Keziban TÜRKEN GEL, Makbule TOKUR KESGİN

İNFORMAL BAKIM VERENLERİN BAKIM YÜKÜNE İLİŞKİN HEMŞİRELERİN GÖRÜŞLERİ

ÖzetAmaç: Bu çalışmanın amacı bakım gereksinimi olan bireylere informal bakım verenlerin, bakım yüküne ilişkin hemşirelerin görüşlerini belirlemektir. Yöntem: Araştırma evrenini, Düzce Atatürk Devlet Hastanesi ve Üniversite Hastanesi’nde çalışan 469 hemşire oluşturmuştur. Katılımcılara 21 sorudan oluşan soru formu uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzde ve niteliksel dağılımlar arasındaki farkın önemliliği için ki-kare testi, fisher exact testi kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan hemşirelerin çoğunluğu genç ve orta yaş grubundadır (19-40 yaş, % 90.8) ve meslekte çalışma yılı en fazla 1-7 yılda (%41.4) yoğunlaşmaktadır. %57.4’ünün lisans mezunu, %35.0’inin dâhili, %36.9’unun cerrahi tıp bilimlerinde çalıştıkları, %57.4’ünün bakım yükü konulu herhangi bir eğitime katılmadığı, %17.9’unun ise aileden birine uzun süreli bakım veren hemşireler olduğu belirlenmiştir. Çalışmaya katılan hemşirelerin %94.9’unun informal bakım verenlerin güçlük yaşadıklarını, yaşanan güçlüklerin ise bakım verenin kişisel özellikleri, bakım verme süresi ve çok boyutlu bakım vermek zorunda olması gibi faktörlerinin etkili olduğunu belirtmişlerdir. Araştırmaya katılan hemşirelerin %81.2’si informal bakım verenlerin, bakım yükünün hafifletilmesine yönelik hemşirelerin rol almaları gerektiği, bilgi eksikliğinin değerlendirilmesi, fiziksel, sosyal ve psikolojik yönden ele alınmaları gerekliliğini önerdikleri saptanmıştır. Sonuç: Bu çalışmada, hemşirelerin genelde informal bakım verenlerin bakım yüküne dair bilgilerinin olduğu, İnformal bakım verenlerin, eğitim ihtiyaçlarının karşılanıp, psikolojik, fiziksel ve sosyal olarak desteklendiğinde bakım yükünün hafifleyeceği bunun sonucu olarak hastaneye tekrar yatışların azalacağı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Bakım yükü, Hemşire, İnformal bakımveren, Evde bakım

THE VIEWS OF NURSES ABOUT THE CARE BURDEN OF INFORMAL CAREGIVERS

AbstractObjective: The study was planned as descriptive in order to determine the nurses views about the problems of informal caregivers of individuals with care needs. Method: The population was created with 469 nurses worked at Duzce Ataturk State Hospital and University Hospital. A questionnaire consisting of 21 questions was applied to the participants. Asassessment of data, Chi-square test, Fisher’s exact tests were used for the significance of difference among number, percentage and qualitative distribution. Results: The nurses in research were young and middle age. Of them, the maximum average working time of 41.4 % is between 1 and 7 year. 57.4% of nurses were bachelors.35% of nurses were working at internal medicine, of 36.9% were working at surgical medical sciences. Of 57.4 % weren’t participated in any training about burden of care and of 17.9% were the long term caregiver nurses to a member of family. The 94.9% of nurses in study stated that informal caregivers experienced many difficulties. From these difficulties, personal characteristics, caregiving time and multidimensional care necessity were effective factors. Moreover, it was stated that informal caregivers could experience physical strain, emotional and psychological problems. In addition, the 81.2% of nurses in study proposed the participation of nurses in order to decrease the care burden of informal caregivers, evaluation of lack of information, physical, social, and psychological evaluation. Conclusion: In this study, it was determined that the nurses had views about care burden. It was come out that if caregivers needs were met and they were assisted psychologically, physically and socially, the care burden would reduce. So, the re-hospitalization could reduce.

Keywords:

Burden of care; Nurse; Informal caregiver; Home care.,

PDF

___

Zaybak A, Güneş Ü, İsmailoğlu EG, Ülker E. Yatağa Bağımlı Hastalara Bakım Veren Bireylerin Bakım Yüklerinin Belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2012; 15(1): 48-54.
27.02.2015 tarih ve 29280 sayılı Resmî Gazete. Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Tarafından Evde Sağlık Hizmetlerinin Sunulmasına Dair Yönetmelik. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/02/20150 227-14.htm (12.03.2015).
25.01.2013 tarih ve 28539 Sayılı Resmi Gazete. Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği. http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod =7.5.17051&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=ail e%20he (24.07.2015).
Yıldız A, Kolaç N, Manav G. “Evde Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Hemşirelerin Hizmete Yönelik Yaşadıkları: Niteliksel Bir Çalışma”, 17. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, Edirne, 2014: 1132-3.
Yeşiltaş A, Adıgüzel O. Evde Sağlık Hizmetlerinde Hasta Yakınlarının Memnuniyeti, Çankırı Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi, 2016;7(1): 863-80.
Williams AL, McCorkle R. Cancer family caregivers during the palliative, hospice, and bereavement phases: a review of the descriptive psychosocial literature, Palliative and Supportive Care, 2011; 9 (3): 315-25,
Watanabe A, Fukuda M, Suzuki M, Kawaguchi T, Habata T, Akutsu T, Kanda T. Factors Decreasing Caregiver Burden to Allow Patients with Cerebrovascular Disease to Continue in Long-term Home Care. Journal of Stroke and Cerebrovascular Diseases, 2015; 24(2): 424-30.
Vaingankar JA, Chong SA, Abdin E, Picco L, Jeyagurunathan A, Zhang Y, Sambasivam R, Yiang Chua B, Ling L, Prince M and Subramaniam M. Care participation and burden among informal caregivers of older adults with care needs and associations with dementia. International Psychogeriatrics, 2016;28(2):221–31.
Umegaki H, Yanagawa M, Nonogaki Z, Nakashima H, Kuzuya M, Endo H. Burden reduction of caregivers for users of care services provided by the public long-term care insurance system in Japan. Archives of Gerontology and Geriatrics, 2014; 58: 130–3.
Uğur Ö, Fadıloğlu ZÇ. Kanser Hastasına Bakım Verenlere Uygulanan Planlı Eğitimin Bakım Veren Yükü Üzerine Etkisi. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 2012; 53-8.
Taşdelen P, Ateş M. Evde Bakım Gerektiren Hastaların Bakım Gereksinimleri ile Bakım Verenlerin Yükünün Değerlendirilmesi. Hemşirelikte Eğitim Ve Araştırma Dergisi, 2012; 9(3): 22-29.
Taemeeyapradit U, Udomittipong D, Assanangkornchai S. Development of a burden scale for caregivers of dementia patients, Asian Journal of Psychiatry, 2014;8: 22–5.
Şahin ZA, Polat H, Ergüney S. Kemoterapi Alan Hastalara Bakım Verenlerin Bakım Verme Yüklerinin Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2009; 12(2): 1-9.
Subaşı N, Öztek Z. Türkiye’de Karşılanamayan Bir Gereksinim: Evde Bakım Hizmeti. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 2006; 5(1): 19-31.
Song JI, Shin DW, Choi JY, Kang J, Baik YJ, Mo H, Park MH, Choi SE, Kwak JH, Kim EJ. Quality of life and mental health in family caregivers of patients with terminal cancer, Supportive Care in Cancer, 2011;19(10): 1519-2.
Shaw C, McNamara R, Abrams K, Cannings-John RL, Hood K, Longo M, Myles S, O'Mahony, MS, Roe B, Williams K. Systematic Review Of Respite Care in The Frail Elderly. Health Technology Assessment, 2009; 13(20): 1–224.
Roberto KA, Jarrott SE. Family Caregivers of Older Adults: A Life Span Perspective. Family Relations, 2008; 57(1): 100-11.
Rha SY, Park Y, Song SK, Lee CE, Lee J. Caregiving burden and the quality of life of family caregivers of cancer patients: the relationship and correlates, European Journal of Oncology Nursing, 2015;19:376-82.
Raggi A, Tasca D, Panerai S, Neri W, Ferri R. The burden of distress and related coping processes in family caregivers of patients with Alzheimer's disease living in the community. Journal of the Neurological Sciences, 2015;358:77–81.
Polat Ü, Kahraman BB, Kaynak İ, Görgülü Ü. Relationship among health-related quality of life, depression and awareness of home care services in elderly patients. Geriatrics & Gerontology International, 2016; 16 (11): 1211-9.
Pürlüsoy G, Sunay D, Şengezer T, Yalçıntaş A. Diyaliz Hastalarının Bakıcılarında Bakım Yükü ve Depresyon. Türk Aile Hek. Derg., 2011; 15(1): 17-23.
Pilapil M, Coletti DJ, Rabey C, DeLaet D. Caring for the Caregiver: Supporting Families of Youth With Special Health Care Needs, Curr Probl Pediatr Adolesc Health Care, 2017;47:190-9.
Pınar R. Türkiye’de Evde Bakımda Mevcut Durum. Akademik Geriatri, 2010: 153-6.
Özyeşil Z, Oluk A, Çakmak D. Yaşlı Hastalara Bakım Verme Yükünün Durumluk-Sürekli Kaygıyı Yordama Düzeyi, Anadolu Psikiyatri Derg., 2014; 15: 39-44.
Özdemir Ü, Taşcı S, Kartın P, Çürük GN, Nemli A, Karaca H. Kemoterapi Alan Bireylerin Fonksiyonel Durumu ve Bakım Verenlerin Yükü, Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2017;4(1):49-61.
10.03.2005 tarih, 25751 Sayılı Resmi Gazete. Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik. http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod =7.5.7542&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=evde %20bak%C4%B1m (16.10.2012).
Mosher CE, Bakas T, Champion VL. Physical health, mental health, and life changes among family caregivers of patients with lung cancer Oncology Nursing Forum, 2013;40(1):53-61.
Mollaoğlu M, Tuncay FÖ, Fertelli TK. İnmeli Hasta Bakım Vericilerinde Bakım Yükü ve Etkileyen Faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 2011; 4 (3): 125-30.
Mohammed S, George C, Priya SS. Caregiver burden in a community mental health program — a cross sectional study. Kerala Journal of Psychiatry 2015; 28(1):26-33.
Malak AT, Dicle A. Beyin Tümörlü Hastalarda Bakım Verenlerin Yükü Ve Etkileyen Faktörler. Türk Nöroşirürji Dergisi, 2008;18(2): 118-21.
Limnili G, Özçakar N. Evde Sağlık Hizmetlerine Başvuru Özellikleri ve Beklentiler. Türk Aile Hek. Derg., 2013; 17(1): 13-7.
Lee SJ, Li L, Jiraphongsa C, Rotheram-Borus MJ. Caregiver Burden Of Family Members Of Persons Living With HIV İn Thailand. International Journal of Nursing Practice, 2010; 16: 57–63.
Küçükgüçlü Ö, Gönen SŞ, Söylemez BA. Alzheimer Hastalığı Olan Bireye Bakım Veren Aile Üyelerinin Bakım Verme Sürecindeki Deneyimleri, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, DEUHFED 2017;10(2): 68-78.
Kuzuya M, Enoki H, Hasegawa J, Izawa S, Hirakawa Y, Shimokata H, Akihisa I. Impact of Caregiver Burden on Adverse Health Outcomes in Community-Dwelling Dependent Older Care Recipients. American Journal of Geriatric Psychiatry, 2011;19(4): 382-91.
Kılıç NA, Taşçı S. 65 Yaş Üstü Bireylere Bakım Verenlerin Yaşadıkları Sorunların Belirlenmesi. Sağlık Bilimleri Dergisi, 2005; 14(ek sayı): 30-6.
Khanjari S, Langius-Eklöf A, Oskouie F, Sundberg K. Family caregivers of women with breast cancer in Iran report high psychological impact six months after diagnosis, European Journal of Oncology Nursing, 2014;18:630-5.
Karahan A, Güven S. Yaşlılıkta Evde Bakım. Geriatri, 2002; 5(4): 155-9.
İnci FH, Erdem M. Bakım Verme Yükü Ölçeği’nin Türkçeye Uyarlanması Geçerlilik Ve Güvenilirliği, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2008; 11(4): 85-95.
Hart, DR. "Improving provider awareness of caregiver burden in an Oregon Alzheimer's disease care center" Scholar Archive, 2015;3699.
Han Y, Hu D, Liu Y, Lu C, Luo Z, Zhao J, Lopez V, Mao J. Coping styles and social support among depressed Chinese family caregivers of patients with esophageal cancer, European Journal of Oncology Nursing, 2014;18:571-7.
Gülpak M, Kocaöz S. Hemodiyaliz Tedavisi Alanlara Bakım Veren Bireylerin Bakım Yükü ve Etkileyen Faktörler. TAF Preventive Medicine Bulletin, 2014; 13(2): 99-108.
Grunfeld E, Glossop R, McDowell I, Danbrook C. Caring For Elderly People At Home: The Consequences To Caregivers. Canadian Medical Association, 1997; 157(8): 1101-4.
Gözüm S, Tan M. Birinci Basamakta Çalışan Sağlık Personelinin Yaşlı Bakımına İlişkin Bilgi Görüş ve Uygulamaları. Turkish Journal Of Geriatric, 2003; 6(1): 14-21.
Genç Y, Barış İ. Yaşlı Bakım Hizmetlerinde Çağdaş Yaklaşım: Kurumsal Bakım Yerine Evde Bakım Hizmetlerinin Güçlendirilmesi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2015;3(10): 36-57.
Garcés J, Carretero S, Ródenas F, Aleman C. A Review Of Programs to Alleviate The Burden Of Informal Caregivers Of Dependent Persons. Archives of Gerontology and Geriatrics, 2010; 50(3): 254–9.
Fowler C, Haney T, Rutledge CM. An Interprofessional Virtual Healthcare Neighborhood for Caregivers of Elderly With Dementia. The Journal for Nurse Practitioners – JNP, 2014; 10(10): 829-34.
Fadıloğlu Ç. Evde Bakım Hizmetlerinin Gelişimi ve Önemi. 1. Baskı, Amasya: Göktuğ Basım Yayın ve Dağıtım, 2013; 3-12.
Ertem G, Kalkım A, Bulut S, Sevil Ü. Radyoterapi Alan Hastaların Evde Bakım Gereksinimleri ve Yaşam Kaliteleri. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2009; 2(2): 3-12.
Ekinci G, Sur H. “Evde Bakım Hizmetlerinin Yönetimi ve Organizasyonu: Türkiye’de Evde Bakım Hizmetleri Organizasyonu İçin Bir Model Önerisi”, 3. Ulusal evde Sağlık ve Bakım Kongresi, Aydın, 2012; 9.
Durmaz H, Okanlı A. Investigation of the Effect of Self-Efficacy Levels of Caregiver Family Members of the Individuals With Schizophrenia on Burden of Care. Archives of Psychiatric Nursing, 2014; 28: 290– 4.
Dotchin CL, Paddick SM, Longdon AR, Kisoli A, Gray WK, Dewhurst F, Chaote P, Dewhurst M, Walker RW. A comparison of caregiver burden in older persons and persons with Parkinson’s disease or dementia in sub-Saharan Africa. International Psychogeriatrics, 2014;26(4):687–92
Desrosiers J, Hebert R, Payette H, Roy PM, Tousignant M, Cote S, Trottier L. A Geriatric day hospital: Who improves the most? Canadian Journal on Aging, 2004;23(3):217-29.
Deshields TL, Rihanek A, Potter P, Zhang Q, Kuhrik M, Kuhrik N, O’Neill J. Psychosocial aspects of caregiving: perceptions of cancer patients and family caregivers, Supportive Care in Cancer, 2012;20(2):349-56.
Demiryürek S, Koç K, Avdal EÜ. “Sağlık Hizmetinin Alternatif Bir Sunum Olarak ‘Evde Hasta Bakımı’”, 3.Ulusal Evde Sağlık ve Bakım Kongresi, Aydın, 2012:22.
Demir M, Ünsar S. Kalp Yetmezliği Ve Evde Bakım. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2008;3(8):119-30.
Çayır Y, Avşar ÜZ, Avşar Ü, Cansever Z, Khan AS. Evde Sağlık Hizmetleri Alan Hastaların Özellikleri ve Bakım Verenlerin Beklentileri. Konuralp Tıp Dergisi, 2013;5(3):9-12.
Chuluunbaatar E, Pu C, Chou YJ. Changes in caregiver burden among informal caregivers of stroke patients in Mongolia, Topics in Stroke Rehabilitation, 2017; 24(4): 314-21.
Cheng HY, Chair SY, Chau JPC. The effectiveness of psychosocial interventions for stroke family caregivers and stroke survivors: A systematic review and meta-analysis, Patient Education and Counseling, 2014; 95: 30–44
Cabote CJ, Bramble M, McCann D.Family caregivers’ experiences of caring for a relative with younger onset dementia: a qualitative systematic review. Journal of Family Nursing, 2015;21(3):443- 68.
Bulakçı BB, Ünalan PC, Palanduz A. “Hastaların Evde Sağlık ve Bakım Hizmeti Konusunda Bilgi Düzeyleri ve Beklentileri”, 3. Ulusal Evde Sağlık ve Bakım Kongresi, Aydın, 2012: 35.
Avsar U, Avsar UZ, Cansever Z, Set T, Cankaya E, Kaya A, Gozubuyuk H, Saatci F, Keles M. Psychological and Emotional Status, and Caregiver Burden in Caregivers of Patients With Peritoneal Dialysis Compared With Caregivers of Patients With Renal Transplantation. Transplantation Proceedings, 2013; 45: 883–6.
Aşiret GD, Çetinkaya F. Bakım Verenlerin Evde Bakım Hizmetlerinden Beklentileri, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, DEUHFED, 2016;9(4):120-5.
Aoun SM, Bentley B, Funk L, Toye C, Grande G, Stajduhar KJ. A 10-year literature review of family caregiving for motor neurone disease: Moving from caregiver burden studies to palliative care interventions, Palliative Medicine, 2012;27(5): 437– 46.
Allender JA, Spradley BW. Clients In Home Health, Hospice and Long Term Setting. Community Health Nursing Concepsts and Practice, 5th .Ed., Philadelphia, Lippincott Williams & Wilkins, 2001: 739-53.