GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMALARINDA DOĞRULAYICI FAKTÖR ANALİZİNİN KULLANIMI

ÖZET Doğrulayıcı faktör analizi, gözlenen ve gizli değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemeye yarayan bir yapısal eşitlik modeli türüdür ve ölçek uyarlama çalışmalarında önemli bir değere sahiptir. Bu makalede doğrulayıcı faktör analizi hakkında tarihsel ve kuramsal bilgiler verilerek, ilgili terimler, uyum indeksleri ve sonuçların yorumlanması hakkında bilgiler sunmak amaçlanmıştır. Makalede doğrulayıcı faktör analizinin yanı sıra, bu analizi yapan yazılımlardan birisi olan LISREL tanıtılmış ve analizin aşamaları hakkındaki temel bilgiler verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Doğrulayıcı faktör analizi; yapısal eşitlik modeli; geçerlik ve güvenirlik; hemşirelik. ABSTRACTUse of confirmatory factor analysis in validity and reliability studiesThe confirmatory factor analysis is a kind of structural equation model which is used to determine the relationship between observable and latent variables and has a significant value in scale adaptation studies. The purpose of this study was to give historical and theoretical information regarding confirmatory factor analysis and also represent information about related terms, fit indexes, and interpretation of results. As well as the confirmatory factor analysis, the study also introduced LISREL, which is one of the softwares carrying out this analysis, and gave information about basic stages of the analysis.Keywords: Confirmatory factor analysis; structural equation model; validity and reliability; nursing.

Use of confirmatory factor analysis in validity and reliability studies The confirmatory factor analysis is a kind of structural equation model which is used to determine the relationship between observable and latent variables and has a significant value in scale adaptation studies. The purpose of this study was to give historical and theoretical information regarding confirmatory factor analysis and also represent information about related terms, fit indexes, and interpretation of results. As well as the confirmatory factor analysis, the study also introduced LISREL, which is one of the softwares carrying out this analysis, and gave information about basic stages of the analysis.

Keywords:

Confirmatory factor analysis; structural equation model; validity and reliability; nursing.,

PDF

___

Albright JJ, Park HM. Confirmatory Factor Analysis Using Amos, LISREL, Mplus, and SAS/STAT CALIS. Bloomington: University Information Technology Services Center for Statistical and Mathematical Computing Indiana University Press; 2009. p.9-13.
Altundağ K, Ege E. Doğum Sonu Yaşam Kalitesi Ölçeğinin Türkçe Uyarlamasının Geçerlik ve Güvenirliği. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2012; 15(3): 214-22.
Andrew DPS, Pedersen PM, McEvoy CD. Research Methods in Sport Management. Champaign: Human Kinetics; 2011. p.203-7.
Bektaş M, Öztürk C, Armstrong M. Çocukların Sigara İçme Durumunu Öngören ve Tanımlayan Karar Denge Ölçeğinin Psikometrik Özellikleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2010; 11: 327-34.
Bruce H, Pugesek AT, Eye AV. Structural Equation Modeling: Applications in Ecological and Evolutionary Biology. New York: Cambridge University Press; 2003. p.5-6
Capik C, Gozum S. Development and Validation of Health Beliefs Model Scale for Prostate Cancer Screenings (HBM-PCS): Evidence from Exploratory and Confirmatory Factor Analyses. Eur J Oncol Nurs 2011; 15(5): 478-85.
Çokluk Ö, Şekercioğlu G, Büyüköztürk Ş. Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Pegem.Net;; 2010. p.275-85.
Demir Y, Korhan EA, Eşer İ, Khorshid L. Yoğun Bakım Deneyim Ölçeği’nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Turkiye Klinikleri J Nurs Sci 2009;; 1(2): 1
Diamantopoulos A, Siguaw JA. Introducing LISREL: A Guide For The Uninitiated. London: SAGE; 2000. p.102-22.
Gatignon H. Statistical Analysis of Management Data. London: Springer; 2011. pp.267-8.
Harrington D. Confirmatory Factor Analysis. New York: Oxford University Press; 2009. p.21-35.
Hooper D, Coughlan J, Mullen MR. Structural Equation Modelling: Guidelines for Determining Model Fit. Electronic Journal of Business Research Methods 2008; 6(1): 53-60.
Joreskog KG. On the Estimation of Polychoric Correlations and Their Asymptotic Covariance Matrix. Psychometrika 1994; 59(3): 381-9.
Joreskog KG, Sörbom D. LISREL 8: New Statistical Features. Chicago: Scientic Software International; 19 p.6-7. Kline RB. Principles and Practice of Structural Equation Modeling. New York: Guilford Press; 2005. p.154-186.
Munro BH. Statistical Methods For Health Care Research. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2005. p.351-76.
SAS Institute Inc. SAS/STAT® 9.2 User’s Guide. North Carolina: SAS documantation; 2009. p. 3053
Schreiber JB, Nora A, Stage FK, Barlow EA, King J. Reporting Structural Equation Modeling and Confirmatory Factor Analysis Results: A Review. The Journal of Educational Research 2006; 99(6): 323-38. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2014;17:3
Schumacker RE, Lomax RG. A Beginner's Guide to Structural Equation Modeling. New Jersey: Taylor & Francis; 2004. p.1-8.
Schumacker RE, Lomax RG. A Beginner's Guide to Structural Equation Modeling. New York: Taylor & Francis Group; 2010. p.85-90.
Şencan H. Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenirlik ve Geçerlik. Ankara: Seçkin Yayıncılık;; 200 pp.408-10. Şimşek ÖF. Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş, Temel İlkeler ve LİSREL Uygulamaları. Ankara: Ekinoks; 2007. p.4-22.
Waltz CF, Strcikland OL, Lenz ER. Measurement in Nursing and Health Research. New York: Springer Publishing Company; 2010. p.176-8.
Wang J, Wang X. Structural Equation Modeling: Applications Using Mplus: methods and applications. West Susex: John Wiley & Sons; 2012. p.5-9.
Watson R, Thompson DR. Use of Factor Analysis in Journal of Advanced Nursing: Literature Review. Journal of Advanced Nursing 2006; 55(3): 330-41.
Yılmaz V, Çelik HE. LISREL ile Yapısal Eşitlik Modellemesi-I. Ankara: Pegem Akademi; 2009. p.53-61.