Nostaljiyi Yeniden Yaratmak: Ankara’nın Kale, Hamamönü ve Hamamarkası Mahallelerinde Kent Kültürü

Ankara’nın tarihî merkezi olan Ankara Kale’sinde 1980’lerin sonundan beri ve hemen yakınındaki Hamamönü’nde ise 2007’den beri hem yerel yönetimler hem de özel sektörden yatırımcılar ve küçük işletmeler tarafından koruma, renovasyon, restorasyon ve kentsel dönüşüm faaliyetleri sürdürülmektedir. Hamamarkası bölgesi ise bu sürecin son halkasını oluşturmaktadır. Bu faaliyetler hem turistlerin hem de kent gezginlerinin tüketimine ve taleplerine yönelik mekânlar inşa etmekte ve otantiklik olgusundan yola çıkarak ve estetikleştirme pratikleri aracılığıyla yeni bir nostalji kültürü yaratmaktadır. Modernleşme ve küreselleşmeyle birlikte zayıflayan yerel aidiyet bağları da nostalji aracılığıyla tekrar gündeme gelmekte ve nostalji kültürünün hem üretim hem de tüketim aşamalarında belirleyici olmaktadır.Bu çalışmanın amacı, Ankara’nın söz konusu tarihî bölgelerinde bu kültürün oluşumunu ve içinde barındırdığı farklılıkları, nostalji kültürünü üreten aktörlerin mekân yaratma biçimleri üzerinden incelemektir. Çalışma temel olarak, bölgede faaliyet gösteren kafe, restoran, antika dükkânı, sanat galerisi, sanat atölyesi, butik otel gibi işletmeleri ve müzeleri kapsayan saha çalışmasına dayanarak toplumsal belleğin, geleneklerin, geçmişe dair algıların ve özlemlerin Ankara’nın kent kültüründeki yansımalarını ortaya koymaktadır. Bu veriler ışığında söz konusu üç bölgede farklı nostalji kültürlerinin oluştuğu ve oluşan kültürün hem neo-liberal küreselleşmeden hem de Türkiye’deki hâkim siyasal dinamiklerden, özellikle son on yılda etkili olan neo-Osmanlıcılık politikasından etkilendiği görülmektedir.

Re-Creating Nostalgia: Urban Culture in the Citadel, Hamamönü and Hamamarkası Neighbourhoods of Ankara

Conservation, renovation, restoring and urban regeneration activities have been carried out in the historic centre of Ankara, inAnkara Citadel since 2007 and right beside it, in Hamamönü both by local government and investors from the public sector andsmall-scale enterprises. Hamamarkası region has been the last episode of this process. These activities construct spaces for theconsumption and demands of the tourists as well as urban travellers and create a new nostalgia culture based on the phenomenon ofauthenticity by means of aestheticisation practices. Local ties of belonging which weaken with modernization of globalization cometo the fore again and become determining in the production and consumption phases of nostalgia culture.The aim of this study is to examine the formation of the nostalgia culture in these historic regions of Ankara and the diversities thathave been produced within it by several actors. Based on the fieldwork comprising the enterprises like cafés, restaurants, antiqueshops, art galleries, art studios, boutique hotels in the regions, the study presents the repercussions of social memory, traditions,perceptions and longings of the past in the urban culture of Ankara. In the light of these data, it is seen that in these three regionsdifferent nostalgia cultures are formed and the emerging cultures are both influenced by neo-liberal globalization and the prevailingpolitical dynamics in Turkey, particularly by the policy of neo-Ottomanism which has been effective in the last ten years.

PDF

___

Abu-Hamdi, E. (2016). The Jordan Gate Towers of Amman: surrendering public space to build a Neoliberal Ruin. International Journal of Islamic Architecture, 5(1), 73-101.
Aktüre, S. (2004). 1830’dan 1930’a kadar Ankara’da gündelik yaşam. In Güven Tunç, Figen Özbay, et. al. (Ed.s). Şehrin zulası: Ankara Kalesi (pp.35-74), İstanbul: İletişim.
Altındağ Belediyesi (2018) Altındağ İlçe Haritası, from Altındağ Municipality web site. https://www.altindag.bel. tr/#!haritalar
Altındağ Belediyesi (2014) Hamamönü & Hamamarkası Haritası. Ankara.
Ankara’dan Haber (2018), Hamamarkası’nda yeni bir mahalle. Accessed on 01.04.2018 from http://www.ankaradanhaber. com/ankara-haberleri/hamamarkasinda-yeni-bir-mahalle -h20539.html
Atauz, A. (2004). Kale ve Sur: Ankara’nın Kal’ası. In Güven Tunç, Figen Özbay, et. al. (Ed.s). Şehrin zulası: Ankara Kalesi (pp. 61-221), İstanbul: İletişim.
Baudrillard, J. (2006). Simulacra and simulation, Michigan: The University of Michigan Press.
Boym, S. (2001). The Future of nostalgia, New York: Basic Books, Amazon Kindle E-Book Edition.
Daher, R. F. (2007). Tourism, heritage and urban transformations in Jordan and Lebanon: Emerging actors and global-local juxtapositions. In R. F. Daher (Ed.) Tourism in the Middle East: Continuity, change and transformation (pp. 263-307), Clevedon: Channel View.
Eldem, E. (2015). Cultural heritage in Turkey: An eminently political matter. In Essays on heritage, tourism and society, Proceedings of the International Heritage Conference 2013 at Tangier, Morocco, (pp. 67-92), Paderborn, Germany, Ferdinand Schöningh.
Erendil, A. T., & Ulusoy, Z. (2002). Reinvention of tradition as an urban image: the case of Ankara Citadel, Environment and Planning B: Planning and Design, 29(5), 655-672.
Erendil, A. T, Ulusoy, Z. (2004). İronik karşılaşmalar: Kale’nin entle ve kentin Kale’yle iki karşılaşması. In Güven Tunç, Figen Özbay, et. al. (Ed.s). Şehrin zulası: Ankara Kalesi (pp.221-286), İstanbul: İletişim.
Ergenç, Ö. (1980). XVII. Yüzyılın Başlarında Ankara’nın Yerleşim Durumu Üzerine Bazı Bilgiler. Osmanlı Araştırmaları, 1(1), 85-108.
Ergenç, Ö. (1982). Osmanlı Klasik Dönemindeki Eşraf ve Ayan Üzerine Bazı Bilgiler. Osmanlı Araştırmaları, 3(3), 105-118.
Fisher-Onar, N. (2018). Between neo-Ottomanism and neoliberalism. In N. Fisher-Onar, S. C. Pierce, and E. F. Keyman (Ed.s), Istanbul: Living with difference in a global city (pp.1-21), Rutgers, The State University.
Goonewardena, K. (2005). The urban sensorium: Space, ideology and the aestheticization of politics. Antipode, 37(1), 46-71.
Gültekin, N. (2014). Urban Conservation Policy: The Case of Hamamönü – Ankara – Turkey. 54 th Congress of the European Regional Science Association: “Regional development & globalisation: Best practices”, 26-29 August 2014, St. Petersburg, Russia.
Günay, Z. (2018). A critical appraisal on Turkey’s neoliberal quest of urban renewal in historic urban landscapes. In J. H. Kruh, R. Adhikari and U. E. Dorka (Ed.s) Living Under the Threat of Earthquakes (pp. 129-141). Springer, E-book.
Kitson, J., McHugh, K. (2015). Historic enchantments– materializing nostalgia, Cultural Geographies, 22(3), 487- 508.
Knudsen, B. T., Waade, A. M. (2010). Performative Authenticity in Tourism and Spatial Experience: Rethinking Relations Between Travel, Place and Emotion (pp.1-19). In B. T.
Knudsen, A. M. Waade (Ed.s) Re-investing authenticity: Tourism, place and emotions, Buffalo, Bristol, Toronto: Channel View Publications.
Kuyucu, T. (2018). Politics of urban regeneration in Turkey: Possibilities and limits of municipal regeneration initiatives in a highly centralized country. Urban Geography, 1-25.
Leary, M. E., McCarthy, J. (2013). Introduction: urban regeneration, a global phenomenon. In M. E., Leary, J. McCarthy, (Eds.). The Routledge companion to urban regeneration. (pp. 1-15) Oxon, New York: Routledge.
Leite, N., & Graburn, N. (2009). Anthropological interventions in tourism studies. In T. Jamal & M. Robinson (Ed.s) The Sage handbook of tourism studies (pp. 35-64), London, California, New Delhi, Singapore: Sage.
MacCannell, D. (1973).Staged authenticity: Arrangements of social space in tourist settings. American Journal of Sociology, 79(3), 589-603.
Orbaşlı, A. (2007). The ‘Islamic’city and tourism: Managing conservation and tourism in traditional neighbourhoods. In R. F. Daher (Ed.)Tourism in the Middle East: Continuity, change and transformation (pp. 161-187), Clevedon: Channel View.
Öktem, B. (2006). Neoliberal Küreselleșmenin Kentlerde İnșası: AKP’nin Küresel Kent Söylemi ve İstanbul’un Kentsel Dönüșüm Projeleri. Planlama, 53.
Özünel, E. Ö. (2011). Kültür turizminde “yöresel” ve “otantik” olanı sorgulamak ve tüketilmiş mekânları yeniden üretmek üzerine, Turkish Studies: International Periodical for the Languages, Literature, and History of Turcic or Turkish, 6(4), 255-262.
Roberts, P. (2016) Revolution, definition and purpose of urban regeneration. In P. Roberts, H. Sykes, & R. Granger, (Eds.). Urban regeneration. (pp. 9-43). London, California, New Delhi, Singapore: Sage
Shaw, K and Porter L. (2013). Introduction. In L., Porter, and K. Shaw, (Eds.). Whose Urban Renaissance?: An international comparison of urban regeneration strategies. (pp. 1-8). Oxon, New York: Routledge.
Şahin, Z. S. (2007). The Politics of Urban Planning in Ankara between 1985 and 2005. Unpublished doctoral thesis, Middle East Technical University, Graduate School of Social Sciences.
(2016). Ankara’nın maket tarih devri ve UNESCO. Accessed on 25.01.2018 from https://sehrekustu.blogspot.com. tr/2016/06/ankaranin-maket-tarih-devri-ve-unesco.html.
Teke, S. G. (2016). “Değişen kültürel mekânlar, dönüşen gelenekler: Ankara’da Hıdırellez kutlamaları ve Hamamönü Hıdırellez Şenlikleri”, Ankara Araştırmaları Dergisi, 4(1), 44-59.
Uğurlu, Ö. (2013). Dönüşen Kentlerde Çingene Olmak: İzmit Örneği/Being A Gipsy in Transforming Cities: The İzmit Case.Mülkiye Dergisi, 37(1), 71-104.
Ulusla Buluşma II: Hanlar Bölgesi. (2008) Sergi Kataloğu, Ankara: VEKAM.
Uysal, Ü. E. (2012). An urban social movement challenging urban regeneration: The case of Sulukule, Istanbul. Cities, 29(1), 12-22.
Walks, R. A. (2006). Aestheticization and the cultural contradictions of neoliberal (sub) urbanism. Cultural Geographies, 13(3), 466-475.
Wang, N. (1999). Rethinking authenticity in tourism experience. Annals of tourism research, 26(2), 349-370.
Zhu, Y. 2012. “Performing heritage: Rethinking authenticity in tourism”, Annals of Tourism Research, 39(3), 1495-1513.
Zukin, S. (1998). “Urban lifestyles: diversity and standardisation in spaces of consumption”, Urban Studies, 35(5-6), 825-839.