Belgin SÖNMEZ, Mustafa SAĞLAM, Funda ÇIRAY

İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Becerileri ile Bilimsel Epistemolojik İnanç Düzeylerinin İncelenmesi

Bu araştırmada, ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri ile bilimsel epistemolojik inanç düzeylerinin öğrenim görülen okul türü ve başarı puanı değişkenleri açısından incelenmesi ve eleştirel düşünme becerileri ile bilimsel epistemolojik inançları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. İlişkisel tarama modeline göre desenlenen araştırmaya tabaka örnekleme yöntemi ile belirlenen ikişer resmi ve özel ilköğretim okulunun 6.sınıflarından 166 öğrenci katılmıştır. Araştırmanın verileri Cornell Eleştirel Düşünme Testi Düzey X (CEDTDX) ve Bilimsel Epistemolojik İnançlar Ölçeği (BEİ) ile toplanmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin çözümlenmesinde t testi, Spearman'ın Sıralama Korelasyon Katsayısı ve Pearson Korelasyon Katsayısı yöntemi ile ANOVA'dan yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda ilköğretim okullarında öğrenim gören 6. sınıf öğrencilerinin CEDTDX testi ve BEİ ölçeğinden aldıkları puanlara göre, eleştirel düşünme beceri düzeylerinin "yetersiz" olduğu, bilimsel epistemolojik inançlar yönünden ise otorite ve doğruluk, bilgi üretme süreci ve bilginin kaynağı alt boyutlarında öğrencilerin orta düzeyde gelişmiş inançlara, akıl yürütme ve bilginin değişirliği alt boyutlarında ise gelişmiş inanca sahip oldukları belirlenmiştir. Öğrencilerin eleştirel düşünme becerileri yükseldikçe otorite ve doğruluk ve bilginin kaynağı alt boyutlarına yönelik epistemolojik inançlarının azaldığı; öğrencilerin eleştirel düşünme becerileri ile bilgi üretme süreci, akıl yürütme ve bilginin değişirliği boyutlarına yönelik epistemolojik inançları arasında anlamlı bir ilişki görülmediği tespit edilmiştir

The Investigation of the 6th Grade Students’ Scientific Epistemological Beliefs and Critical Thinking Skills

In this research, it is aimed to investigate 6th grade primary school students critical thinking skills and their scientific epistemological beliefs in the sense of school type and success point and to determine the relationship between their critical thinking skills and epistemological beliefs. 166 students from 6th grade level studying at two different public and private primary schools are participated in the research, who are patterned by the relational screening model and cluster sampling. Data of the research is obtained by “Cornell Critical Thinking Skills Test Level X (CEDTDX)” and “Scientific Epistemological Beliefs Scale”. For data analysis, t test, Spearman’s rank correlation coefficient, pearson correlation coefficient and one way analysis of variance (ANOVA) have been utilized. As a result of the research, it is determined according to the scores students made at CEDTDX test and Scientific Epistemological Beliefs Scalethat students’ critical thinking skill levels are “inadequate”, by means of scientific epistemological beliefs, they have moderate beliefs in the authority and truthfulness,, the process of producing knowledge and the subdimension of the sorce of knowledge and they have advanced beliefs in changefulness of the knowledge and reasoning. It is determined that as the critical thinking skills of the students increase, their epistemological beliefs towards the authority and truthfulness and subdimensions of the source of knowledge decrease and no meaningful relationship is observed between the critical thinking skills of the students and the process of producing knowledge, changefulness of the knowledge and reasoning

PDF

___

American Philosophical Association (APA). (1990). “Critical Thinking: A Statement of Expert Consensus for Purposes of Educational Assessment and Instruction”. [Online] Retrieved on 22-January-2013, at URL:http://www.eric.ed.gov/ERICWebPortal/contentdelivery/servlet/ERICServlet?accno=ED315423.
Acat, B., Tüken, G. & Karadağ, E. (2010). Bilimsel Epistemolojik İnançlar Ölçeği: Türk Kültürüne Uyarlama, Dil Geçerliği ve Faktör Yapısının İncelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7 (4), 67-89.
Akar, C. (2007). İlköğretim Öğrencilerinde Eleştirel Dü- şünme Becerileri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Atılgan, H., Kan, A. ve Doğan, N. (2006). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Anı Yayıncılık.
Baç, M. (2011). Epistemoloji. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Web Ofset Tesisleri.
Başbay, M. (2013). Epistemolojik İnancın Eleştirel Düşünme ve Üstbiliş ile İlişkisinin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 38 (169), 249-262.
Beşoluk, Ş. & Önder, İ. (2010). Öğretmen Adaylarının Öğrenme Yaklaşımları, Öğrenme Stilleri ve Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. İlköğretim Online, 9 (2), 679-693.
Brownlee, J. & Berthelsen, D. (2008). Developing Relational Epistemology Through Relational Pedagogy: New Ways of Thinking About Personal Epistemology in Teacher Education, M. S. Khine. (Ed.). Knowing, Knowledge and Beliefs Epistemological Studies across Diverse Cultures içinde (s.405-422). Australia: Springer Science + Business Media B.V.
Compton, P. & Jansen, R. (1989). A Philosophical Basis For Knowledge Acquisition. (3rd European Knowledge Acquisition for Knowledge Based Systems Workshop). 1-17.
Çam Aktaş, B. (2013). Ortaöğretimde Uluslararası Bakalorya Programı ile Ulusal Programdaki Anadil Öğretimi Derslerinin Eleştirel Düşünme Becerileri Açısından Karşılaştırılması. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Demir, Ö. (2009). Bilişsel Koçluk Yöntemiyle Öğretilen Bilişsel Farkındalık Stratejilerinin Altıncı Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Öğrencilerin Epistemolojik İnançlarına, Bilişsel Farkındalık Becerilerine, Akademik Başarılarına ve Bunların Kalıcılıklarına Etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
Demircoğlu, G. (2008). Geçerlik ve Güvenirlik. E. Karip (Ed.), Ölçme ve Değerlendirme içinde (s. 52-82). Ankara: Pegem Akademi.
Deryakulu, D. & Bıkmaz, H. F. (2003). Bilimsel Epistemolojik İnançlar Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eğitim Bilimleri ve Uygulama Dergisi, 4, 243-257.
Doğan, T & Totan, T. (2010). Sosyal Fobide Bilişsel Süreçleri Değerlendirmeye Yönelik Yeni Bir Ölçme Aracı: Sosyal Düşünceler ve İnançlar Ölçeği Türk- çe Formunun Geçerlik ve Güvenirliği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7 (1), 504-517.
Ennis, H. R. (1985). Goals for Critical Thinking Curriculum. A. Costa (Ed.), Developing Minds: a Source Book for Teaching Thinking (s. 54–57). Virginia: Association For Supervision And Curriculum Development.
Ennis, R.H., Millman, J. & Thomko, T. N. (2005). Cornell Critical Thinking Tests Level X & Level Z Manual. USA: The Critical Thinking Co.
Ersoy E. & Başer N. (2011). İlköğretim İkinci Kademede Eleştirel Düşünmenin Yeri. Journal of Educational Sciences, 2 (1), 1-10.
Fisher, R. (2001). Critical Thinking an Introduction. UK: Cambridge University Press.
Gelen, İ. (1999). İlköğretim Okulları 4. Sınıf Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Düşünme Becerilerini Kazandırma Yeterliklerinin Değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi. Adana.
Gülveren, H. (2007). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Becerileri ve Bu Becerileri Etkileyen Eleştirel Düşünme Faktörleri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Güven, M. & Kürüm, D. (2004). Öğrenme Stilleri ve Eleştirel Düşünme Arasındaki İlişkiye Genel Bir Bakış. 1-15. (XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı’nda sunulmuş bildiri). İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Malatya.
Hofer, B. (2001). Personal epistemology Research: Implications for Teaching and Learning. Journal of Educational Psychology Review, 13 (4), 353–383.
Kaleci, F. ve Yazıcı, E. (2012). Epistemolojik İnançlar Üzerine Bir Derleme. (X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde sunulmuş bildiri). Niğde Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Niğde.
Kan, A. (2008). Ölçme Aracı Geliştirme. S. Tekindal (Ed.), Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme (s. 247- 285). Ankara: Pegem Akademi.
Karasar, N. (2006). Bilimsel Araştırma Yöntemi (16. bs.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kazancı, O. (1989). Eğitimde Eleştirici Düşünme ve Öğ- retimi, İstanbul: Kazancı Kitap A.Ş.
Kline, R. (2005). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. USA: The Guilford Press.
Kuhn, D., & Dean Jr., D. (2004). Metacognition: A Bridge Between Cognitive Psychology and Educational Practice. Theory Into Practice, 43(4), 268-273.
Kurnaz, A. (2007). İlköğretim Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Beceri ve İçerik Temelli Eleştirel Dü- şünme Öğretiminin Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Becerileri, Erişi ve Tutumlarına Etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
Myers, B. E. & Dyer, J. E. (2006). The Influence of Student Learning Style on Critical Thinking Skill. Journal of Agricultural Education, 47 (1), 43-52. (Eri- şim Tarihi: 04.03.2011), (URL: http://pubs.aged. tamu.edu/ jae/ pdf/Vol47/47-01-043.pdf).
Niedderer, K. (2007). Mapping the Meaning of Knowledge in Design Research. Design Research Quarterly, 2 (2), 4-13.
Pery, W. G. (1970). Forms of Intellectual and Ethical Development in The College Years. New York: Holt, Rinehart and Winston.
Phillips, C.R., Chesnut, R.J., Rospond, R.M. (2004). The California Critical Thinking Instruments for Benchmarking, Program Assessment, and Directing Curricular Change. American Journal of Pharmaceutical Education, 68 (4), Article 101.
Schraw, G. (2001). Current Themes and Future Directions in Epistemological Research: A Commentary. Educational Psychology Review, 13(4), 451-464.
Schraw, G. J. & Olafson, L. J. (2008). Assessing Teachers’ Epistemological and Ontological Worldviews, M. S. Khine. (Ed.). Knowing, Knowledge and Beliefs Epistemological Studies across Diverse Cultures içinde (s. 25-44). Australia: Springer Science + Business Media B.V.
Stapleton, C. D. (1997). Basic Concepts And Procedures of Confirmatory Factor Analysis. ERIC Document Reproduction Service No: ED407416.
Topdemir, H. G. (2009). Felsefe Nedir? Bilgi Nedir?. Türk Kütüphaneciliği, 23 (1), 119-133.
Tüken, G. (2010). Kentlerde ve Kırsal Kesimde Öğrenim Gören Öğrencilerin Bilimsel Epistemolojik İnançlarının Belirlenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
Türk Dil Kurumu (TDK). (2012). Bilgi. URL: http:// tdkterim.gov.tr/bts/ (Erişim Tarihi: 07.06.2012).
Türküm, A. Ş. (2008). Bilişsel Gelişim. G. Can. (Ed.). Psikoloji ve Eğitim Psikolojisi içinde (s.223-242). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Web-Ofset.
Wyre, H. S. (2007). Critical Thinking, Metacognition, and Epistemological Beliefs. (Unpublished Doctoral Dissertation/ Yayınlanmamış Doktora Tezi). Educational Leadership University of Phoenix, Seattle.
Yahşi Cevher, Ö. (2008). 2006 Türkçe Programının İlköğretim 6.sınıf Düzeyinde Eleştirel Düşünme Becerisine Etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Yeşilyurt, E. (2013). İlköğretim Okulu Öğrencilerinin Bilimsel Epistemolojik İnançları. The Journal of Academic Social Science Studies, 6 (1), 1587- 1609.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncı- lık.