Nizamettin TURAN, Hamdiye SAKMAN

Yarı kurak iklim koşullarında yazlık olarak yetiştirilen bazı koca fiğ (Vicia narbonensis L.) çeşitlerinin ot verimi ve kalitesinin belirlenmesi

Öz Bu araştırma, Siirt ekolojik şartlarında yetiştirilen bazı koca fiğ (Vicia narbonensis L.) genotiplerinin ot verimi ve kalitesini belirlemek amacıyla 2016-2017 yıllarında ve yaz döneminde yürütülmüştür. Siirt Üniversitesi Ziraat Fakültesine ait Araştırma ve Uygulama arazisinde tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulan denemede 4 çeşit ve 1 hat olmak üzere toplam 5 koca fiğ genotipi kullanılmıştır. Araştırmada incelenen karakterlerin bazılarında iki yıllık ortalamaya göre istatistiki açıdan önemli farklılıklar tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda; bitki boyu 62.8-85.0 cm, yeşil ot verimi 966.8-1420.3 kg da-1, kuru ot verimi 272.3-382.0 kg da-1, ham protein verimi 55.6-81.3 kg da-1, ham protein oranı % 20.3-21.4, ADF (Asit Deterjanda Çözünmeyen Lif) oranı % 29.3-33.1, NDF (Nötral Deterjanda Çözünmeyen Lif) oranı % 38.6-44.8 arasında değişim göstermiştir. Elde edilen iki yıllık veriler değerlendirildiğinde; Siirt ekolojik koşullarında koca fiğ yetiştiriciliği için yeşil ve kuru ot verimi bakımından Balkan genotipi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Adaptasyon, Besin kalitesi, Kuru ot verimi, Yazlık ekim, Yem bitkisi

PDF

___

Açıkgöz, E., Turgut, I., Ekiz, H., 1986. Variation of seed yield and its compenents in common vetch under different conditions. XVI. International Grassland Congress, Nice-France, 641-642.
Açıkgöz, E., Hatipoğlu, R.., Altınok, S., Sancak, C., Tan, A., Uraz, D., 2005. Yem bitkileri üretimi ve sorunları. Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Tarım Kongresi, 503-518, 3-7 Ocak, Ankara.
Aksu, N., Dellal, İ., 2016. Afyonkarahisar ilinde yem bitkileri desteğinin büyükbaş hayvancılık faaliyetleri ile ilişkisinin değerlendirmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 26(1): 52-60. doi.org/10.29133/yyutbd.236430.
Akyürek, A., 1974. Erzurum Ovası ve Doğu Anadolu’nun diğer yerlerinde arpa yetiştirme imkanları ve bu hususta bölümümüzde bugüne kadar yapılan araştırmalar. 1. Hayvancılık, Çayır-Mera ve Yembitkileri Teknik Kongresi. T.M.M.O.B. Ziraat Mühendisleri Odası, 54: 109-117.
Altınok, S., Sevimay, C.S., Hakyemez, B.H., 1997. Ankara koşullarında koca fiğ (Vicia narbonensis L.) hatlarında adaptasyon çalışmaları. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 6(2): 23-29.
Altınok, S., Hakyemez, H., 2002. The effects on forage yields of different mixture rates of hairy vetch (Vicia villosa L.) and narbonne vetch (Vicia narbonensis L.) seeded with barley (Hordeum vulgare L.). Journal of Agricultural Sciences, 8(1): 45-50.
Ayan, İ., Acar, Z., Başaran, U., Önal Aşçı, Ö., Mut, H., 2006. Samsun ekolojik koşullarında bazı burçak (Vicia ervilia L.) hatlarının ot ve tohum verimlerinin belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(3): 318-322.
Balabanlı, C., 1998. Isparta ekolojik şartlarında bazı koca fiğ hatlarının (Vicia narbonensis L.) verim ve adaptasyonu. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 7(2): 51-56.
Ball, D.M., Collins, M., Lacefield, G.D., Martin, N.P., Mertens, D.A., Olson, K.E., Putnam, D.H., Undersander, D.J., Wolf, M.W., 2001. Understanding forage quality. American Farm Bureau Federation Publication 1-01, Park Ridge, IL. Available at:http://forages.oregonstate.edu/resources/publicatio ns/foragequality. pdf (Access date: 15 November 2013).
Başbağ, M., Çaçan, E., Aydın, A., Sayar, M.S., 2011. Güneydoğu Anadolu Bölgesi doğal alanlarından toplanan bazı fiğ türlerinin ot kalite ve özelliklerinin belirlenmesi. Uluslararası Katılımlı I. Ali Numan Kıraç Tarım Kongresi ve Fuarı, 143-151, 27-30 Nisan, Eskişehir.
Brogna, N., Pacchioli, M.T., Immovilli, A., Ruozzi, F., Ward, R., Formigoni, A., 2009. The use of nearinfrared reflectance spectroscopy (NIRS) in the prediction of chemical composition and in vitro neutral detergent fiber (NDF) digestibility of Italian alfalfa hay. Ital. J. Anim. Sci., 8(Suppl. 2): 271-273.
Budak, F., 1996. Kayseri ekolojik şartlarında farklı ekim zamanlarının bazı fiğ (Vicia sp.) türlerinin tarımsal özelliklerine etkisi üzerine bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniv. Fen Bil. Enst. Tarla Bit. Anabilim Dalı, Tokat.
Budak, F., Büyükburç, U., Budak, H., 1997. Kayseri ekolojik koşullarında farklı ekim zamanlarının bazı fiğ (Vicia sp.) türlerinin tarımsal özelliklerine etkisi üzerine bir araştırma. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-27 Eylül 1997, s: 696-698, Samsun.
Büyükburç, U., İptaş, S., Yılmaz, M., 1994. A research on determination of annual some forage the legumes which will be adaptabtable in Tokat region. Gaziosmanpasa University Journal of Agriculture Faculty, 11: 145-156.
Büyükburç, U., İptaş, S., 2001. The yield and yield components of some narbonne vetch (Vicia narbonensis L.) lines in Tokat ecological conditions. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 25(2): 79-88.
Caballero, R., Haj Ayed, M., Galvez, J.F., Hernaız, P.J., 1995. Yield components and chemical composition of some annual legumes under continental mediterranean conditions. Int J Agric Sci Agricolture Mediterranea, 125, 220-230.
Çaçan, E., Kökten, K., 2017. Bingöl koşullarında yaygın fiğ ve koca fiğ çeşitleri için uygun ekim zamanının belirlenmesi. Türk Doğa ve Fen Dergisi, 6(1): 19-23.
El-Bok, S., Jabri, C., Ben-Brahim, T., Lamine, O., ElGazzah, M., Zoghlami-Khélil, A., 2017. Pod, seed traits and cytotaxonomic studies of some Vicia narbonensis L. accessions (Fabaceae). Saudi Journal of Biological Sciences, 24(7): 1689-1696. doi.org/10.1016/j.sjbs.2015.11.003.
Gürsoy, E., Macit, M., 2014. Erzurum ili meralarında doğal olarak yetişen bazı buğdaygil yem bitkilerinin in vitro gaz üretim değerlerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 24(3): 218-227.
İptaş, S., 1997. Yazlık olarak yetiştirilen bazı koca fiğ (Vicia narbonensis L.) hatlarında tohum verimi ve bazı agronomik özellikler arasındaki ilişkiler. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 1: 146-154.
İptaş, S., Karadağ, Y., 2009. Determination of the yield and yield components of narbon vetch (Vicia narbonensis L.) lines grown in spring. 1st International Symposium on Sustainable Development, 83-88, June 9-10, Sarajevo.
Kaplan, M., 2013. Yaygın fiğ (Vicia sativa L.) genotiplerinde hasat zamanının ot verimi ve kalitesine etkisi. Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 29(1): 76-80.
Kaplan, M., Kökten, K., Kale, H., Kardeş, Y.M., Akcura, M., Satana, A., 2017. Herbage yield and quality of different narbon vetch lines and cultivars. 2nd International Balkan Agriculture Congress, 120- 126, 16-18 May, Tekirdağ-Turkey.
Karadağ, Y., Büyükburç, U., 2004. Effect of different seed ratios on forage and seed yield of some common vetch cultivars under Tokat-Kazova conditions. Journal of Agricultural Sciences, 10(2): 149-157.
Karslı, M.A., Akdeniz, H., Levendoğlu, T., Terzioğlu, Ö., 2005. Evaluation of the nutrient content and protein fractions of four different common vetch varieties. Turk J. Vet. Anim. Sci. 29:pp.1291-1297.
Kaya, Ş., 2008. Kaba yemlerin değerlendirilmesinde göreceli yem değeri ve göreceli kaba yem kalite indeksi. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 1(1): 59- 64.
Kuşvuran, A., Nazlı, R.İ., Tansı, V., 2011. Türkiye’de ve Batı Karadeniz Bölgesi’nde çayır-mera alanları, hayvan varlığı ve yem bitkileri tarımının bugünkü durumu. GOÜ, Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(2): 21- 32.
Kutlu, H.R., 2008. Yem değerlendirme ve analiz yöntemleri. Ders Notu, Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü, Adana, http://www.zootekni.org.tr/upload/File/sunular/tm.p df (Erişim tarihi: 02 Ocak 2019).
MBM, 2017. Meteoroloji Bölge Müdürlüğü Kayıtları, Siirt ili iklim verileri.
Moneim, A.M.A.E., 1992. Narbon vetch (Vicia narbonensis L.) A potential feed legume crop for dry areas in West asia. Journal of Agronomy and Crop Science 169, 347-353.
Nizam, I., Orak, A., Kamburoglu, I., Cubuk, M.G., Moralar, E., 2011. Yield potentials of narbonne vetch (Vicia narbonensis L.) genotypes in different environmental conditions. Journal of Food Agriculture & Environment, 9(1): 314-318. doi.org/10.1234/4.2011.1958.
Özer, İ., l992. Konya ili anız alanlarında doğrudan ekim sureti ile baklagil yembitkileri yetiştirme imkânları üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış), Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Özkan, U., Şahin Demirbağ, N., 2016. Türkiye’de kaliteli kaba yem kaynaklarını mevcut durumu. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 9(1): 23-27.
Öztürk, M., 2009. Bazı kışlık yem bitkilerinde çinkolu gübrelemenin verim ve kalite üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın, 73s.
Özyiğit, Y., 2018. Antalya sahil koşullarında koca fiğ (Vicia narbonensis L.) yetiştiriciliği için uygun ekim normunun belirlenmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 5(1): 72-78. doi.org/10.19159/tutad.363186.
Rahmati, T., Azarfar, A., Mahdavi, A., Khademi, K., Fatahnia, F., Shaikhahmadi, H., Darabighane, B., 2012. Chemical composition and forage yield of three Vicia varieties (Vicia spp.) at full blooming stage. Italian Journal of Animal Science, 11(e57): 309-311. doi:10.4081/ijas.2012.e57.
Roberts, C.A., Moore, K.J., Johnson, K.D., 1989. Forage quality and yield of wheat and vetch at different stages of maturity and vetch seeding rates. Agron. J., 81(1):57-60.
Robinson, R. C., 1960. Oat-pea or oat-vetch mixtures for forage or seed. Agron. J., 52 (8), 546-549.
Rohweder, D.A., Barnes, R.F., Jorgensen, N., 1978. Proposed hay grading standards based on laboratory analyses for evaluating quality. Journal of Animal Science, 47(3): 747-759.
Sayar, M.S., Anlarsal, A.E., Başbağ, M., 2010. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yem bitkileri tarımının mevcut durumu sorunları ve çözüm önerileri. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 14(2): 59-67.
Sayar, M.S., Han, Y., 2014. Determination of forage yield performance of some promising narbon vetch (Vicia narbonensis L.) lines under rainfed conditions in Southeastern Turkey. Journal of Agricultural Sciences, 20: 376-386.
Seydoşoğlu, S., Sayar, M.S., Başbağ, M., 2014. Diyarbakır ekolojik koşullarında bazı koca fiğ genotiplerinin verim ve verim unsurları. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1(1): 64-71.
Sungur, M.B., 2016. Sinop Saraydüzü ilçesinde bazı tek yıllık baklagil yem bitkilerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta, 42s.
Stoilova, T., Pereira, M.G., 1999. Morphological characterization of 120 lentil (Lens culinaris Medic.) accessions. Lens Newsletter, (1999), 1-2, pp. 7-9
Tahtacıoğlu, L., Avcı, M., Mermer, A., Şeker, H., Aygün, C., 1996. Bazı kışlık fiğ çeşitlerinin Erzurum ekolojik koşullarına adaptasyonu. Türkiye 3. ÇayırMer'a ve Yembitkileri Kongresi, 17-19 Haziran 1996, Erzurum, 661-667.
TTSM, 2001. Tarımsal değerleri ölçme denemeleri teknik talimat, fiğ türleri (Vicia L. species). T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü, http://www.tarim.gov.tr/BUGEM/TTSM/Belgeler/T escil/Teknik%20Talimatlar/Yem%20Bitkileri/Bakla gi1%20Yem%20Bitkileri/01fig.pdf (Erişim tarihi: 18 Haziran 2018).
Turan, N., Özyazıcı, M.A., Yalçın Tantekin, G., 2015. Siirt ilinde çayır mera alanlarından ve yem bitkilerinden elde edilen kaba yem üretim potansiyeli. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 2(1): 69-75. doi.org/10.19159/tutad.37366.
TÜİK, 2019. Bitkisel üretim istatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu, http://tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1001 (Erişim tarihi: 07 Ocak 2019).
Türk, M., Albayrak, S., Yüksel, O., 2007. Effects of phosphorus fertilisation and harvesting stages on forage yield and quality of narbon vetch. New Zealand Journal of Agricultural Research, 50(4): 457-462. doi.org/10.1080/00288230709510313.
Uslu, Ö.S., Kurt, Ö., Kaya, E., Kamalak, A., 2018. Effect of species on chemical composition, metabolizable energy, organic matter digestibility and methane production of some legume plants grown in Turkey. Journal of Applied Animal Research, 46(1): 1158-1161. doi.org/10.1080/09712119.2018.1480485.
Uzun, F., Sulak, M., Uğur, S., 2008. Gazal boynuzu türlerinin ülkemiz için önemi. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 1(2): 45-54.
Uzun, F., 2010. Kuru madde analizi (IV. Analizler) Uzun F. (Ed.), Tarla Bitkilerinde Laboratuvar Analizleri (Uygulama Ders Notu), OMÜ, Ziraat Fak., Ders Notu No:1, 25-27, Samsun.
Van Dyke, N.J., Anderson, P.M., 2000. Interpreting a forage analysis. Alabama Cooperative Extension, Circular ANR-890.
Van Soest, P.J., 1994. Nutritional ecology of the ruminant (2nd Ed.). Ithaca, N.Y. Cornell University Press. p. 528.
Yurtsever, N., 1984. Deneysel istatistik metodları. Tarım ve Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları No: 121, Ankara.
Yücel, C., Yücel, D., Akkaya, M.R., Anlarsal, A.E., 2014. Bazı ümitvar yaygın fiğ (Vicia sativa L.) genotiplerinde kalite özellikleri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Doğa Bilimleri Dergisi, 17(1): 8-14.
WCS, 2018. Win ISI 4 Calibration Software: Ground, expandable equation packages. http://www.winisi.com/product_calibrations.htm (Erişim tarihi: 20 Kasım 2018).