Tuba ÇENGELCİ, Ömür Gürdoğan BAYIR, Şefik YAŞAR

Türkiye’de Geleceğin Sosyal Bilgiler Öğretim Programı Nasıl Olmalıdır?

Bu araştırmanın temel amacı, Sosyal Bilgiler Öğretim Programının gelecekte nasıl olması gerektiğini, yapılan çalışmalara göre ortaya koymaktır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerine dayalı olarak doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın veri kaynaklarını Sosyal Bilgiler Öğretim Programını tüm ögeleriyle ya da yalnızca kimi ögeleri ile ele alan çalışmalar oluşturmaktadır. Bu çalışmalar 2005-2011 yılları arasında yapılmış olan, Yüksek Öğretim Kurumunun tez arşivinde erişime açık olan doktora ve yüksek lisans tezleri, ULAKBİM veri tabanında taranan makaleler ve Sınıf Öğretmenliği Eğitimi, Sosyal Bilimler Eğitimi sempozyumunda sunulmuş ve tam metin olarak basılan bildirilerdir. Araştırmanın verileri programın ögeleri göz önünde bulundurularak betimsel analiz tekniği ile analiz edilmiştir. Sonuç olarak, Sosyal Bilgiler Öğretim Programının amaç, içerik, öğretme-öğrenme süreci ve değerlendirme boyutlarında yapılan program değerlendirme çalışmaları ışığında sürekli geliştirilmesi gerektiği söylenebilir. Araştırmada elde edilen sonuçlar bağlamında, gelecekteki Sosyal Bilgiler Öğretim Programının özelliklerine yönelik öneriler getirilmiştir

How Should Social Studies Education Program Be in the Future in Turkey?

Main purpose of this study is to describe how SocialStudies Education Program should be in the futureaccording to results of the evaluation studies. Documentanalysis based on qualitative research methodswas used in the study. In this context, data of the studycomprised studies which examines Social Studies EducationProgram in terms of components of the program.Doctoral dissertations and master’s theses in HigherEducation Council archive, articles indexed by database of ULAKBIM, printed presentations of PrimarySchool Education Teacher Education, Social StudiesEducation Symposium which were done from 2005 to2011were included in the study. Descriptive analysistechnique was used in the study. To conclude, it can besaid that attainments, content, teaching-learning process,and assessment process of Social Studies EducationProgram should be renewed continuously accordingto program evaluation studies. Recommendations werepresented for the future of Studies Education Programin light of the results of this study

PDF

___

Akdağ, H. (2008). İlköğretim 6. ve 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programının Öğretmen ve Öğrenci Açısından Uygulama Dönütleri (Konya İli Örneği). (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Akdağ, H. (2009). İlköğretim 6. ve 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programının öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi (Konya ili örneği). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 1-14.
Akgül, N. İ. (2006). Sınıf Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Öğretiminde Kullandıkları Yöntemler ve Karşılaşılan Sorunlar. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
Algan, S. (2008). İlköğretim 6. ve 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının Ölçme ve Değerlendirme Öğesinin Öğretmen Görüşleri Açısından İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Altınöz, S. (2008). İlköğretim 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Programı Hakkında Öğretmen ve Müfettiş Görüşleri (Bolu İli Örneği ). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Arslan, A. & Demirel, Ö. (2007). İlköğretim 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Yeni Öğretim Programının Değerlendirilmesi. Milli Eğitim, 175, 198-209.
Aslan, D. (2009). İlköğretim programı Yedinci Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının Yapılandırmacı Yaklaşım Bağlamında Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Ataman, M. (2007). Benzeşen ve Ayrışan Yönleriyle 1998 ve 2004 İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretim Programında (4.-5. Sınıflar) Ölçme ve Değerlendirme Yöntem ve Teknikleri ve Bunlara İlişkin Öğretmen Görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Atik, A. (2006). Yeni İlköğretim 1. Kademe Sosyal bilgiler Öğretim Programında Yaratıcılık. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Aykaç, N. (2007). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Eğitim Öğretim Programına Yönelik Öğretmen Görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (22), 46-73.
Ayten, P. (2006). İlköğretim Okullarında Sosyal Bilgiler Dersini Yürüten 4. ve 5. Sınıf Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programına İlişkin Görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Çetin, F. (2007). İlköğretim 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programının Öğretmen Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi. (Meram İlçesi Örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuklu Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Dilmaç, Y. (2008). Yeni İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının Uygulanabilirliği Hakkında Öğretmen Görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Doğanay, A. (2008). Çağdaş Sosyal Bilgiler Anlayışı Işığında Yeni Sosyal Bilgiler Programının Değerlendirilmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (2), 77-96.
Ekinci, A. (2007). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının Yapılandırmacı Yaklaşım Bağlamında Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Osmangazi Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Erköse, E. (2007). Yenilenen 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi (Sakarya İli Örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Ersoy, A.F. & Kaya, E. (2008). Sınıf öğretmenlerine Göre Öğrencilerin Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programına (2004) İlişkin Yaklaşımları. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (1), 285-300.
Ersoy, F. G. (2009). Yeni İlköğretim Sosyal Bilgiler Programının Uygulanması ile İlgili Değerlendirmeler (Konya İli Örneği ). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Gömleksiz, M.N. & Bulut, İ. (2006). Yeni Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının Uygulamadaki Etkililiğinin Değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 47, 393-421.
Gömleksiz, M.N. & Cüro, E. (2011). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının Toplumsal İhtiyaçları Karşılama Düzeyine İlişkin Öğretmen Görüşleri (Diyarbakır İli Örneği). Milli Eğitim, 190, 145-166.
Gültekin, M. (2005). İlköğretim Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Proje Tabanlı Öğrenmenin Öğrenme Ürünlerine Etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 5 (2), 517-556.
Gültekin, M. (2008). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Ed. Ş. Yaşar. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, 57-78.
Güven, B. & Alp, S. (2008). Yeni Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının Kazanımlarına Yönelik Öğretmen Görüşleri. Milli Eğitim, 177, 153-165.
Hersan, E. (2008). 2004 Yılı İlköğretim 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programına İlişkin Veli Görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
İnan Köroğlu, F. (2006). İlköğretim 1. Kademe 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinin Öğretimi ile İlgili Sorunlar. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Kalaycıoğlu, E. (2007). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Programının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Kaya, E. & Ersoy, A.F. (2007). Sosyal Bilgiler Programının Uygulanmasında Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri. VI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Kongresi Bildiler Kitabı, ss. 141-146.
Kılıçoğlu, G. (2007). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programına İlişkin Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi (Kars İli Örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kafkas Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
Kuyucu, İ. (2007). İlköğretim Sosyal Bilgiler 5.Sınıf Öğretim Programının Uygulanmasının Öğretmen Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi (Selçuklu İlçesi Örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Michaelis, J. U. and Garcia, J. (1996). Social studies for children a guide to basic ınstruction. (Eleventh edition). Boston: Allyn and Bacon.
Milli Eğitim Bakanlığı. (2004). Sosyal Bilgiler Dersi (4- 5. Sınıflar) Öğretim Programı ve Kılavuzu. Erişim Tarihi 12 Eylül 2009, http://ttkb.meb.gov.tr/program.aspx?islem=1&kno=38
NCSS. (1994). Expectations of Excellence: Curriculum Standards for the Social Studies. Washington, DC: National Council for the Social Studies.
NCSS. (2005). A Vision of Powerful Social Studies Teaching and Learning. Erişim Tarihi 2 Ağustos 2011, http://www.socialstudies.org/positions/powerful/
Özçelik, D.A, Gelbal, S., Güler, N., Türkmen, M., Ateşok Deveci, N., İyitellikara, T. & Kaya, S. (2009). 2005-2006 Öğretim Yılı İlköğretim 6. Sınıfların Sosyal Bilgiler Dersi Yeni Öğretim (Müfredat) Programının Değerlendirilmesi. III. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi Bildiler Kitabı, 16-20.
Öztürk, C. & Otluoğlu, R. (2003). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Edebî Ürünler Yazılı Materyaller. Ankara: Pegem A.
Öztürk, C. (2009). Sosyal Bilgiler: Toplumsal Yaşama Disiplinlerarası Bir Bakış. Cemil Öztürk (Ed.). Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s. 1-31). Ankara: Pegem A.
Sönmez, V. (2001). Program Geliştirmede Öğretmen El Kitabı. Ankara: Anı.
Şimşek, N., Aydonözü, D. & İbret, B.Ü. (2009). Yeni İlköğretim Sosyal Bilgiler Programı Hakkında Müfettiş Tutumları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17 (2), 513-524.
Turan, E. (2010). İlköğretim Birinci Kademe Sosyal Bilgiler Derslerinde Kullanılan Ölçme Değerlendirme Yöntemlerinin Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Ulu Kalın, Ö. (2007). Sosyal Bilgiler Öğretim Programı (2004) ve 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabının İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum. (t32)
Uslu, E. (2007). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Programının Öğretmen ve İdareci Görüşleri Çerçevesinde Değerlendirilmesi (Şırnak İli Örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
Uzun, A. (2007). 2005-2006 Öğretim Yılında Uygulamaya Başlanan Altıncı Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programı Hakkında Öğretmen Görüşleri (Ankara İli Pilot Okullar). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yaşar, Ş. (2005). Sosyal Bilgiler Programı ve Öğretimi. Yeni İlköğretim Programlarını Değerlendirme Sempozyumu, Ankara: Sim, 329-342.
Yaşar, Ş. (2009). Comparison of the 2004 SSEP with NCSS Themes. The Asian Conference on Education: Local Problems, Global Solutions Proceedings, 1352- 1360.
Yavuz, İ. (2010). İlköğretim 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Derslerinde Karşılaşılan Sorunlara İlişkin Öğretmen Görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yıldırım, G. (2010). 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programı Ölçme ve Değerlendirme Boyutunun Etkililiği Üzerine Bir Eylem Araştırması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Yıldım, A. & Şimşek H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Beşinci Baskı. Ankara: Seçkin.