ÖZET Amaç: Araştırma ergenlerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını değerlendirmek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Yöntem: Araştırmanın evrenini 2008-2009 Eğitim-Öğretim yılı Adana ili Seyhan ilçesi Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı 61 lise birinci sınıfında eğitim gören 20.642 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemi; cinsiyet ve lise türü dikkate alınarak, tabakalama rastgele örneklem yöntemi kullanılarak ve minimum 750 öğrenci alınarak oluşturulmuştur. Veriler, öğrenci ve ebeveynlerin tanıtıcı özellikleri anket formu ve Sağlıklı Yaşam Bicimi Davranışları Ölçeği ile toplanmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin analizi; Independent Sample t testi, One-Way ANOVA, Tukey HSD post hoc testi ile yapılmıştır.Bulgular: Ergenlerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği puan ortalaması 126.4±19.5 olup orta düzeydedir. Erkeklerin Sağlıklı yaşam Biçimi Davranış Ölçeği puan ortalaması ve alt gruplardan beslenme ve egzersiz puanları kızlardan daha yüksek bulunmuştur.Sonuçlar: Sağlıklı yetişkinlerden oluşan bir toplum için, ergenlerin gelişiminin yakından izlenmesi ve bu yaş grubunda sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının desteklenmesi önemlidir.Anahtar Sözcükler: Ergen; ergenlik dönemi; sağlıklı yaşam biçimi. ABSTRACTEvaluation of Healthy Lifestyle Behaviours in Adolescents Objective: This research was carried out as a descriptive study to evaluate healthy lifestyle behaviors of adolescents. Method: The study population comprised 20642 grade 1 High School students from 61 schools affiliated with the National Education Directorate of Seyhan, Adana in 2008-2009 academic years. Using stratified random sampling, the research cohort was generated with minimum 750 students regarding the gender and the type of high school. Data was collected through a questionnaire which contains descriptive characteristics of students and parents as well as via the Healthy Lifestyle Behavior Scale. Statistical analysis of data obtained from the study was performed using Independent Sample t test, one-way ANOVA and Tukey HSD post hoc test.Results: The mean score of the Healthy Lifestyle Behavior Scale of the adolescents was 126.4±19.5 and found to be in intermediate level. The average score of the Healthy Lifestyle Behavior Scale and the scores from the nutrition and exercise subgroups were found to be higher in male students compared to the female students.Conclusions: For a society with healthy adults, it is significant to closely follow the development of adolescents and to promote healthy lifestyle behaviors in this age group.Keywords: Adolescent; adolescence; healthy lifestyle behavior.
Evaluation of Healthy Lifestyle Behaviours in Adolescents Objective: This research was carried out as a descriptive study to evaluate healthy lifestyle behaviors of adolescents. Method: The study population comprised 20642 grade 1 High School students from 61 schools affiliated with the National Education Directorate of Seyhan, Adana in 2008-2009 academic years. Using stratified random sampling, the research cohort was generated with minimum 750 students regarding the gender and the type of high school. Data was collected through a questionnaire which contains descriptive characteristics of students and parents as well as via the Healthy Lifestyle Behavior Scale. Statistical analysis of data obtained from the study was performed using Independent Sample t test, one-way ANOVA and Tukey HSD post hoc test. Results: The mean score of the Healthy Lifestyle Behavior Scale of the adolescents was 126.4±19.5 and found to be in intermediate level. The average score of the Healthy Lifestyle Behavior Scale and the scores from the nutrition and exercise subgroups were found to be higher in male students compared to the female students. Conclusions: For a society with healthy adults, it is significant to closely follow the development of adolescents and to promote healthy lifestyle behaviors in this age group.
___
Aslan D, Yeşildal N. Halksağlığı Bakış Açısıyla Adolesanlarda Beslenme. Sted 2003; 12(10):386
Ayaz S, Tezcan S, Akıncı F. Hemşirelik Yüksekokulu Öğrencilerinin Sağlığı Geliştirme Davranışları. C.Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2005; 9(2): 26-34.
Bahar Z, Beşer A, Gördes N, Ersin F, Kıssal A. Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2008;;12(1):1-13.
Cihangiroğlu Z, Deveci SE. Fırat Üniversitesi Elazığ Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Etkileyen Faktörler. Fırat Tıp Dergisi 2011;; 16(2): 78-83.
Çavuşoğlu H. Yaşlara Göre Büyüme ve Gelişme. Çocuk Sağlığı Hemşireliği. Genişletilmiş Baskı. Cilt 1. Ankara: Sistem Ofset Basımevi; 20 p.106. Demirezen E, Coşansu G. Adolesan Çağı Öğrencilerde Beslenme Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. Sted 2005;14(8):174-78.
Erkan T. Ergenlerde Beslenme. Türk Ped Arş 2011;; 46(Özel Sayı): 49-53.
Esin MN. Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması. Hemşirelik Bülteni 1999;; 12(45): 87-96.
Geçkil E, Yıldız S. Adolesanlara Yönelik Stresle Başetme Eğitiminin Sağlığı Geliştirmeye Etkisi. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2006; 10(2): 19-28.
Güler G, Güler N, Kocataş S, Yıldırım F, Akgül N. Bir Üniversitede Çalışan Öğretim Elemanlarının Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2008; 12(3) :18
Güngör İ, Hotun Şahin N. Sağlığın Geliştirilmesinde Kullanılan Temel Davranış Değiştirme Kuram ve Modelleri. Hemşirelik Forumu Dergisi, 2006;2: 6-13.
Menteş E, Menteş B, Karacabey K. Adölesan Dönemde Obezite ve Egzersiz. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2011;8 (2): 963-97.
Karadeniz G, Yanıkkerem Uçum E, Dedeli Ö, Karaağaç Ö. Üniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları. TAF Prev Med Bull 2008; 7(6): 497-502.
Kaya F, Ünüvar R, Bıçak A, Yorgancı E, Funda Öz BÇ, Kankaya FC. Öğretim Elemanlarının Sağlığı Geliştirme Davranışları ve Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi. TAF Prev Med Bull 2008;7(1): 59-64.
Koçoğlu D, Akın B. Sosyoekonomik Eşitsizliklerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Yaşam Kalitesi ile İlişkisi. DEUHYO ED 2009;2(4): 145
Oran TN, Turgay SA. Hemşirelik Öğrencilerinin Sağlık Davranışları. E.Ü.Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2006; 22(1): 281-91.
Özbaşaran F, Çetinkaya A, Güngör N. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Sağlık Davranışları. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2004;; 7(3): 43
Özdemir O, Güzel Özdemir P, Kadak MT, Nasıroğlu S. Kişilik Gelişimi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2012; 4(4):566-89.
Özmen D, Çetinkaya AÇ, Ergin D, Şen N, Dündar Erbay P. Lise Öğrencilerinin Yeme Alışkanlıkları ve Beden Ağırlığını Denetleme Davranışları. TAF Prev Med Bull 2007; 6(2): 98-105.
Özkan S, Yılmaz E. Hastanede Çalışan Hemşirelerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2008;7(3): 89-106.
Özyazıcıoğlu N, Kılıç M, Erdem N, Yavuz C, Afacan S. Hemşirelik Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Belirlenmesi. UİBD 2011; 8(2): 278-332.
Ünalan D, Öztop DB, Elmalı F, Öztürk A, Konak D, Pırlak B ve ark. Bir Grup Sağlık Yüksekokulu Öğrencisinin Yeme Tutumları ile Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Arasındaki İlişki. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2009; 16(2): 75
Sanchez A, Norman GJ, Sallis JF, Calfas KJ, Cella J. Patterns and Correlates of phsical Activity and Nutrition Behaviors in Adolescent. Am J Prev Med 2007; 32(2): 124-30.
Semerci B. Ergen Ruh Sağlığı. Aileler ve Ergenler İçin. 2. Baskı, İstanbul: Alfa Yayınları; 2007. p. 10Tanrıverdi G, Bedir E, Seviğ Ü. Cinsiyetin Sağlıkla İlgili Bazı Davranış ve Görüşler Üzerindeki Etkisi. TAF Prev Med Bull 2007; 6(6): 435-40.
Taşçı E, Sevil Ü, Çoban A. Lise Öğrencilerinin Sağlığı Geliştirme Davranışları. E.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2004;; 20(1): 1-10.
Türk M, Gürsoy ŞT, Engin I. Kentsel Bölgede Lise Sınıf Öğrencilerin Beslenme Alışkanlıkları. Genel Tıp Derg 2007;; 17(2): 81-7.
Tuğut N. Bekar M. Üniversite Öğrencilerinin Sağlığı Algılama Durumları İle Sağlıklı Yaşam Biçimi Arasındaki İlişki. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2008;11(3): 17-27.
Yalçınkaya M, Özer FG, Karamanoğlu AY. Sağlık Çalışanlarının Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Değerlendirilmesi. TAF Prev Med Bull 2007; 6(6): 409-20.
Yiğit R. Ergenlik Dönemi. Çocukluk Dönemlerinde Büyüme ve Gelişme. 2.Baskı. Ankara: Sistem Ofset Bas. Yay. San. Tic.Ltd. Şti;; 2012. p. 177-97.
Yiğitbaş Ç, Yetkin A. Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Özyetkililik Yeterlik Düzeyinin Değerlendirilmesi. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2003; 7(1):6-13.
Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2004; 20(1): 77-95.
Vicente-Rodriguez G, Libersa C, Mesana MI, Béghin L, Iliescu C, Aznar LAM et al. Healthy Lifestyl by Nutrition in Adolesce. A New EU Funded Project. Thérapie 2007; 62(3): 259-70.
Walker SN, Sechrist KR, Pender NJ. The Health Promoting Lifestyle Profile Development and Psychometric Characteristics. Nurs Res 1987; 36(2): 76-80.
Zaybak A, Fadıloğlu Ç. Üniversite Öğrencilerinin Sağlığı Geliştirme Davranışı ve Bu avranışı Etkileyen Etmenlerin Belirlenmesi. E.Ü.