203132

YETİŞKİN SAĞLIK OKURYAZARLIĞI ÖLÇEĞİ’NİN GELİŞTİRİLMESİ

ÖZET Amaç: Bu çalışma yetişkin bireylerde sağlık okuryazarlığını değerlendirmede Türk toplumuna uygun bir ölçme aracı geliştirmek ve aracın psikometrik özelliklerini saptamak amacıyla metodolojik olarak yapıldı.Yöntem: Araştırmanın evrenini çalışmanın yapıldığı tarihler arasında aile sağlığı merkezine başvuran 18-65 yaş arası bireyler oluşturdu, evrenden örneklem seçimine gidilmeksizin tüm bireylere ulaşmak hedeflendi.Bulgular: Çalışmaya 18-65 yaş arası, 303’ü kadın (%79.5), 78’i (%20.5) erkek olan toplam 381 birey katıldı. Literatürden yararlanılarak oluşturulan ölçek taslağı kapsam geçerliği için 7 uzmanın görüşüne sunuldu ve 30 kişilik bir grupta pilot uygulama yapıldı. Güvenilirlik-geçerlilik çalışması sonucunda “Yetişkin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği” cronbach alpha katsayısı .77, test tekrar test güvenilirlik katsayısı .87 olarak bulundu. Genel kapsam geçerliliği indeksi %90.71 olan ölçek 23 maddeden oluştu. Faktör analizi sonucunda toplam varyansın % 60.68’ini açıklayan 8 faktörlü bir yapı ortaya çıktı. Sonuç: Çalışma sonucunda “Yetişkin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği”nin yetişkin grup için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu belirlendi.Anahtar Kelimeler: Sağlık okuryazarlığı ölçeği; yetişkinler; güvenilirlik; geçerlilik. ABSTRACTDevelopment of Adult Health Literacy ScalePurpose: This study was planned methodologically to develop a scale suitable to Turkish population that will measure the health literacy in adults and to study its psychometric characteristics.Method: Individuals between the ages 18-65 who visited the family health center during the days of the study constituted the population of the research. All individuals in the population are aimed to be reached without sample selection.Results: Totally 381 people, between the ages of 18-65 years participated to the study. 303 of the participants are women (79.5%), and 78 of them are male (20.5%).The scale was reviewed by 7 experts for the content validity and then pilot study was performed in a group of 30 people. As a result of reliability and validity analysis, cronbach alpha coefficient of adult health literacy scale is found as .77 and test-retest reliability coefficient is found as .87. The content validity index of the scale that consists of 23 items is 90.71%. After factor analysis an eight-factor structure that explains 60.68% of the total variance is found. Conclusion: The results of this study determined that the “Adult Health Literacy Scale” is valid and reliable and can be used in adult group.Keywords: Health literacy scale; adults; reliability; validity.

Anahtar Kelimeler:

Sağlık okuryazarlığı ölçeği;; yetişkinler;; güvenilirlik;; geçerlilik.

Development of Adult Health Literacy Scale Purpose: This study was planned methodologically to develop a scale suitable to Turkish population that will measure the health literacy in adults and to study its psychometric characteristics. Method: Individuals between the ages 18-65 who visited the family health center during the days of the study constituted the population of the research. All individuals in the population are aimed to be reached without sample selection. Results: Totally 381 people, between the ages of 18-65 years participated to the study. 303 of the participants are women (79.5%), and 78 of them are male (20.5%).The scale was reviewed by 7 experts for the content validity and then pilot study was performed in a group of 30 people. As a result of reliability and validity analysis, cronbach alpha coefficient of adult health literacy scale is found as .77 and test-retest reliability coefficient is found as .87. The content validity index of the scale that consists of 23 items is 90.71%. After factor analysis an eight-factor structure that explains 60.68% of the total variance is found. Conclusion: The results of this study determined that the “Adult Health Literacy Scale” is valid and reliable and can be used in adult group.

Keywords:

Health literacy scale; adults; reliability; validity.,

PDF

___

Abel T. Cultural capital in health promotion. In: Mc Queen DV, Kickbusch I, eds. Health and Modernity: The Role of Theory in Health Promotion. New York: Springer; 2007. p.43-73.
Alpar R. Geçerlilik ve Güvenilirlik. Uygulamalı İstatistik ve Geçerlilik Güvenilirlik. 1. Baskı, Ankara: Detay Yayıncılık;; 2010. p.316-66.
Bademci V. Güvenirliği Doğru Anlamak ve Bazı Klişeleri Yıkmak: Bilinenlerin Aksine, Cronbach’ın Alfa Katsayısı, Negatif ve –1’den Küçük Olabilir. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2006a;; 7(12): 3-26.
Bademci V. Tartışmayı Sonlandırmak: Cronbach’ın Alfa Katsayısı, İki Değerli [0,1] Ölçümlenmiş Maddeler ile Kullanılabilir. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi 2006b;; 13: 438-46.
Bademci V. Türk Eğitim ve Biliminde Bilimsel Devrim: Testler ya da Ölçme Araçları Güvenilir ve Geçerli Değildir. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 2011;; 16(1): 16-32.
Büyüköztürk Ş. Testlerin Geçerlilik ve Güvenilirliğinde Kullanılan Bazı İstatistikler. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. 16. Baskı, Ankara: Pegem Akademi; 2012. p.167-82.
De Walt DA, Dilling MH, Rosenthal MS, Pignone MP. Low Parental Literacy is Associated with Worse Asthma Care Measures in Children. Ambul Pediatrics 2007; 7(1): 25-31.
Erkuş A. Geçerlilik, Psikometri Üzerine Notlar. Baskı. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları;; 200 p. 74-114. Eichler K, Wieser S, Brugger U. The Costs of Limited Health Literacy: A Systematic Review. Int J Public Health 2009; 54(5): 313-24.
Entwistle V, Williams B. Health Literacy: The Need to Consider Images as well as Words. Health Expectations 2008; 11(2): 99-101.
Howard DH, Gazmararian J, Parker RM.The Impact of Low Health Literacy on The Medical Costs Of Medicare Managed Care Enrollees. Am J Med 2005; 118(4): 371-7.
Johnston MV, Diab ME, Kim SS, Kirshblum S. Health Literacy, Morbidity and Quality of Life among Individuals with Spinal Cord İnjury. J Spinal Cord Med 2005; 28(3): 230–40.
Jovic-Vranes A, Bjegovic-Mikanovic V, Marinkovic J, Koçev N. Health Literacy in A Population of Primary Health-Care Patients in Belgrade, Serbia. Journal of Public Health 2011; 56(2): 201-7.
Lynn MR. Determination and Quantification of Content Validity. Nurs Res 1986; 35(6): 382-5.
Singleton JK, Sordjan JM. Evidence based from a public health perpective. In: Truglio-Londrigan M, Lewenson B.S, eds. Public Health Nursing: Practicing Population-Based Care, 2 nd ed. Canada: Jones and Barlett Publisher, 2010. p.120-34.
Özdemir H, Alper Z, Uncu Y, Bilgel N. Health Literacy Among Adults: A Study from Turkey, Health Education Research 2010; 25(3): 464–77.
Nutbeam D. Health Promotion Glossary. Health Promotion International 1998; 13(4): 349-64.
Nutbeam D. Health Literacy as A Public Health Goal: A Challenge for Contemporary Health Education and Communication Strategies in to The 21st Century. Health Promotion International 2000; 15(3): 259-67.
Nielsen-Bohlman L, Panzer AM, Kindig DA. Health literacy: A Prescription to End Confusion. Washington: National Academies Press; 2004. p.31
Person A, Sanderss M. Health Literacy Revisited: What Do We Mean and Why Does It Matter? Health Promotion International 2009; 24(3): 285-95.
Safer RS, Kenan J. Health Literacy: The Gap Between Physicians and Patients. Am Fam Physician 2005; 72(3): 463-68.
Smith SK, Trevena L, Nutbeam D, Barratt A, McCaffery KJ. Information Needs and Preferences of Low and High Literacy Consumers for Decisions About Colorectal Cancer Screening: Utilising A Linguistic Model. Health Expectations 2008; 11(2): 123Şencan H. Faktör Analizi ve Geçerlilik. Geçerlilik ve Güvenilirlik. 1. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık;; 200 p.355-414.
Zaralı F, Dede Z. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlığın Teşviki ve Geliştirilmesi Sözlüğü. 1. Baskı, Ankara: Anıl Matbaacılık;; 2011. p.10.
Zanchetta MS, Perreault M, Kaszap M, Viens C. Patterns in Information Strategies Used by Older Men to Understand and Deal With Prostate Cancer: An Application of The Modelisation Qualitative Research Design. International Journal of Nursing Studies 2007; 44(6): 961-72.