Yarı kurak iklim koşullarında yazlık olarak yetiştirilen bazı koca fiğ (Vicia narbonensis L.) çeşitlerinin ot verimi ve kalitesinin belirlenmesi
Öz Bu araştırma, Siirt ekolojik şartlarında yetiştirilen bazı koca fiğ (Vicia narbonensis L.) genotiplerinin ot verimi ve kalitesini belirlemek amacıyla 2016-2017 yıllarında ve yaz döneminde yürütülmüştür. Siirt Üniversitesi Ziraat Fakültesine ait Araştırma ve Uygulama arazisinde tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulan denemede 4 çeşit ve 1 hat olmak üzere toplam 5 koca fiğ genotipi kullanılmıştır. Araştırmada incelenen karakterlerin bazılarında iki yıllık ortalamaya göre istatistiki açıdan önemli farklılıklar tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda; bitki boyu 62.8-85.0 cm, yeşil ot verimi 966.8-1420.3 kg da-1, kuru ot verimi 272.3-382.0 kg da-1, ham protein verimi 55.6-81.3 kg da-1, ham protein oranı % 20.3-21.4, ADF (Asit Deterjanda Çözünmeyen Lif) oranı % 29.3-33.1, NDF (Nötral Deterjanda Çözünmeyen Lif) oranı % 38.6-44.8 arasında değişim göstermiştir. Elde edilen iki yıllık veriler değerlendirildiğinde; Siirt ekolojik koşullarında koca fiğ yetiştiriciliği için yeşil ve kuru ot verimi bakımından Balkan genotipi önerilebilir.
___
- Açıkgöz, E., Turgut, I., Ekiz, H., 1986. Variation of
seed yield and its compenents in common vetch
under different conditions. XVI. International
Grassland Congress, Nice-France, 641-642.
- Açıkgöz, E., Hatipoğlu, R.., Altınok, S., Sancak, C.,
Tan, A., Uraz, D., 2005. Yem bitkileri üretimi ve
sorunları. Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik
Tarım Kongresi, 503-518, 3-7 Ocak, Ankara.
- Aksu, N., Dellal, İ., 2016. Afyonkarahisar ilinde yem
bitkileri desteğinin büyükbaş hayvancılık faaliyetleri
ile ilişkisinin değerlendirmesi. Yüzüncü Yıl
Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 26(1): 52-60.
doi.org/10.29133/yyutbd.236430.
- Akyürek, A., 1974. Erzurum Ovası ve Doğu
Anadolu’nun diğer yerlerinde arpa yetiştirme
imkanları ve bu hususta bölümümüzde bugüne kadar
yapılan araştırmalar. 1. Hayvancılık, Çayır-Mera ve
Yembitkileri Teknik Kongresi. T.M.M.O.B. Ziraat
Mühendisleri Odası, 54: 109-117.
- Altınok, S., Sevimay, C.S., Hakyemez, B.H., 1997.
Ankara koşullarında koca fiğ (Vicia narbonensis L.)
hatlarında adaptasyon çalışmaları. Tarla Bitkileri
Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 6(2): 23-29.
- Altınok, S., Hakyemez, H., 2002. The effects on forage
yields of different mixture rates of hairy vetch (Vicia
villosa L.) and narbonne vetch (Vicia narbonensis
L.) seeded with barley (Hordeum vulgare L.).
Journal of Agricultural Sciences, 8(1): 45-50.
- Ayan, İ., Acar, Z., Başaran, U., Önal Aşçı, Ö., Mut, H.,
2006. Samsun ekolojik koşullarında bazı burçak
(Vicia ervilia L.) hatlarının ot ve tohum verimlerinin
belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat
Fakültesi Dergisi, 21(3): 318-322.
- Balabanlı, C., 1998. Isparta ekolojik şartlarında bazı
koca fiğ hatlarının (Vicia narbonensis L.) verim ve
adaptasyonu. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma
Enstitüsü Dergisi, 7(2): 51-56.
- Ball, D.M., Collins, M., Lacefield, G.D., Martin, N.P.,
Mertens, D.A., Olson, K.E., Putnam, D.H.,
Undersander, D.J., Wolf, M.W., 2001.
Understanding forage quality. American Farm
Bureau Federation Publication 1-01, Park Ridge, IL.
Available
at:http://forages.oregonstate.edu/resources/publicatio
ns/foragequality. pdf (Access date: 15 November
2013).
- Başbağ, M., Çaçan, E., Aydın, A., Sayar, M.S., 2011.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi doğal alanlarından
toplanan bazı fiğ türlerinin ot kalite ve özelliklerinin
belirlenmesi. Uluslararası Katılımlı I. Ali Numan
Kıraç Tarım Kongresi ve Fuarı, 143-151, 27-30
Nisan, Eskişehir.
- Brogna, N., Pacchioli, M.T., Immovilli, A., Ruozzi, F.,
Ward, R., Formigoni, A., 2009. The use of nearinfrared reflectance spectroscopy (NIRS) in the
prediction of chemical composition and in vitro
neutral detergent fiber (NDF) digestibility of Italian
alfalfa hay. Ital. J. Anim. Sci., 8(Suppl. 2): 271-273.
- Budak, F., 1996. Kayseri ekolojik şartlarında farklı
ekim zamanlarının bazı fiğ (Vicia sp.) türlerinin
tarımsal özelliklerine etkisi üzerine bir araştırma
(Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniv. Fen
Bil. Enst. Tarla Bit. Anabilim Dalı, Tokat.
- Budak, F., Büyükburç, U., Budak, H., 1997. Kayseri
ekolojik koşullarında farklı ekim zamanlarının bazı
fiğ (Vicia sp.) türlerinin tarımsal özelliklerine etkisi
üzerine bir araştırma. Türkiye II. Tarla Bitkileri
Kongresi, 22-27 Eylül 1997, s: 696-698, Samsun.
- Büyükburç, U., İptaş, S., Yılmaz, M., 1994. A research
on determination of annual some forage the legumes
which will be adaptabtable in Tokat region.
Gaziosmanpasa University Journal of Agriculture
Faculty, 11: 145-156.
- Büyükburç, U., İptaş, S., 2001. The yield and yield
components of some narbonne vetch (Vicia
narbonensis L.) lines in Tokat ecological conditions.
Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 25(2):
79-88.
- Caballero, R., Haj Ayed, M., Galvez, J.F., Hernaız, P.J.,
1995. Yield components and chemical composition
of some annual legumes under continental
mediterranean conditions. Int J Agric Sci
Agricolture Mediterranea, 125, 220-230.
- Çaçan, E., Kökten, K., 2017. Bingöl koşullarında yaygın
fiğ ve koca fiğ çeşitleri için uygun ekim zamanının
belirlenmesi. Türk Doğa ve Fen Dergisi, 6(1): 19-23.
- El-Bok, S., Jabri, C., Ben-Brahim, T., Lamine, O., ElGazzah, M., Zoghlami-Khélil, A., 2017. Pod, seed
traits and cytotaxonomic studies of some Vicia
narbonensis L. accessions (Fabaceae). Saudi Journal
of Biological Sciences, 24(7): 1689-1696.
doi.org/10.1016/j.sjbs.2015.11.003.
- Gürsoy, E., Macit, M., 2014. Erzurum ili meralarında
doğal olarak yetişen bazı buğdaygil yem bitkilerinin
in vitro gaz üretim değerlerinin belirlenmesi.
Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Tarım Bilimleri Dergisi,
24(3): 218-227.
- İptaş, S., 1997. Yazlık olarak yetiştirilen bazı koca fiğ
(Vicia narbonensis L.) hatlarında tohum verimi ve
bazı agronomik özellikler arasındaki ilişkiler.
Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi
Dergisi, 1: 146-154.
- İptaş, S., Karadağ, Y., 2009. Determination of the yield
and yield components of narbon vetch (Vicia
narbonensis L.) lines grown in spring. 1st
International Symposium on Sustainable
Development, 83-88, June 9-10, Sarajevo.
- Kaplan, M., 2013. Yaygın fiğ (Vicia sativa L.)
genotiplerinde hasat zamanının ot verimi ve
kalitesine etkisi. Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri
Enstitüsü Dergisi, 29(1): 76-80.
- Kaplan, M., Kökten, K., Kale, H., Kardeş, Y.M.,
Akcura, M., Satana, A., 2017. Herbage yield and
quality of different narbon vetch lines and cultivars.
2nd International Balkan Agriculture Congress, 120-
126, 16-18 May, Tekirdağ-Turkey.
- Karadağ, Y., Büyükburç, U., 2004. Effect of different
seed ratios on forage and seed yield of some
common vetch cultivars under Tokat-Kazova
conditions. Journal of Agricultural Sciences, 10(2):
149-157.
- Karslı, M.A., Akdeniz, H., Levendoğlu, T., Terzioğlu,
Ö., 2005. Evaluation of the nutrient content and
protein fractions of four different common vetch
varieties. Turk J. Vet. Anim. Sci. 29:pp.1291-1297.
- Kaya, Ş., 2008. Kaba yemlerin değerlendirilmesinde
göreceli yem değeri ve göreceli kaba yem kalite
indeksi. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 1(1): 59-
64.
- Kuşvuran, A., Nazlı, R.İ., Tansı, V., 2011. Türkiye’de
ve Batı Karadeniz Bölgesi’nde çayır-mera alanları,
hayvan varlığı ve yem bitkileri tarımının bugünkü
durumu. GOÜ, Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(2): 21-
32.
- Kutlu, H.R., 2008. Yem değerlendirme ve analiz
yöntemleri. Ders Notu, Çukurova Üniversitesi,
Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü, Adana,
http://www.zootekni.org.tr/upload/File/sunular/tm.p
df (Erişim tarihi: 02 Ocak 2019).
- MBM, 2017. Meteoroloji Bölge Müdürlüğü Kayıtları,
Siirt ili iklim verileri.
- Moneim, A.M.A.E., 1992. Narbon vetch (Vicia
narbonensis L.) A potential feed legume crop for
dry areas in West asia. Journal of Agronomy and
Crop Science 169, 347-353.
- Nizam, I., Orak, A., Kamburoglu, I., Cubuk, M.G.,
Moralar, E., 2011. Yield potentials of narbonne
vetch (Vicia narbonensis L.) genotypes in different
environmental conditions. Journal of Food
Agriculture & Environment, 9(1): 314-318.
doi.org/10.1234/4.2011.1958.
- Özer, İ., l992. Konya ili anız alanlarında doğrudan ekim
sureti ile baklagil yembitkileri yetiştirme imkânları
üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi
(Basılmamış), Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri
Enstitüsü, Konya.
- Özkan, U., Şahin Demirbağ, N., 2016. Türkiye’de
kaliteli kaba yem kaynaklarını mevcut durumu. Türk
Bilimsel Derlemeler Dergisi, 9(1): 23-27.
- Öztürk, M., 2009. Bazı kışlık yem bitkilerinde çinkolu
gübrelemenin verim ve kalite üzerine etkileri.
Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi,
Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın, 73s.
- Özyiğit, Y., 2018. Antalya sahil koşullarında koca fiğ
(Vicia narbonensis L.) yetiştiriciliği için uygun ekim
normunun belirlenmesi. Türkiye Tarımsal
Araştırmalar Dergisi, 5(1): 72-78.
doi.org/10.19159/tutad.363186.
- Rahmati, T., Azarfar, A., Mahdavi, A., Khademi, K.,
Fatahnia, F., Shaikhahmadi, H., Darabighane, B.,
2012. Chemical composition and forage yield of
three Vicia varieties (Vicia spp.) at full blooming
stage. Italian Journal of Animal Science, 11(e57):
309-311. doi:10.4081/ijas.2012.e57.
- Roberts, C.A., Moore, K.J., Johnson, K.D., 1989.
Forage quality and yield of wheat and vetch at
different stages of maturity and vetch seeding rates.
Agron. J., 81(1):57-60.
- Robinson, R. C., 1960. Oat-pea or oat-vetch mixtures
for forage or seed. Agron. J., 52 (8), 546-549.
- Rohweder, D.A., Barnes, R.F., Jorgensen, N., 1978.
Proposed hay grading standards based on laboratory
analyses for evaluating quality. Journal of Animal
Science, 47(3): 747-759.
- Sayar, M.S., Anlarsal, A.E., Başbağ, M., 2010.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yem bitkileri
tarımının mevcut durumu sorunları ve çözüm
önerileri. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Dergisi, 14(2): 59-67.
- Sayar, M.S., Han, Y., 2014. Determination of forage
yield performance of some promising narbon vetch
(Vicia narbonensis L.) lines under rainfed conditions
in Southeastern Turkey. Journal of Agricultural
Sciences, 20: 376-386.
- Seydoşoğlu, S., Sayar, M.S., Başbağ, M., 2014.
Diyarbakır ekolojik koşullarında bazı koca fiğ
genotiplerinin verim ve verim unsurları. Türk Tarım
ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1(1): 64-71.
- Sungur, M.B., 2016. Sinop Saraydüzü ilçesinde bazı tek
yıllık baklagil yem bitkilerinin verim ve kalite
özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi,
Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri
Enstitüsü, Isparta, 42s.
- Stoilova, T., Pereira, M.G., 1999. Morphological
characterization of 120 lentil (Lens culinaris Medic.)
accessions. Lens Newsletter, (1999), 1-2, pp. 7-9
- Tahtacıoğlu, L., Avcı, M., Mermer, A., Şeker, H.,
Aygün, C., 1996. Bazı kışlık fiğ çeşitlerinin Erzurum
ekolojik koşullarına adaptasyonu. Türkiye 3. ÇayırMer'a ve Yembitkileri Kongresi, 17-19 Haziran
1996, Erzurum, 661-667.
- TTSM, 2001. Tarımsal değerleri ölçme denemeleri
teknik talimat, fiğ türleri (Vicia L. species). T.C.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tohumluk Tescil ve
Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü,
http://www.tarim.gov.tr/BUGEM/TTSM/Belgeler/T
escil/Teknik%20Talimatlar/Yem%20Bitkileri/Bakla
gi1%20Yem%20Bitkileri/01fig.pdf (Erişim tarihi:
18 Haziran 2018).
- Turan, N., Özyazıcı, M.A., Yalçın Tantekin, G., 2015.
Siirt ilinde çayır mera alanlarından ve yem
bitkilerinden elde edilen kaba yem üretim
potansiyeli. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi,
2(1): 69-75. doi.org/10.19159/tutad.37366.
- TÜİK, 2019. Bitkisel üretim istatistikleri. Türkiye
İstatistik Kurumu,
http://tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1001 (Erişim
tarihi: 07 Ocak 2019).
- Türk, M., Albayrak, S., Yüksel, O., 2007. Effects of
phosphorus fertilisation and harvesting stages on
forage yield and quality of narbon vetch. New
Zealand Journal of Agricultural Research, 50(4):
457-462. doi.org/10.1080/00288230709510313.
- Uslu, Ö.S., Kurt, Ö., Kaya, E., Kamalak, A., 2018.
Effect of species on chemical composition,
metabolizable energy, organic matter digestibility
and methane production of some legume plants
grown in Turkey. Journal of Applied Animal
Research, 46(1): 1158-1161.
doi.org/10.1080/09712119.2018.1480485.
- Uzun, F., Sulak, M., Uğur, S., 2008. Gazal boynuzu
türlerinin ülkemiz için önemi. Türk Bilimsel
Derlemeler Dergisi, 1(2): 45-54.
- Uzun, F., 2010. Kuru madde analizi (IV. Analizler)
Uzun F. (Ed.), Tarla Bitkilerinde Laboratuvar
Analizleri (Uygulama Ders Notu), OMÜ, Ziraat
Fak., Ders Notu No:1, 25-27, Samsun.
- Van Dyke, N.J., Anderson, P.M., 2000. Interpreting a
forage analysis. Alabama Cooperative Extension,
Circular ANR-890.
- Van Soest, P.J., 1994. Nutritional ecology of the
ruminant (2nd Ed.). Ithaca, N.Y. Cornell University
Press. p. 528.
- Yurtsever, N., 1984. Deneysel istatistik metodları.
Tarım ve Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Yayınları No: 121, Ankara.
- Yücel, C., Yücel, D., Akkaya, M.R., Anlarsal, A.E.,
2014. Bazı ümitvar yaygın fiğ (Vicia sativa L.)
genotiplerinde kalite özellikleri. Kahramanmaraş
Sütçü İmam Üniversitesi, Doğa Bilimleri Dergisi,
17(1): 8-14.
- WCS, 2018. Win ISI 4 Calibration Software: Ground,
expandable equation packages.
http://www.winisi.com/product_calibrations.htm
(Erişim tarihi: 20 Kasım 2018).