative Law, C. 62, S. 3, 2014, 641-686.
ALİEFENDİOĞLU, Yılmaz: “Hukuk, Hukukun Üstünlüğü, Hukuk Devleti”, Ankara Barosu Dergisi, 2001-2, 29-68.
ARSLAN, Zühtü: “Devletin Hukuku, Hukuk Devleti ve Özgürlük Sarkacı”, Doğu Batı Dergisi, Y. 4, S. 13, 2000-2001, 67-89.
ARSEL, İlhan: Türk Anayasa Hukuku'nun Umumî Esasları, Ankara 1962.
BALTA, Tahsin Bekir: İdare Hukuku I: Genel Konular, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara 1970-72.
BEETHAM, David Beetham, “Democracy: Key Principles, Institutions and Problems”, Democracy Its Principles and Achievement, Inter Parliamentary Union, Geneva 1998, 21-30.
BERİŞ, Hamit Emrah: Küreselleşme Çağında Egemenlik, Lotus Yayınevi, Ankara 2006.
BİLGİÇ, Veysel K.: İdare Hukuku, Polis Akademisi Yayınları, 1. Baskı, Ankara 2013.
BINGHAM, Tom: The Rule of Law, Penguen Books, 2011.
BUTLERITCHIE, David T.: “The Confines of Modern Constitutionalism”, Pierce Law Review, V. 3, N. 1, 2004, 1-32.
CANİKLİOĞLU, Meltem Dikmen: Anayasal Devlette Meşruiyet, Yetkin Yayınları, Ankara 2010, s. 29, 30.
CHEMERINSKY, Erwin: “Substantive Due Process”, Touro Law Review, C. 15, S: 4, 1999, 1501-1534.
COREY, Brettschneider: “A Substantive Conception of Rule of Law: Nonarbitrary Treatment and Limits of Procedure”, NOMOS, C. 50, Getting to the Rule of Law, Published by American Society for Political and Legal Philosophy, 2011.
ÇAĞLAR, Bakır: “Hukukla Kavranan Demokrasi Ya Da Anayasal Demokrasi”, Anayasa Yargısı Dergisi, 233-276.
ÇELİK, İrfan: “Kuvvetler Ayrılığı: Bir İndirgeme ve Dönüşüm”, Liberal Düşünce Dergisi, Y. 16, S. 61-62, 2011, 143-166.
ÇIN, Selim: Demokrasi ve Hukuk Devleti İkilemi, Astana Yayınları, 1. Baskı, Ankara 2019.
DALKILIÇ, Elvin Evrim “Anayasa Mahkemesi’nin Son Dönem Kararlarında Yasa İle Yetkilendirmenin Anlamına İlişkin Gözlemler”, TBB. Dergisi, S. 139, Ankara 2018.
DAVER, Bülent: Siyasal Bilime Giriş, Sevinç Matbaası, Ankara 1968.
DICEY, Albert V.: “Hukuk Devleti: Doğası ve Genel Uygulamalar”, Hukuk Devleti: Hukuki Bir İlke Siyasi Bir İdeal, Ed. Ali Rıza Çoban, Bilal Canatan, Adnan Küçük, Liberte Yayınları, 25-41.
DICEY, A. V.: Introduction to the Studay of Law of the Constitution, 10. Edition, The Macmillan Press, London 1979.
DWORKIN, Ronald: “Siyasal Anayasanın Ahlaki Temelleri”, Anayasa Yargısı Dergisi, 2011, 27-39.
ERDEM, Fazıl Hüsnü: 1982 Anayasası’nın Analizi, Orion Yayınları, Birinci Baskı, Ankara 2012, s.12.
ERDOĞAN, Mustafa: “Demokrasi, Anaysa Yargısı ve Türkiye Örneği”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Y. 10, S. 20, 2011, 27-45.
ERDOĞAN, Mustafa: Anayasa Hukuku, Orion Yayınevi, 3. Baskı, Ankara, 2005.
FEYZİOĞLU, Turhan: “Kuvvetlerin Ayrılığı Nazariyesi”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C. 2, S. 1, 50-60, 1947.
FREEMAN, Samuel: “Constitutional Democracy and the Legitimacy of Judicial Review”, Law and Philosophy, V. 49, N. 4, 1990-1991, 327-330.
FULLER, Lon L.: The Moarility of Law, Revised Edition, Yale Univerity Press, 1969.
GÖREN, Zafer: Anayasa Hukuku, Seçkin Yayınları, 1. Baskı, Ankara 2006.
GÖZLER, Kemal, Anayasa Hukukunun Genel Esasları, 1. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa, 2010.
GÖZLER, Kemal-KAPLAN, Gürsel: İdare Hukuku Dersleri, Ekin Yayınevi, 14. Baskı, Bursa 2013.
GÖZLER, Kemal: “16 Nisan’da Oylayacağımız Anayasa Değişikliği Bir ‘Suiistimalci Anayasa Değişikliği’ Midir?” http://www.anayasa.gen.tr/suistimalci.pdf, erişim 25.03.2020.
GÖZÜBÜYÜK, Şeref ve Tan, Turgut, İdare Hukuku: Genel Esaslar, Cilt 1, Turhan Kitabevi, Ankara 2011.
GROSSI, Simona: “Procedural Due Process”, Seton Hall Circuit Review, C. 13, S. 2, 2017, 155-202.
GÜLENER, Serdar: Türkiye’de Anayasa Yargısının Demokratik Meşruluğu, XII Levha Yayınları, 1. Baskı İstanbul 2012.
GÜNDAY, Metin: İdare hukuku, İmaj Yayınevi, 10. Baskı, Ankara 2011.
HABERMAS, Jiirgen, Between Facts and Norms: Contributions to a Discourse Theory of Democracy, Cambridge: MIT Press, 1996.
HAFIZOĞULLARI, Zeki: İnsan Hakları Polis Görevi Ve Yetkisi, Polis Akademisi Seminer, Konferans, Sempozyum Bildirileri Dizisi: 2, Ankara.
HATEMİ, Hüseyin: Hukuk Devleti Öğretisi, İşaret Yayınları, İstanbul 1989.
HIRSCHL, Ran: “The Political Origins Judicial Empowerment through Constitutionalization: Lessons from Four Constitutional Revolutions”, Law and Social Inquiry, C. 25, S. 1, 2000.
KARPEN, Ulrich: “Sınırlı İktidar, Hukuk Devleti”, Çev. Ersoy Kontacı, Demokrasi ve Yargı, Ed. Ozan Ergül, Ankara, 2005.
KUBALI, Hüseyin Nail: Anayasa Hukuku Dersleri, Kutulmuş Matbaası, İstanbul 1971.
KÜÇÜK, Adnan: “Anayasa Mahkemesi Kararlarında Hukuk Devleti”, Hukuk Devleti, (Editörler: Ali Rıza Çoban, Bilal Canatan, Adnan Küçük) Adres Yayınları, Ankara 2008.
KORUCU, Serdar: Yargısal Aktivizm, Seçkin Yayınları, Ankara, 2014.
KÖKTÜRK, Abdullah: “Modern Öncesi Devletin Yönetim Anlayışı”, Güvenlik StratejileriDergisi, S. 13, Y. 2013.
LANDAU, David: “Abusive Constitutionalism”, University of California Davis Law Review, Cilt 47, Sayı 1, 2013, s.189-260.
LANE, Jan-Erik: Constitutions and Political Theory, Manchester and New York: Manchester University Pres, Second Edition, 2010.
LOUGHLIN, Martin: The Twilight of Constitutionalism, Oxford University Press, New York, 2010.
McGARRY, James W.: “Due Process”, Rugers Law Review, C. 23, 1992, 839-855
METİN, Yüksel, “Anayasal Demokrasi İçinde Anayasa Mahkemesinin Konumu”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 2, S. 1, 2012, 89-130.
MUELLER, Dennis C.: Constitutional Democracy, Oxford University Pres, New York, 1996.
ODER, Bertil Emrah: “Anayasa Nedir? Anayasacılık Nedir?”, in Türkiye’nin Anayasa Gündemi, (Derleyen İbrahim Ö. Kaboğlu), İstanbul, İletişim, 2016.
OKTAY, Cemil: “Kuvvetler Ayrılığı İlkesinin Yargı Açısından Anlamı ve Türkiye Örneği”, Anayasa Yargısı Dergisi, 215-242.
ONAR, Sıddık Sami: İdare Hukukunun Umumi Esasları, Cilt 1, İsmail Akgün Matbaası, Hak Kitabevi, İstanbul 1966.
ÖZAY, İl Han: Günışığında Yönetim, Filiz Kitabevi, İstanbul 2004.
ÖZAY, İl Han: “Anayasa Mahkemeleri (Ya Da Yargısının) Meşruiyeti”, Anayasaya Yargısı Dergisi, 1992.
ÖZBUDUN, Ergun: Anayasacılık ve Demokrasi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2015.
ÖZLEM, Doğan: “Hukuk Devletini Sosyal Devlet İçinde Düşünmek”, Doğu Batı Dergisi, Y. 4, S. 13, 2000-2001, 11-25.
PASQUINO, Pasquale: “Constitutional Adjudication and Democracy, Comparative Perspectives: USA, France, Italy”, Ratio Juris, C.11, S.1, 1998, 38-50.
RADBRUCH, Gustav: “Statutory Lawlesness and Supra-Statutory Law”, Oxford Journal of Legal Studies, C. 26, S. 1, 2006, 1-11.
RADBRUCH, Gustav: “Hukuk Devleti”, içinde Hukuk Devleti, Çev ve Ed. Hayrettin Ökçesiz, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi 4, AFA Yayıncılık, İstanbul 1998.
RIGGS, Robert E.: “Substantive Due Process in 1791”, Wisconsin Law Review, S. 4, 1990, 941-1005.
ROSENFELD, Michel: “The Rule of Law and The Legitimacy of Constitutional Democracy”, Southern California Law Review, C. 74, 2001, 1307-1352.
ROSENFELD, Michel: “Hukukun Üstünlüğü ve Anayasal Demokrasinin Meşruiyeti”, Hukuk Kuramı, Çev. Volkan Aslan, C. 1, S. 2, 2014, 30-61.
SALİHPAŞAOĞLU, Yaşar: Din ve Devlet Arasındaki İktidar Mücadelesi: Avrupa Örneği, Adalet Yayınevi, Ankara 2014.
SANCAR, Mithat: “Şiddet, Şiddet Tekeli ve Demokratik Hukuk Devleti”, Doğu Batı Dergisi, Y. 4, S. 13, 2000-2001, 27-46.
SANCAR, Mithat: “Anayasal Demokrasi: Demokrasinin Sınırı mı, Güvencesi mi” Demokrasi ve Yargı, Ed. Ozan Ergül, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara 2005.
SARTORI, Giovanni: “Constitutionalism: A Preliminary Discussion”, The American Political Science Review, C. 56, S. 4, 1962, 853-864.
SELLERS, Mortimar N. S.: “What is the Rule of Law and Why Is It So Important?”, The Legal Doctrines of the Rule of Law and The Legal State, C. 38, Ed. R. James Silkenat, H. James ve Peter D. Barenboim, Springer International Publishing, 2014.
SCHEPPELE, Kim Lane: “The Rule of Law and the Frankenstate: Why Governance Checklists Do Not Work”, Governance: An International Journal of Policy, Administration and Institutions, C. 26, S. 4, 2013.
SELÇUK, Sami: Zorba Devletten Hukukun Üstünlüğüne, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 1998.
SPECTOR, Horacio: “Judicial Review, Rights, and Democracy”, Law and Philosophy, C. 22, 2003, 285-334.
STARCK, Christian: “Anayasal Demokrasi ve Sınırlı Yönetim”, Demokrasi ve Yargı, Çev. Gülüm Bayraktaroğlu, Ed. Ozan Ergül, Ankara, 2005.
SWEET, Alec Stone, Governing With Judges, Oxford University Press, New York 2002.
SWYGERT, Luther M.: “In Defence of Judicial Activism”, Valparaiso University Law Review, C. 16, S. 3, 439-458.
TAMANAHA, Brain Z.: On the Rule of Law: History, Politics, Theory, Cambrdige University Press, Cambridge 2004.
TAMANAHA, Brian Z.: “The History and Elements of the Rule of Law”, Singapore Journal of Legal Studies, 2012, 232-247.
TROPER, Michel: “Sınırlı İktidar, Hukuk Devleti ve Demokrasi”, Demokrasi ve Yargı, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara 2005, 12-25.
TUNAYA, Tarık Zafer: İnsan Derisiyle Kaplı Anayasa, Çağdaş Yayınları, Ankara 1979.
USHNET, Mark: “Authoritarian Constitutionalism”, Cornell Law Review, C. 100, S. 2, 2015, 391-461.
TUSHNET, Mark: “Forms of Judicial Review as Expressions of Constitutional Patriotism”, Law and Philosophy, C. 22, 2003, 353-379.
ÜLGEN, Pınar: “OrtaçağAvrupasında Feodal Sisteme Genel Bir Bakış”, Mukaddime, S. 1, Y. 2010, 3, 4.
VAROL, Ozan: “Temporary Constitutions”, California Law Review, C. 102, S: 2, 2014, 409-464.
YAYLA, Atilla: “Anayasacılık, Anayasal Demokrasi ve İdeolojiler”, Liberal Düşünce Dergisi, S. 66, 2012, 13-22.
YILDIZ, Hayrettin: “Hukuk Devleti’nin Gelişim Sürecinde Mülk Devleti Ve Polis Devletinin Yeri”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 15, S. 2.
ZORKIN, Valery: “Rule of LAw and Legal Awereness”, The World Rule of Law Movement and Russian Legal Reform, Ed. Neate, Francis ve Nielsen, Holly, The Moscow City Chamber of Advocates, Moscow 2007.
WALDRON, Jeremy: “Seperation of Powers in Thought and Practice”, Boston College Law Review, V. 54, 2013, 433-468.
WALDRON, Jeremy: “The Core of the Against Judicial Review”, The Yale Law Journal, C. 115, 2006.
WALDRON, Jeremy: “The Constitutional Conception of democracy”, http://philosophyfaculty.ucsd.edu/faculty/rarneson/WaldronConstritutional.pdf erişim 29.03.2020.
WALKER, Neil: “Constitutionalism and the Incompleteness of Democracy: An Iterative Relationship”, University of Edinburgh School of Law, Working Paper Series, No 2010/25.
WHITTINGTON, Keith E.: “Legislative Sanctions an the Strategic Environment of Judicial Review”, Oxford University Press and New York University School of Law, I. CON, C. 1, S. 3, 2003.