Samsun ekolojik koşullarında beyaz atdişi hibrit mısır çeşit adaylarının performanslarının belirlenmesi
Bu çalışma; Samsun-Bafra ve Çarşamba Ovası koşullarına uygun beyaz at dişi mısır çeşitlerinin verim, verim unsurları ve kalite kriterlerini belirlemek amacıyla, 2018 ana ürün mısır yetiştirme sezonunda, Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsünce geliştirilen 10 beyaz melez mısır çeşit adayı (TTBM2017-1, TTBM2017-2, TTBM2017-3, TTBM2017-4, TTBM2017-5, TTBM2017-6, Kompozit Beyaz, Tk353, Tk534 ve Tk384) ve 3 adet (Ada353, P31w86 ve P2948w) standart kullanılarak, tesadüf blokları deneme deseninde 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Araştırma sonucu, incelenen karakterlerde beyaz at dişi mısır genotipleri arasında farklılık istatistiki olarak önemli bulunmuştur. Genotiplerin tane verimleri 279.46- 1390.91 kg/da; çiçeklenme gün sayısı 68.17-76.00 gün; bitki boyu 220.00, 306.67 cm; ilk koçan yüksekliği 75.00-103.33 cm; koçan görünümü (1-5) 1.67-2.67; koçan uzunluğu 10.52-20.53 cm; koçan çapı 42.62-52.11 mm; koçanda tane sayısı 321.55-606.60 adet; tane koçan oranı % 80.67- 83.93; bin tane ağırlığı 218.00-350.41 g; hasatta tane nem % 16.43-28.50; tanede ham protein oranı % 10.62-12.85 ve tanede ham yağ oranı % 3.80-5.45 olarak belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, tane verimi bakımından, Samsun-Bafra ve Çarşamba lokasyonlarında Ada353 ve P31w86 çeşitlerinin daha üstün olduğu ve yetiştiricilikte önerilebileceği söylenebilir. Ayrıca, tanede ham yağ oranı bakımından TTBM2017-3 genotipi, tanede ham protein oranı bakımdan ise Tk384 genotipi önerilebilir.
Performance of white hybrid dent corn candidate cultivars in samsun conditions
This study was conducted to determine yield, yield components and quality criteria of white dent corn cultivars suitable for Samsun-Bafra and Çarşamba Plain conditions. Experiments were conducted in maize main crop season of 2018 with 10 white hybrid maize candidate cultivars (TTBM2017-1, TTBM2017-2, TTBM2017-3, TTBM2017-4, TTBM2017-5, TTBM2017-6, Kompozit Beyaz, Tk353, Tk534 and Tk384) developed by Black Sea Agricultural Research Institute and 3 standard cultivars (Ada353, P31w86 and P2948w) in randomized blocks design with 3 replications. Variance analysis revealed significant differences in investigated traits of white dent corn genotypes. Genotype kernel yields varied between 279.46- 1390.91 kg/da; number of days to flowering varied between 68.17-76.00 day; the first cob heights varied between 75.00-103.33 cm; cob shape index (1-5) varied between 1.67-2.67; cob lengths between 10.52-20.53 cm; cob diameters between 42.62-52.11 mm; number of kernel per cob between 321.55-606.60; thousand-kernel weights between 218.00-350.41 g; moisture at harvest between 16.43-28.50%; kernel crude protein ratios between 10.62-12.85% and finally kernel crude oil ratios varied between 3.80-5.45%. It was concluded based on present findings that Ada353 and P31w86 cultivars were superior with regard to kernel yield in Samsun-Bafra and Çarşamba l°Cations, thus they can be recommended for the region. It was also concluded that TTBM2017-3 genotype could be recommended for kernel crude oil ratio and Tk384 genotype could be recommended for kernel crude protein ratio.
___
- Anonim, 2001. Tarımsal değerleri ölçme denemeleri
teknik talimatı (Mısır-Zea mays L.).
www.tugem.gov.tr/document/misir_teknik_talimati.
doc. Ankara.
- Anonim, 2010. Tarımsal değerleri ölçme denemeleri
teknik talimatı (Mısır-Zea mays L.).
www.tugem.gov.tr/
document/misir_teknik_talimati.doc. Ankara
- Anonim, 2019. Mısır durum/tahmin raporu.tarımsal
ekonomi ve politika geliştirme enstitüsü,
https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge/Belge
ler/PDF%20DurumTahmin%20Raporlar%C4%B1/ 2018 -
2019%20Durum-%20Tahmin%20Raporlar/M%
C4%B1s%4%B1r%20Durum%20Tahmin%20
Raporu%202017-2018-308.pdf . (Erişim tarihi:
25.05.2019)
- Ayrancı, R., B. Sade., 2004. Konya ekolojik şartlarında
yetiştirilebilecek atdişi melez mısır (Zea mays L.
indentata Sturt.) çeşitlerinin belirlenmesi. Bitkisel
Araştırma Dergisi, (2004) 2: 6-14, Konya
- Bayramoğlu, Z., Bozdemir, M., 2018. Türkiye’ de
üretilen mısırın ekonomik gelişim seyri. Türk Tarım
Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(8): 1092-1100.
- Cengiz, R., 2006. Mısır hatları arasındaki 8x8 yarım
diallel melez döllerinde verim ve verim unsurlarının
kalıtımları üzerine araştırmalar, Yüksek Lisans Tezi,
Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü,
Tekirdağ, 160 s.
- Cengiz, R., 2016. Türkiye’de kamu mısır araştırmaları,
Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitusu Dergisi,
2016, 25 (Özel sayı-1):304-310
- Dudley, J.W., Moll R.H., 1969. Interpretation and use of
estimates of heritability and genetic variances in
plant breeding. Crop Sci. 9: 257-261.)
- Gençtürk, F., 2007. Bazı silajlık mısır çeşitlerinin
Erzurum ovası koşullarında yetiştirilme olanakları
üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi, Fen
Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
- Kırtok, Y., 1998. Mısır üretimi-3, Cine Tarım Dergisi,
Aylık Tarım Dergisi, Yıl:1, Sayı:11, s:24-25.
- Kuşvuran, A., Nazlı, R., 2014. Determination of grain
maize properties of some maize (Zea mays L.)
cultivars under middle Kizilirmak basin ecological
conditions. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım
Bilimleri Dergisi , 24 (3) , 233-240 . DOI:
10.29133/yyutbd.236254
- Kün, E., 1997, Tahıllar II (Sıcak İklim Tahılları), Ank.
Üniv. Ziraat Fak. Yay. No: 1452, Ders Ktiabı No:
432, Ankara.
- Olson, R.A., Frey, K..J., 1987. Nutritional quality of
cereals grains: genetic and agronomic ımprovement,
American Society of Agronomy. Number 28, 511
pps, USA,
- Öner, F., Aydın, İ., Sezer, İ., Gülümser, A., Mut, Z.,
2011. Samsun koşullarında bazı hibrit mısır
çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin
belirlenmesi. Türkiye 9. Tarla Bitkileri Kongresi
s:559-562, Bursa.
- Öner, F., Gulumser, A., 2014. Determination of some
agronomıcal characteristics of local flint corn (Zea
mays L. indurata) genotypes in the black sea region
of turkey. Turkish Journal of Agricultural and
Natural Sciences, Special Issue: 2, 2014.
- Öz, A., Cengil, B., 2016. A Study on adaptation of some
maize cultivar in middle Kızılırmak basin. Journal of
Applied Biological Sciences, 10(1): 1-7.
- Öz, A., Kapar, H., 2003. Samsun koşullarında
geliştirilen çeşit adayı mısırların verim öğelerinin
belirlenmesi ve stabilite analizi. Ankara Üniv., Zir.
Fak., Tarım Bilimleri Der., Cilt:9 (4), 454-459.
- Öz, A., Tezel, M., Kapar, H., Üstün, A., 2008. Samsun
ve Konya şartlarına uygun mısır çeşitlerinin
geliştirilmesi üzerine bir araştırma. Ülkesel Tahıl
Sempozyumu, 2-5 Haziran 2008, Konya, 137-146.
- Özata, E., Geçit, H.H., Öz, A., Ünver İkincikarakaya,
S., 2013. Atdişi hibrit mısır adaylarının ana ürün
koşulla- rında performanslarının belirlenmesi. Iğdır
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Yıl:
2013 - Cilt: 3 - Sayı: .
- Özata, E., Kapar, H. 2011. Atdişi mısır yoklama
melezlerinin verim ve bazı verim öğeleri. Türkiye 9.
Tarla Bitkileri Kongresi s:441-444, Bursa.
- Özata, E., Öz. A., 2014. Atdişi hibrit mısır adaylarının
ana ürün koşullarında verim ve kalite özelliklerinin
belirlenmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 7
(2): 01-07, 2014.
- Palta, C., Karadavut, U., Tezel, M., & Aksoyak, S.
(2011). Agronomic performance of some corn
cultivars (Zea mays L.) in Middle Anatolia. Journal
of Animal and Veterinary Advances, 10(14), 1901-
1905.
- Sayaslan A., Gökmen S., Ülger A.C., Sakin M.A., Öz
A. ve Duman A., 2010. Farklı bölgelerde ana ürün
koşullarında yetiştirilen melez atdişi mısır (Zea
mays indentata L.) Çeşitlerinin verim ve yaş öğütme
kalitesinin belirlenmesi. TOVAG-107O800 Nolu
Proje Sonuç Raporu, s. 76
- Sezer İ. ve Gülümser A., 1999. Çarşamba ovasında ana
ürün olarak yetiştirilebilecek mısır çeşitlerinin
belirlenmesi üzerine bir araştırma. Türkiye 3. Tarla
Bitkileri Kongresi. C.1. Genel Tahıllar, 275-280. 15-
18 Kasım 1999 Adana.
- Tezel M, Aksoyak Ş (2008). Konya koşullarında bazı
tek melez mısır genotiplerinin performanslarının
belirlenmesi. Bitkisel Araştırma Dergisi. 2: 1-4
- Tiftikci, H., Egesel, C.Ö., 2011. Türkiye’de yetiştirilen
melez mısır çeşitlerinin bazı tarımsal özellikler
bakımından incelenmesi, Çanakkale Onsekiz Mart
Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans
Tezi. Çanakkale.
- Vartanlı S, Emeklier HY (2007). Ankara koşullarında
hibrit mısır çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin
belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi. 13 (3): 195-
202.
- Yılmaz, N., Han, E., 2016. Giresun ekolojik
koşullarında bazı mısır çeşitlerinin tane verimi ve
verim ögelerinin belirlenmesi, Iğdır Üni. Fen
Bilimleri Enst. Der. 6(3): 171-176, 2016.